گلشن مهر /کوثر قندهاری _قامت خمیده و چروک های صورتش نشان از سن و سال بالایش می دهد،با دبه های شیر کنار خیابانی ایستاده و آن ها را می فروشد،مشتریانش می گویند:کیفیت شیرهایش خوب است و ما مشتری ثابتش هستیم.به سراغش که می روم نگاهش به غروب آفتاب است،می گوید:۷۰ سالم است و تمام این سال ها شغلم دامداری بود،از ۱۵ سالگی شروع به کار کرده ام،اوایل دامدار سنتی بودم و حال دامدار صنعتی شده ام.می گوید:اوایل بیش از ۱۵۰ گاو داشتم اما حالا ۶۰/۷۰ تا بیشتر ندارم،سکوت می کند و می گوید:نمی صرفد.نامش حاج عباسعلی است .او می گوید :پسرم کمک و یارم است،کارها زیاد و سخت است و دست تنها نمیتوانم،خداخیرش دهد با اینکه شاغل است اما در همه کارها کمکم می کند.با پسرش صحبت می کنم،نامش حسینعلی است و تمام این سال ها پشت و یاور پدرش بوده است. می گوید:قیمتی که شرکت تعاونی شیر را از دامدار می خرد حتی از آب معدنی هم ارزانتر است و علاوه بر قیمت خیلی پایین شیر،قیمت خوراک نیز زیاد است و هیچ صرف اقتصادی برای ما ندارد و پدرم مجبور است خود دست به کار شود و شیرهایش را بفروشد. او می گوید:در سال های گذشته قرار بر این بود که یارانه ای به شیر استان تعلق گیرد اما فقط یک سال این اتفاق افتاد.حسینعلی کردجزی گله مندی هایی از خوراک دام داشت که خوراکی بی کیفیت با قیمت گزاف است. اومی گوید:خوراکی که برای دام به دست ما می رسد سبوس همراه با خاک اره نرم چوب است و این باعث بیماری دام ها می شود و کیفیت شیر را پایین می آورد،بارها اعتراض کرده ایم اما قبول نکرده اند.کردجزی که دامدار صنعتی در محدوده بندرگز است، ادامه می دهد: در بندرگز زمین کشاورزی کم است و غالب مردم به سمت دامداری رفتند اما حمایت نشده اند و بسیاری از آن ها ورشکست شده اند و در حال حاضر قریب به ۶۰ الی ۷۰ دامداری صنعتی کاملا خالی افتاده و تبدیل به انبار یا سگ دانی شده است و تعداد دامداران صنعتی فعال به ۱۰ تا هم نمی‌رسد.او می گوید:این آمار را بارها اعلام کرده ایم اما هربار آمار دروغی به مردم ارائه می شود و بنده از تمامی مسئولان استانی مربوط دعوت میکنم بیایند و با چشم خود دامداری های خالی و ورشکسته را ببینند ،شاید فکری به حال دامداران کردند.وی افزود:چندین سال است که به دامداران وعده وام ۴/۵ درصد و واردات دام را داده اند اما تاکنون هیچ اتفاقی نیفتاده است. کردجزی ادامه می دهد:شرایط بیمه دام بسیار عجیب و غریب است و شامل هر دامی نمی شود و علاوه بر آن از نظر شرایط درمانی نیز شرایط خوبی برای دام ها فراهم نیست به گونه ایی که در بیماری تب ۳ روزه که چندی پیش رواج یافته بود دارویی در بازار نبود و اگر دارویی به سختی فراهم می شد با قیمت ۲۰۰ الی ۳۰۰ هزار تومان بود .او می گوید:واکسن تب ۳ روزه در بندرگز دیر توزیع شد و این امر باعث تلف شدن ۴ راس از گاوهایمان شد.حسینعلی کردجزی می گوید:علاوه بر تمامی مشکلات فوق سخت گیری های بسیاری در پرداخت وام به دامداران صورت می گیرد،به گونه ایی که پدر بنده با ۵۵ سال سابقه کار که جز تولیدکنندگان محسوب می‌شود و در ۲ سال پیاپی جز دامداران نمونه معرفی شد به دلیل کهولت سن تعلق نمی گیرد. او می‌گوید:ما بارها به بانک تضمین کرده ایم در صورت بروز اتفاقی برای پدرمان تمامی اقساط را پرداخت خواهیم کرد اما فایده ایی نداشته است.در دامداران سنتی نیز شرایط بهتر از دامداران صنعتی نیست،آن ها نیز گله‌مندی های مشابه و متعددی دارند .