وظيفه پيامبران در مثنوي شريف
یادداشت |
محمدرضا ايزد
وظيفه اصلي پيامبران چيست؟ آيا پيامبران وظيفه دارند حکومت تشکيل دهند يا شريعت را پياده نمايند يا تبليغ دين نمايند و مردم را به توحيد فرا خوانند؟ مولوي در بيت 9 در دفتر ششم معتقد است که:
ليک دعوت وارد ست از کردگار
با قبول و ناقبول، او را چه کار؟
دعوت و تبليغ دين از طرف خدا بر انبياء تکليف شده است. دعوت به توحيد و يکتا پرستي. اينکه مردم بپذيرند يا نپذيرند، ايمان بياورند يا نياورند فرع بر موضوع است. رسالت اصلي انبياء، دعوت و تبليغ است و اگر حتي مردم دعوت او را اجابت نکردند نبايد تاثيري در دعوت پيامبران داشته باشند.
بارها در قرآن به وظيفه رسول الهي که همانا تبليغ مبين و آشکار است، اشاره شده است از جمله: آيه 35 (آيا پيامبران وظيفهاي جز ابلاغ آشکار دارند؟) و آيه 82 (اگر روي برتابند، نگران مباش تو فقط وظيفه ابلاغ آشکار داري) سوره نَحْل و آيه 54 سوره نور (بگو خدا را اطاعت کنيد و از پيامبرش فرمان بريد و اگر سرپيچي نمائيد، پيامبر مسئول اعمال خويش است و شما مسئول اعمال خود، اما اگر از او اطاعت کنيد، هدايت خواهيد شد و بر پيامبر چيزي جز رساندن آشکار نيست) يا آيه 40 رعد (در هر حال تو فقط مامور ابلاغ هستي و حساب آنها بر ماست) يا آيه 7 رعد (تو فقط بيم دهندهاي و براي گروهي هدايت کنندهاي است) يا آيات 2-21 سوره غاشيه (پس اي پيامبر تذکر بده که وظيفه تو تنها تذکر است و تو بر آنها تسلطي نداري يا آيه 99 سوره مائده (پيامبر وظيفهاي جز ابلاغ فرامين الهي را ندارد) يا آيه 24 سوره فاطر (هيچ امتي نبود مگر آنکه در ميان شان بيم کنندهاي- پيامبري فرستاديم.
نوح نهصد سال دعوت مينمود
دَمْ به دَمْ انکار قومش ميفزود
نوح نهصد سال مردم را به توحيد دعوت ميکرد ولي عوض اينکه مردم ايمان بياورند، لحظه به لحظه مردم بيشتر انکارش ميکردند ولي نوح باز دست از دعوت و تبليغ دين بر نميداشت.
هيچ از گفتن عنان واپس کشيد؟
هيچ اندر غار خاموشي خزيد؟
کجا نوح از گفتن و دعوت کردن عقبنشيني کرد؟ کجا نوح گفته که من خسته شدم از بس که دعوت کردم ولي مردم نپذيرفتند پس ديگه من سکوت ميکنم و به نماز و خلوتنشيني ميپردازم؟
گفت از بانگ عَلا لاي سگان
هيچ واگردد ز راهي کاروان؟
نوح با خود ميگفت: هيچ ديدهاي که کارواني بخاطر عوعوي بلند سگان از حرکت باز ايستد؟
يا شب مهتاب از غوغاي سگ
سست گردد بَدْر را در سَير تگ؟
کجا ديدهاي که ماه منير بخاطر عو عوي سگها خسته و سست بشود و بگه ديگه من حرکت نميکنم؟
مَه فشاند نور و سگ عوعو کند
هر کسي بر خلقت خود، ميتند
ماه نور افشاني ميکند و وظيفهاش اين است که نور خودش را در زمين بپراکند و سگ نيز طبق غريزهاش عوعو ميکند يعني هرکسي بر اساس شاکله و طبيعت خود عمل ميکند. پس اگر معاندان منکر، دعوت انبياء را نميپذيرند، اين دليل نيست که انبياء که وظيفه دعوت الهي آشکار دارند سست و خسته شوند و دست از دعوت مردم به توحيد بردارند که خداوند هر کسي را بر طبيعتي آفريده و خلق کرده است.