عاشورا الگوي هميشگی تاريخ


یادداشت |

■ شبیر دائمی 

باز محرم از راه رسيد و پرچم‌هاي عزاداري محرم برافراشته شده‌اند تا خاطره‌واقعه‌ كربلا را زنده‌ نگه ‌دارند. رنگ و رخساره‌ شهرها تغيير ‌كرده است. مردم آزاده جهان لباس هاي عزا به تن مي كنند و امسال با توجه شیوع ویروس کرونا با رعایت پروتکلهای بهداشتی به حسينيه‌ها و تكيه‌ها مي‌روند تا عزاداري كنند و ياد حماسه جاويدان حسيني را گرامي مي دارند. تبليغ به عنوان كوششي سازنده در گستره اديان، همواره مورد توجه پيامبران الهي و پيروان آنان بوده است. قرآن كريم اهميت تبليغ را در دعوت بشريت به هدف خلقت و اجتناب از كفر و طاغوت دانسته است. امير مؤمنان (ع)، اهداف تبليغي پيامبر اسلام را ابلاغ وحي ، از بين بردن فاصله‌هاي اجتماعي، ايجاد وحدت، اصلاح ذات البين، دعوت به سوي پروردگار، شجاعت و پافشاري در ابلاغ حق و استفاده از حكمت و موعظه همراه با نصيحت و خيرخواهي بر شمردند.امام خميني(ره) تبليغ را شناساندن خوبيها و تشويق به انجام آن، ترسيم بديها و نشان دادن راه گريز و منع از آن دانسته وآن را از اصول بسيار مهم اسلام عزيز بر شمردند. قيام عاشورا، درس دين باوري، ايثار، شجاعت، شهامت، جهاد در راه خدا، امر به معروف و نهي از منكر و روحيه ستيزه جويي پرخاش گري و جسارت در مقابل حكام جور را در مسلمانان ايجاد كرد و پيروان مكتب اهل بيت عليهم السلام ، صحنه هاي اعجاب انگيزي از رشادت، شجاعت، فداكاري و ايثار خلق كردند. امام حسين (ع) با توجه به رسالت عظيم خود در هدايت بشر به عنوان امام جامعه، دعوت خود را از راه قيام آغاز كرد و با شهادت خود و اسارت اهل بيت (ع) بهترين شيوه ابلاغ دين را در آن زمان بكار بردند  . انتخاب ابزار مناسب در فرآيند يك اقدام تبليغي به منظور انتشار پيام مي بايست متناسب با خصوصيات مخاطبان و نحوه پراكندگي آنان باشد. مبلغ مي‌بايد از مناسب ترين ابزار انتشار پيام در پيشبرد اهداف خويش بهره‌گيري كند. همان گونه كه امام حسين(ع) براي تبليغ فرهنگ عاشورا، مراسم حج و شهر مكه را انتخاب نمود ودر اجتماعات مهم حاجيان، سخنراني‌هاي روشنگرانه و هدايت بخشي را سازماندهي كرد. ماندگاريِ فرهنگ عاشورا در تاريخ تشيّع، مرهون تلاشها، زحمات و هدايتهاي ائمۀ هدي (ع)، بزرگان و عالمان دين و مبلّغان و مروّجان ديني در مرحلۀ اول و كوشش اديبان، نويسندگان، مورّخين، اصحاب رسانه و هنرمندان در مرحلۀ دوم است. راز ماندگاري عاشورا در همين رمزآگين بودن پيام‌ها است. ساده ترين تعريفي كه مي توان براي تبليغات ارائه كرد عبارتند از: رساندن پيام يا خبر. تبليغات يعني انتشار و ترويج منظم و برنامه ريزي شده يك نظر، عمل و كالا. مطابق تعريفي ديگر، تبليغ كوششي است تعمدي و حساب شده است كه به منظور شكل دادن به دريافت ، دستكاري كردن ادراك و همسو كردن رفتار مخاطبان با نيت مورد نظر مبلغ صورت مي‌گيرد. از ديدگاه خاص ارتباط شناسي، تبليغ همانند ارتباط، فراگردي است مقيد به شرايط زماني و مكاني كه با ويژگي‌هاي اجتماعي قابل شناخت است. تمامي انواع تبليغات براي ثمر بخشي به متقاعدكردن مخاطبان نياز دارد. متقاعد كردن فرآيندي براي تغيير نگرش است و براي اين هدف بايد از روان شناسي اجتماعي كمك گرفت متقاعد سازي به نوعي ايجاد دگرگوني عواطف و احساساتي است كه ممكن است به رفتاري منتهي شودكه مورد نظر مبلغ است. بي شك يكي از مهم ترين ويژگي هاي اثر بخشي هر پيام و در نتيجه اقناع مخاطبان آن، وجود منبع موثق و معتبري براي بازتاب و بازگويي هر رويداد و واقعه اجتماعي، فرهنگي و تاريخي است، به گونه اي كه ضامن صحت و درستي هر خبري در گرو وجود منبعي صادق و آگاه است، تا آنجا كه كارشناسان فن در اولين ارزيابي ، خبر غير موثق و نادرست را به بي اعتباري منبع آن منتسب مي كنند.  بيان واقعه جانگداز عاشورا و شرح مصائب و صحنه هاي جانسوز آن، مطابق با واقعيات تاريخي رويداد، به گونه اي كه حق مطلب ادا گردد و رسالت ابلاغ پيام احياگر دين كه تنها با ريختن خون امام راستين و برحقي چون حسين كامل مي گرديد، بدون وجود مبلغي عالم، شجاع، متوكل وصبور چون حضرت زینب (س) ممكن نبود ، چرا که يكي از جنبه ‏هاي زندگي حضرت زينب (س) كه در ماندگاري سيره و رفتار ايشان مؤثر بوده، مسئلۀ «پيام‏ آوري و ابلاغ رسالت عاشوراييان» است ؛ بعد از واقعه عاشورا، حضرت زينب (س) به عنوان رهبر كاروان اهل بيت (ع) به وظيفه خودكه نشر اهداف قيام حسيني و آشكار كردن ماهيت قيام ابا عبدا… الحسين(ع) بود، عمل نموده و با بيان خطبه‌هاي مهييج و آتشين با مضامين و محتواي ارزشمند، رسالت امام حسين (ع) را به اتمام رسانيد، چنانچه بسياري از مورخين اسلامي اذعان داشته‌اند كه اگر حضرت زينب (س) بعد از قيام عاشورا حضور فعال خود را در اين جايگاه به اثبات نمي رساند، واقعه كربلا در همان جا مي‌ماند.

 

■ عضو شورای اطلاع رسانی استان