محمد شاهکومحلی پسر جوانی که کمک دست پدرش در دامداری است،می گوید:پشت حیاط منزلمان دامداری کوچکی با چندین گاو و گوسفند داریم و شغل پدرم از ابتدا همین بوده است‌ اما من در شغل دیگری مشغول به کارم و به این شغل بعنوان شغل آبا و اجدادی مینگرم.او نیز ناراحتی های بسیاری در ارتباط با قیمت بسیار پایین شیر دارد و می گوید:مضاف بر قیمت بسیار پایین شیر شرکت تعاونی هنگام خرید شیر وجه آن را به صورت نقد پرداخت نمی کند و چندین ماه بعد پول خرید شیر را به ما می دهد.علاوه بر آن در سنوات گذشته مقدار مناسبی علوفه به دامداران داده می شد اما در حال حاضر ذرت و سبوس با قیمت بسیار بالا و مقدار کم داده می شود که از نظر اقتصادی صرف ندارد.محمد با ناراحتی می گوید:افرادی که برای واکسینه کردن دام ها می آیند غالبا کارآموز هستند یا سواد معاینه دام را ندارند و بدون معاینه قبلی به دام واکسن می زنند و این کار باعث می شود اگر دامی از قبل بیماری داشته باشد ،بیماری اش تشدید شود و بمیرد و به سبب همین سهل انگاری چندی پیش یکی از گاوهای ما تلف شد .شاهکومحلی گله مندی هایی از بازار دلالان دارد و می گوید:دلالان و سودجویان در همه زمینه ها رسوخ کرده اند و باعث سخت تر شدن کار ما و صرف اقتصادی کمتر ما می شوند. وی می‌گوید:تعدادی دلال در زمینه فروش کاه،کاه را به استانهای دیگر صادر کردند و این امر باعث گرانتر شدن قیمت کاه شد به طوری که در طی چند روز قیمت کاه ۴ برابر شد و اگر دامداری از لحاظ سطح مالی ضعیف باشد توانایی خرید آن را ندارد. شاهکومحلی ادامه می دهد:گاهی اوقات اتفاقات ناگهانی و یکباره ایی برای دام می افتد و ما برای جلوگیری از حرام رفتن آن مجبور به کشتن گاو در منزل می شویم و از آن جهت که دام پس از کشته شدن در منزل مهر وزارت بهداشت را ندارد،قصابی ها گوشت را از ما نمی خرند و ما مجبور به فروش آن با قیمت بسیار پایین به دلالان میشویم و در این میان سود ۱۴ الی ۱۵ میلیونی عاید دلالان می شود.او می گوید:دلالان و سودجویان تنها به خرید و فروش کاه و گوشت راضی نمی شوند و دستی در گرفتن وام کلان و پرونده ساخت نیز دارند .محمد در ادامه می گوید:چندین سال است که وام با بهره کم برای دامداران مهیا شده است اما شرایط وام ها به حدی سخت است که اکثر دامداران موفق به گرفتن این وام ها نمی شوند و اگر فردی موفق شود،هم دارای تسهیلات ویژه می شود و هم می تواند برای زمین کشاورزی اش پروانه ساخت بگیرد.او با بیان اینکه گرفتن پروانه ساخت کاری بسیار سخت است و اغلب فقط با داشتن پارتی ممکن می شود،می گوید:به واسطه گرفتن پروانه ساخت فرد می تواند پروانه دامداری،مرغداری و پروانه زمین بگیرد و پس از آن قیمت زمین چندین برابر خواهد شد و این افراد پس از گرفتن وام و پروانه های متعدد بدون آنکه زمین را تبدیل به دامداری کنند آن را با قیمت گزاف می فروشند و همه این مسائل باعث پیچیده تر و سخت تر شدن کار برای ما می شود.برای پیگیری مشکلات دامداران با مدیر امور دام سارمان جهاد کشاورزی استان صحبت کردم. غلامعلی هلاکو پس از شنیدن مشکلات و گله مندی دامداران با بیان اینکه اگر نکات منفی در این شغل اینقدر زیاد است،چرا دامداران به این شغل ادامه می دهند؟!گفت: در سراسر کشور مسائل و مشکلات زیادی داریم و دامداری نیز مستثنی نیست و مشکلاتی که در این شغل وجود دارد متاثر از فضای کلی کشور است و تنها مربوط به استان گلستان‌ نمی باشد.