آبان روز از آبان ماه آناهيتا فرشته آب
یاددداشت اول |
■ با مسووليت سردبير
دهم آبان، آبان روز از آبان ماه بود و در آن ايرانيان باستان جشن آبانگان را برپاي مي کردند، جشن آبانگان جشني است در گراميداشت سياره درخشان «اَنَهيتَه / آناهيد (زهره)» و رود پهناور و خروشان آمودريا، پيشينه ي ستايش و بزرگداشت اين ايزد بانو در فرهنگ ايراني به دوره هاي پيش از زرتشتي ميرسد. ايرانيان باستان براي چهار عنصر آب، آتش، خاک و هوا احترام قائل بودند و آنها را مقدس مي شماردند و علاوه بر آن توازن بين آنها را رکن اصلي زندگي و ماندگاري مي دانستند. حکيم نظامي گنجوي مي فرمايد:
چار طبع مخالف سرکش
چند روزي شوند با هم خوش
چون يکي زين چهار شد غالب
جان شيرين بر آيد از قالب
و نمايانگر آنکه همواره بايد بين عناصر اربعه هماهنگي و توازن باشد، عناصري که ما امروزه مي دانيم بنيان هاي زندگي طبيعي و محيط زيست ماست و بايد براي زندگي بهتر از آنها حفاظت نماييم. در جشن آبانگان، پارسيان به ويژه زنان در کنار دريا يا رودخانه ها، فرشته ي آب را نيايش مي کردند. ايرانيان کهن آب را پاک (مقدس) مي شمردند و هيچگاه آن را آلوده نميکردند و آبي را که اوصاف سه گانه اش (رنگ - بو - مزه) دگرگون ميشد، براي آشاميدن و شستشو به کار نمي بردند. آناهيتا يا ناهيد خداوندگار آب است. چشمه ها، رودها، درياها تحت امر اويند و بر اساس اساطير، چهارم آبان يا دهم آبان جشن برگزار مي شده است. اين آموزه ها امروزه نيز مي تواند در بخش هاي مختلفي از جامعه ما تاثيرگذار باشد . آموزش و پرورش و نهادهاي آموزشي ديگر مي توانند با اين بهانه هاي دلنشين، هم بخشي از اساطير را به کودکان و نوجوانان بياموزند هم اهميت آب، خاک و محيط زيست را به نسل آينده يادآوري نمايند. بهره بردن از چنين آموزه هايي در گلستان که با بحران فاجعه بار منابع آبي روبروست يک امر ضروري است، براستي کدام ملتي داراي چنين نمادها و اسطوره هايي براي زندگي است ؟ براي آب، براي خاک، براي زندگي، حيف که فرصت ها را به راحتي مي سوزانيم تا فردا ديگر دير شده باشد.