حسين ميقاني 

در ابتدا بايد از فداکاريهاي امام حسين (ع ) و يارانش ذکري به ميان آورد که اگر آن جانفشاني ها نبود، معلوم نبود که سرانجام اسلام بني اميه به کجا ختم ميشد؟. اگر در اين نوشته به پياده روي اربعين حسيني از جنبه هاي مختلف پرداخته ميشود به نظر من در اين زمينه من تاکنون مطلبي در جايي نديده و نخوانده ام و شايد از ديد من پنهان مانده باشد و افرادي بوده باشند که اظهار نظر کرده باشند و من بيخبر باشم. مدت زماني است که ( شايد از 10 و يا 15 سال قبل ) به برگزاري مراسم مذهبي در سطح جامعه و مخصوصا در وسايل ارتباط جمعي ( مرجع مراسمها: راديو و تلويزيون ) اهميت بيشتري داده شده و اگر دروغ نباشد دو ماه محرم و صفر از هر گوشه شهرها صداي ناله و نوحه و ...آمده و جديدا موکبها برپا ميشود و از عزاداران حسيني با چاي و ... پذيرايي ميگردد ولي آنچه بيشتر مد نظر نويسنده است مراسم پياده روي اربعين است که همه ساله با شکوه بيشتري برگزار شده و افراد بيشتري شوق و علاقه خود را براي شرکت در آن ابراز مي کنند. شايد بتوان اولين حرکت پياده روي در روز اربعين را به جابر و...منتسب کرد که در اولين اربعين امام با پاي پياده قدم به صحراي کربلا نهاد و از آن پس تا سالياني سال افرادي به صورت انفرادي و يا چند نفره اين پياده روي را انجام مي دادند که در اين ارتباط شيعيان عراق اين حرکت نمادين را دامه دادند تا زمان وقوع انقلاب اسلامي در ايران البته از عربهاي خود عراق و شايد از بعضي از کشورهاي ديگر هم رسم بر اين پياده روي در بين شيعيان رواج پيدا کرد ولي در بين ايرانيان چنين حرکتي مسبوق به سابقه نيست و يا حداقل نويسنده از آن اطلاعي ندارد. در ساليان اخير که پياده روي اربعين به يک ابراز وجود شيعيان ( حرکت حدود 25 ميليوني زائرين که تقريبا هر ساله يک پنجم از آنها ايرانيان مي باشند) تفسير ميشود به نظر من در ادامه تقابل حکومت جمهوري اسلامي با حکومت عربستان و اعوان و انصارش است (نمونه هاي اين تقابل بسيار است از برپايي ماکتي در صحن جامع رضوي در مشهد مقدس و تغيير نام آن صحن به صحن پيامبر اعظم تا حتي جنگ يمن !؟) و به نظر ميرسد که اين پياده روي و راهپيمايي عظيم بيشتر جنبه سياسي داشته باشد که البته از جانب وسايل ارتباط جمعي غرب و امپرياليسم خيلي به آن پرداخته نميشود. به زعم نويسنده و در پي برقراري روابط سياسي و حسن همجواري با بال دوم اسلام يعني عربستان و چنانچه از اخبار به مشام ميرسد که مقامات عربستان و براي ابراز حسن نيتشان حتي حاضر شده اند که ائمه قبرستان بقيع مقبره و گنبد بارگاه و .... داشته باشند، به تدريج از اين تقابلها کاسته شده و چنانچه در حال حاضر بر آن بناي حرم پيامبر اعظم که چادر کشيده شده اين ابراز وجودهاي سياسي هم رنگ و بوي ديگري يافته و از رونق آن کاسته شود؟!. در اينجا بدون نظر به گذشته و حال و آينده اين حرکت عظيم، به جنبه هايي از آن پرداخته ميشود که شايد تا کنون مغفول واقع شده باشد و يا اصلا مد نظر نبوده و يا بطور کلي کسي به خودش اجازه نميدهد که در اين موارد اظهار نظر کند و شايد هم مطالبي به رشته تحرير درامده است ولي از نگاه بنده دور مانده است در هر حال در زير بطور ليستي مواردي را مد نظر قرار داده تا اينکه نظر خواننده محترم چه باشد:

1 – در موسم اربعين معمولا چادرهايي برپا ميشود

( موکب ) که در حين پياده روي به زائرين سرويسهاي غذايي و پزشکي و اخيرا سرويسهاي روانشناسي و ... ميدهد. اين موکبها دو نوع هستند يکسري از آنها را دولت ايران ساپورت ميکند و يکسري از آنها هم کاملا خصوصي و از مردمي هستند. از نظر من آن هزينه هايي را که دولت ميپردازد و از محل درآمدهاي دولت است که از جيب همه ملت ميرود بايد تاييديه همه مردم را داشته باشد تازه ميتوان گفت در حالي که در داخل اين هزينه ها را ميتوان در جاهاي مناسب تر و واجب تري خرج کرد چرا بايد اينچنين هزينه شود؟ و آن قسمت از هزينه هاي مردمي هم به نظر بنده اگر چه خود افراد با طيب خاطر و با کمال ميل مي پردازند از آنجا که شايد هزينه هر موکب حدود يک ميليارد باشد ( نمونه واقعي آن : هزينه کرد يک ميلياردي آقاي ملا قاسمي در شاهرود که صاحب سالن رز در جاده رويان است ! کاملا مستند !) آيا نميتوان اين هزينه ها را در محلهاي مناسب ديگري هزينه کرد تا از درد و رنج افرادي محتاج در حداقل امکان کاسته شود؟