دکتر هلاکو در ارتباط با سبوس های بی کیفیت که همراه با خاک اره به دامداران ارائه می شود،گفت: هرگز چنین چیزی را قبول نداریم و اگر یک‌کارخانه در تولید سبوس تقلب می کند ،نمی‌توان آن را به کل جامعه آماری نسبت داد و بر دامداران ما است که چنین افراد متقلبی را به ما معرفی کنند و مطمئن باشند ما با انسان های متقلب هیچگونه مماشات و تعارفی نخواهیم داشت.وی در ارتباط با قیمت بسیار پایین شیر با بیان اینکه:این مسئله همیشه وجود داشته و با دامداران موافقیم و باید رسیدگی های لازم‌ صورت گیرد ،گفت: در اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ قیمت شیر بسیار پایین آمد و دولت قیمت را ثابت نگهداشت که باعث ورشکستگی تعداد زیادی از دامداران شدو دامداری های خالی اکنون نتیجه همان زمان است و در حال حاضر تنها راه نجات دامداران از ورشکستگی در کمیسیون رفع موانع تولید است و بنابر آن ۷ درصد بدهی دامداران پرداخت می شود اما این نیازمند آن است که دامداران فرم های مورد نیاز را پر کنند و پروسه پس از آن طی شود.در ادامه در ارتباط با مشکل دارو و واکسن دام با مدیر کل دامپزشکی استان صحبت کردم. دکتر غلامرضا محرابی در ارتباط با موضوع واکسن گفت:هر واکسنی پروتکل ها و دستورالعمل های خاص خود را دارد و بعضی از واکسن ها به دلیل زنده بودن خطر بیشتری دارند ،همچنین بعضی دیگر از واکسن ها ممکن است حساسیت و شوک در دام ایجاد کنند، اگر در چنین مواقعی دامداران به ما اطلاع بدهند ،ما به شرکت های مربوط که غالبا خارج از ایران هستند و نسبت به ما تعهد دارند اطلاع می دهیم و آنها خسارت لازم را پرداخت می کنند و علاوه بر آن ممکن است در واکسن تغییراتی ایجاد کنند و یا تستر مربوط به آن را ارائه دهند، بدین صورت دامداران با ارائه گزارش خسارات مربوط به واکسن به ما در سطح کلان ملی کمک می کنند. وی ادامه داد:در گذشته افرادی که در بخش دولتی مشغول به کار بودند واکسیناسیون را انجام می دادند و هنگامی که آن ها بازنشست شدند بخش دولتی اقدام به جایگزینی آنان نکرد بنابراین در حال حاضر اغلب نیروهای ما از بخش خصوصی هستند که دوره های ۶ ماهه مربوط به واکسیناسیون و بیماری ها را گذرانده اند. بحرانی افزود: از دامداران خواهشمندیم هنگامی که دامی بیمار می‌شود به سرعت دام را به مراکز دام پزشکی برسانند تا همکاران ما داروی لازم جهت درمان به آنان دهند.مدیر کل دامپزشکی استان در ارتباط با بازار دارو گفت:از آن جهت که شیر قیمت بسیار ارزانی دارد، دامداران‌ ما سود مالی زیادی ندارند و هنگام بروز بیماری ها به خوددرمانی می پردازند و چون لیست کامل داروهای وارداتی داخل کشور را ندارند ممکن است به سراغ داروهایی بروند که مدتها وارد ایران نشده است. در حالی که باید به دامپزشک مراجعه کنند و داروی جایگرین بگیرند. وی افزود:بنابر قراردادی که داریم داروخانه ها به ازای هر دارویی که می فروشند ،اسم دامدار را به ما می دهند و ما پیگیری های لازم جهت کنترل قیمت را انجام می دهیم تا به هیچ عنوان امکان گران فروشی وجود نداشته باشد.در پایان غلامرضا بحرانی گفت: بیماری هایی که غیر واگیر هستند دارای واکسن بهادار می باشند و تب ۳ روز نیز جز بیماری های غیر واگیر است که در حال حاضر واکسنش با قیمت ۷۵ هزار تومان در بازار عرضه می شود. با استناد به مطالب فوق متوجه می شویم دامداران که تامین کننده بخش اعظمی از نیازهای ضروری کشور هستند در مضیقه شدید مالی و کاری هستند و باید مسئولان مربوط به طور جدی برای رفع معضلات این قشر تلاشگر اقدام کنند.