ما منطقه ای هستیم با اکوسیستم و زیستگاه متفاوت از بیابان تا جنگل در چند سال اخیر اتفاقاتی بر روی خاک اتفاق افتاده است  . بر اساس نظرات  شما خاک موجود زنده است که باید با ان  زندگی کرد، ولی به هر دلیل در گلستان این اتفاق نیفتاده سیلهای مخربی که اتفاق افتاده، عقب رفتن جنگل، عقب رفتن دریا و... اگر میشود یک  نمای کلی از وضعیت خاک گلستان به ما بدهید؟

 و دکتر روشنی پاسخ می دهد : رفتار ما با خاک رفتار مناسبی نبود ما در استان گلستان بالغ بر 120 هکتار اراضی داریم که اراضی شیبداری هستند که جنگل تراشی شده در حالی که در  سالهای قبل جنگل و مرتع بوده و اینک به کشت و زرع اختصاص یافته است ، عمده ی اینها در جهت شیب شخم می کنندو عمده ی اینها کم بازده شده اند فصل شخم و شیار همین جاده ی گرگان به کلاله را بروید اکثر خاک ها لایه ی سفید آهکی دیده  می شود یعنی لایه  ی سیاه غنی از مواد الی شسته شده و به واسطه اب باران و شخم و شیار نامناسب که در جهت شیب شخم زده شده از طریق تراکتورها و ....فرسایش هم در بالادست اتفاق افتاده هم وقتی به پایین می اید  به روستاها، اراضی، ابنیه و...خسارت وارد می کند و متاسفانه دستکاری هایی که در طبیعت می شود باعث می شود که ما خسارت را یه چشم غیر مسلح  ببینیم .ساده ترین مثال  اینکه وقتی ما رودخانه که خانه ی رود است را دستکاری می کنیم و خراب می کنیم طبیعت هم جوابش را سخت تر به ما خواهد داد و به شدت در برهه ای به ما سیلی می زند که متاسفانه در این سالها بسیار می بینیم. و این حاصل نابخردی ما در زمانی بوده  که ما قدر این موهبت را ندانستیم الان هم دیر نیست الان باید عالمانه با منابع اب برخورد کنیم در کنار خاک مهم ترین مایع بشر اب است یعنی بشر می تواند بدون تنوع غذایی و بدون پوشاک مدتی را سر کند اما بدون اب میسر نیست در استان گلستان به خاطر استفاده نامناسبی که از اب زیرزمینی انجام دادیم - این را من به عنوان یک مدلی ده سال قبل بارها گفتم و نوشتم که ما باعث این مشکلات  شده ا یم- سطح ابهای زیرزمینی مان ، چاههای عمیق و نیمه عمیق به راحتی قابل رصد است، به طور متوسط 60 متر افت بکند مثلا در چاههای نیمه عمیق ما در یساقی در سال 66 ،24 متر عمق توربین بوده است و اب چهار پنج اینچی هم به راحتی داشتیم حتی ارتیزین داشتیم ، اما الان همان چاه عمق توربین شاید  105 متر باشد به طور متوسط وقتی بررسی می کنیم می بینیم در این 35 سال  حدودا 60 متر افت سفره و چاه زیرزمینی را داشتیم که این فقط مال چاه شما نیست و این پهنه است وقتی جمع و ضرب می کنیم به صورت سرانگشتی حساب می کنیم می بینیم بالای 130 یا 140 میلیارد متر مکعب اب را از دست داد ه ا یم.چون آبی که در سفره ات نیست دیگر از دست رفته  است حالا یا تبخیر شده و از دسترس ما خارج شده است  اتفاقی که افتاده این است که اگر دریافت آبی ما در سال  در گلستان حدود دو و نیم میلیارد متر مکعب است یعنی اگر بیاییم تمام چاهها را پلمپ بکنیم و چهل سال صبر کنیم شاید سطح ابهای ما برگردد به چهل سال قبل یعنی حجم ابهای از دست رفته فوق العاده زیاد است و هر چه ما سطح سفره را پایین تر ببریم احتمال دارد که سفره های اب شوری که پرفشار هستندو در منطقه  ما هم زیاد است ،به چاه ها ی اب شیرین وارد شود ودیگر ان زمان هیچ کاری از دست هیچ کسی ساخته نیست و متاسفانه کشاورزی ما نابود خواهد شد. از دکتر روشنی دوباره می پرسیم:

این روند اگر ادامه پیدا کند چند سال دیگر ممکن است به آب شور برسیم؟

 این روند اگر با همین سرعت ادامه داشته باشد به یک دهه شاید نرسد و   حتما شوری آب  رادر بخشی از استان  خواهیم داشت چون خیلی افت شدید ی وجود دارد و متاسفانه شما لایه های آب  شیرین را وقتی تخلیه می کنید و در کنارش اب پرفشار شور هست ، این اتفاق قطعا خواهد افتاد وبه حدس و گمان نیست. این را باید با مدیریت صحیح مصرف آب و اصلاح الگوی کشت  اصلاح کرد ،چون به هر حال کشاورز به دنبال این است که منفعت اقتصادی ببرد.  من خودم کشاورزم و این را خوب می فهمم  که کشاورز به دنبال منفعت اقتصادی برای گذران زندگی اش است، کشاورز سیاستگزار نیست ،حاکمیت موظف است طوری محصولاتی که نیاز به  حمایت دارند را حمایت کند . در آمریکا واژه ای به نام سوبسید وجود ندارد، یارانه اصلا نمی دانند که چیست؟ ولی به پنبه  به عنوان یک محصول صنعتی در بعضی از سالها تا هفتاد و پنج سنت یارانه می دهند در اروپا دو کشور پنبه می کارند .. (یونان و اسپانیا )به طور متوسط تا دویست و بیست سنت به ازای هر کیلو به کشاورز پنبه کار از طریق اتحادیه اروپا یارانه داده می شود که تولید کیفی را برای قاره خودشان داشته باشند، هم برای پوشاک و هم  محصولات دیگر .ما  اگراین محصول را حمایت کنیم . اتفاقی که می افتد این است که پنبه ریشه اش هفتاد هشتاد سانتیمتر می تواند نفوذ کند و تا یک متر وهشتاد نود .هم ثبت شده است ، تنها گیاه زراعی است که می تواند کربن را از اتمسفر بگیرد ،الان مشکلی که داریم گرم شدن زمین است، یک بخش این گرم شدن زمین  بخاطر گاز co2است ، همه ی خودروها و کارخانجات دارند co2 به اتمسفر تزریق می کنند وقتی غلظت این co2 از یک حدی بالاتر می رود مانند یک لحاف باعث گرم شدن زمین می شود و خسارت های بسیار زیادی دارد .دنیا به این باور رسیده که از فعالیتهایی با ترکیب کربن حمایت کند هر گیاهی که بتواند مقدار بیشتری از کربن را بیاورد و در خاک تزریق کند ،بالانس را به نفع خاک تغییر داده  است ،این کار را ممکن است گندم یا جو برنج و سویا هم انجام بدهند اما ریشه ی اینها ده یا پانزده سانت بیشتر نیست با اولین دیسکی که می زنند خاک در معرض هوا قرار می گیرد و کربن ذخیره شده مجدد به اتمسفر برمی گردد.ولی پنبه این خاصیت را دارد که به عمق تزریق میکند. شاید اگر میلیونها هم هزینه بکنید نتوانید کربن را از اتمسفر تزریق کنید اتفاقی که می افتد  این است که ریشه در انجا می پوسد ،کانال هایی بوجود میاید پر از میکروبهای مفید ریز. یعنی جانداران مفید وکانال هایی ساخته می شود  که برای تهویه و ذخیره اب خیلی خوبند و همه ی اینها دست به دست هم می دهد و خاک را زنده تر نگه می دارد شما در مزرعه ای که پنبه بوده در قدیم احتمال اینکه اب ماندگی سطحی ببینی خیلی کمتر بود و دلیلش هم کانال های ریز زیرزمینی بعد از مردن ریشه ها هست