2 – به خوبي به ياد دارم که در سالهاي گذشته و زماني که براي اکثر مراسمهاي مذهبي دهه تعيين ميکردند سر و صداي يکسري از مراجه معظم درآمد که نبايد جامعه را در مدت زمان طولاني در حالت غم و اندوه و ... نگه داشت ! امروزه روز دوباره اين حالت را ما داريم به وجود مي آوريم که از اول محرم تا انتهاي ماه صفر کشور به مدت 60 روز عزادار بوده و حالت غمزده را به خودش ميگيرد و در اکثر شهرها اين وضعيت وجود دارد در حالي که بايد دهه اول محرم را پاس داشت و عزاداري کرد چرا که به قول امام خميني کبير همين عزاداريها و ... هستند که اسلام را زنده نگه داشته است و البته مراسم اربعين هم جزو همين عزاداريها بايد به حساب آيد و از اربعين تا 28 صفر ديگر به نظر مي آيد عزاداريها موردي نداشته و آنگاه در 28 صفر است که بايد وفات پيامبر اکرم و شهادت امام حسن مظلوم زنده نگهداشته شود و عزاداري پيامبر حتي از عزاداريهاي ديگر ائمه با شکوه تر برگزار شود که اينچنين نيست چرا که اگر پيامبر اسلام نبود آنگاه ديگر نه از امام علي خبري بود و نه از امام

حسن و امام حسين و محرم و تاسوعا و اربعين و ...

3 – حتما همه ما شاهد آن بوده ايم که اکثر (حداقل تعداد زيادي ) زائريني که از سفر اربعين بر ميگردند مقداري بيماري از انواع آن ( کرونا – زکام – آنفلونزا - ...) را با خود به ارمغان مي آورند که اين مطلب در زمان شيوع کرونا وحشتناک بوده و الان هم به خاطر نامناسب بودن شرايط آب و هوايي و زيست محيطي و ... اين انتقال بيماري انجام ميشود به جرات ميتوانم بگويم که از بين فاميلهاي ما که امسال به پياده روي اربعين رفته بودند  90  درصد آنها دچار بيماري شده بودند. اين انتقال بيماري هم به سيستم درماني کشور لطمه ميزند و هم اينکه تا مدتها باعث انتقال از يک فرد به فرد ديگري شده و ايجاد مسائلي متعدد را ميکند و از طرفي شما فرض کنيد که يک نفر داراي آنفلونزا از کربلا برگشته و در ميان فاميل حضور دارد و از آن طرف يک پيرمرد و يا پيرزني که ضعيف ترين بيماري براي او سم مهلکي هست توسط اين فرد مبتلا به آنفلونزا شود و باعث خداي ناکرده مرگ او شود آيا اين فرد زائر به نظر شما در اين زمينه مقصر نيست ؟.

4 – روزانه تعداد زيادي از کارگران کارخانجات مختلف از اطراف تهران مانند رباط کريم و شهريار و شوش و ... به طرف محل کار ميروند که رفت و آمد آنها با اتوبوس هاي شرکت واحد انجام ميشود و اين کارگران با مبلغ اندک به محل کار رفت و آمد مي کنند ولي در دوره شايد  20  روزه پياده روي اربعين و به دليل ازدياد جمعيت بسياري از اتوبوسها به مرزها اعزام ميشوند و مخصوصا امسال که به دليل ازدحام بيش از حد، خواستار حضور اتومبيل هاي اسنپ و تپسي و ... در مرزها شده بودند که در اثر اين اعزامها، آن کارگران مجبور به استفاده از اتومبيل هاي شخصي ميشوند که اين استفاده هزينه هاي چند برابري را بر دوش آنها و خانواده هايشان مي گذارد و بايد به شکلي اين معضل مطمع نظر قرار نگرفته مورد عنايت قرار گيرد.

5 – چه بايد کرد ؟

براي استفاده بهينه از برگزاري مراسم پياده روي اربعين در جهت نشان دادن اعتبار و .. شيعه و جلوگيري از موارد منفي آن، بايد به مواردي چند نگاه جديد داشت.

به نظر بنده دولت در هزينه کردهاي اينچنيني بايد منافع جمع را در نظر بگيرد به عنوان مثال در حالي ما در کربلا زمين مناسب فوتبال مي سازيم که خودمان در تهران يک استاديوم مناسب برگزاري مسابقه در سطح آسيا نداريم و اين موضوع باعث وهن کشور عزيزمان ايران در نگاه جهانيان و مخصوصا اعراب ميشود. از طرفي آن مسئله هزينه کرد افراد بايد با دقت نظر بيشتري انجام شود و الاهم فالاهم را حتما در نظر داشت و همچنين حال که اين شور و اشتياق در مردم هست که به اين سفر تاريخي بروند بايد مسائل بهداشتي و ...( حين سفر و خصوصا پس از بازگشت از سفر) را بيشتر رعايت کرده و البته وسايل ارتباط جمعي هم در زمينه آموزش اين موارد به مسئوليتهاي خودشان بايد عمل کنند.

عضو هيات علمي دانشگاه گلستان