ما خیلی راحت این را از الگوی کشت مان حذف کردیم و رو آوردیم به برنجی که شاید سال به سال سطحش دارد زیاد می شود یک بخش مقصر دولت و حاکمیت است به خاطر اینکه ما امدیم از محصولی که مثل سم است برای خاکهای استان حمایت تسهیلاتی  کردیم یعنی گفتیم کشاورزی که بیاید  دستگاه نشاکار برنج بگیرد پنجاه درصد را از او نمی گیریم ،بقیه اش را وام میدهیم ،وقتی نشاکار امد و کشت مکانیزه شد دیگر کسی برنج را رها نمی کند ، برنج کاری شغل سختی بود در قدیم ولی الان خیلی ساده شده است  الان صدهکتار را دو نفر به راحتی می توانند مدیریت کنند به کمباین برداشت برنج از منابع دولتی یارانه داده اندچرا ؟ چون گفتند هر کس کمباین بگیرد نصفش را ما می دهیم نصف دیگرش هم وام . ولی ما نیامدیم این کار را با پنبه انجام بدهیم که دولت حمایت کند که کمباین برداشت پنبه مورد حمایت دولت است  نکته دیگر انکه سخت ترین کار الان در کشاورزی تامین کارگر برای برداشت است ،چون فرهنگ تغییر کرده است ، یک زمان در هر روستایی صبح که می رفتید ده ها دخترخانم و خانم را می دیدید که منتظرند تریلی بیاید و سوارشان کند بروند نشا و وجین و برداشت پنبه و.... ولی الان کاهش پیدا کرده  است ،الان فرهنگ اشتغال تغییر کرده است  ما نباید به  این فکر کنیم که محصولی بکاریم به امید اینکه مردم بیایند تغییر رویه بدهند و در برداشت کمک کنند اگر ما مشکل برداشت را حل کنیم با کمک های یارانه ای دولت که باید به کمباین های برداشت پنبه بدهند، من فکر می کنم بخش زیادی  از تغییر الگوی کشت تحقق پیدا کند دولت بیاید کاری که در دهه شصت  انجام داد وگفتند  ما بذر را مجانی می دهیم دو مرحله کود و سم را  هم مجانی  می دهیم، شما در ظاهر به کشاورز کمک کردید ولی در واقع به حلقه ی اولیه کمک کرده ای که تولیدش  در چهل حلقه ی بعدی شغل ایجاد می کند در پنبه فقط این مساله  نیست، پنبه یک مثقالش ضایعات ندارد چوب پنبه اش در صنایع مختلف کاربری دارد خود پنبه می رود،پنبه پاک کنی ،نخ ریسی، پوشاک و ...تجارت پوشاک در دنیا با ارزش ترین سرمایه گذاری است. شما می بینید سود سالیانه پوشاک پنبه ای بالغ بر 500 میلیارد دلار است .ما خودمان را از این محروم کردیم ،کشور هشتاد میلیونی داریم هیچ کدام از ما نمی توانیم بگوییم نیاز به این محصول نداریم، همه ی ما لباس زیرمان بلااستثنا پنبه ای هست ،خب میلیاردها می تواند به اقتصاد کشور کمک کند، کارگاه های زیادی چرخشان بچرخد و سایر فراورده هایی که از این محصول گرفته می شود. تا پنجاه فرآورده از آن برداشت می شود . طبیعی است به همین خاطر است که در کشوری مثل امریکا ارزش افزوده پنبه 2200 درصد است یعنی 22 برابر ارزش اولیه .یعنی ایجاد شغل کرده است محصول حلقه ی اول  را اگر حمایت کنید ، این حلقه ی بعدی را شغل ایجاد کند و این چیزی است که مغفول واقع شده است ،  به نظر من هر چه زودتر باید سیاستگذاران توجه  کنند و این روند را اصلاح کنند .