■  دکتر سعید یلقی

خشکسالی های پی در پی ، تقسیم و کوچک شدن قطعات زمینهای کشاورزی ،عدم رونق و صرفه کشاورزی در دهه شصت و محدود بودن فرصت های استخدامی دولتی و آزاد در منطقه ،موجب مهاجرت جوانان جویای کار به بیرون از استان و روی آوردن  به تهران و چند استان دیگر از جمله فارس و کرمانشاه و یزد و ... شدند. قدیمی ترین مشاغلی که جوانان این منطقه در استانهای فارس و کرمانشاه و یزد مشغول بودند عمدتا شغل حفاری چاههای عمیق آزمایشی و شرب یا کشاورزی بود که هنوز هم عده ای کماکان در این حرفه فعال هستند و معدودی از این افراد با خرید دستگاه حفاری و ثبت شرکت ،خود کارفرما و مالک دستگاه حفاری هستند و اما بدلیل عدم پوشش بیمه تامین  اجتماعی و سختی محیط کار و دوری از خانواده و  اشتغال در مناطق بیابانی و بیرون  شهر، بیشتر این افراد در پایان عمر کاری خود نتوانستند علیرغم متحمل شدن شرایط  سخت و زیان آور ،صاحب زندگی متعارف و مرفه ای گردند . گرچه ممکن است تعداد انگشت شماری به نان و نوایی نیز رسیده باشند و اما بسیاری از آنها به سختی گذران عمر مینمایند.

* در موج اول مهاجرت تعدادی از جوانان به شهرکهای صنعتی شرق تهران منطقه ایران ابزار ، حکیمیه  و کوی اتحاد و خاک سفید برای مشاغلی صنعتی همانند پلاستیک سازی ، جوشکاری و رنگ کاری و آبکاری صنعتی و ... روی آوردند که  این مرحله بدلیل نزدیکی به پایتخت ، افزایش مراوده و تعامل کاری با اقشار گسترده تری نسبت به گذشته ، توام با رشد آگاهی و تغییر نگرش آنها به مهارت َشغلی ، زندگی شهری و همچنین آشنایی با زمینه های متنوع کاری و کارآفرینی گردید.

* موج دوم مهاجرت که از دل موج اول نشات گرفت ، عده ای از این جوانان جویای کار ، در مسیر جستجوی فرصت کاری مسیر دیگری را یافتند . در این مرحله بیشتر در شهرهای اطراف تهران ، دماوند، رودهن ، بومهن ، جاجرود برخی نیز آن طرف تر تهران ، قم ،کرج و ساوه و ...به مشاغل وابسته به صنعت چوب و مبلمان روی آوردند که میتوان این مرحله را سرآغاز ورود به یک  شغل حرفه ای آینده نگر قلمداد نمود.جوانان دیروز ،حالا به سن ازدواج رسیده بودند و آمادگی تشکیل خانواده و ورود به مرحله جدیدی را داشتند ،بطوری که بیشتر آنها بعد از ازدواج با اختیار کردن خانه استیجاری بهمراه همسر خود به کار خود ادامه دادند. طی این مدت با آسودگی خاطر در بیرون از زادگاه خود با مهارت افزایی محسوس و تسلط حرفه ای روزافزون ، بتدریج از بازار تامین نهاده های مورد نیاز صنعت ، بازار فروش و تنوع مدل و ...شناخت کافی پیدا کردند . کسب چنین توانمندی موجب خلق و بروز نگرش جدید این طیف از جوانان به محیط کاری و بازار این صنعت شد. در طی ده سال اخیر ، در مقیاس محدود ، در منطقه آق قلا،  در روستا و  زادگاه خویش، برخی از زنجیره  این صنعت را در برنامه خود قرار دادند و اما کماکان ارتباط خود را با بازار اصلی کار و فروش که تهران میباشد، حفظ کردند. به موازات آن برخی از مصالح خام ، زیر کار میز و صندلی را از تهران و قم به منطقه آوردند تا مراحل آماده سازی ،پردازش و رنگ آمیزی در این شهرستان طی نماید و همینطور اندک ،اندک  کارگاههای مبل سازی نیز در روستاهای اطراف با مرکزیت روستای عطاآباد فعال شدند.لازم بذکر است در طی این مدت برخی از این صنعتکاران بویژه خیاطان آموزش و تجاربی را در کشور ترکیه  کسب کردند و با توجه به استعداد خوب خود تازه های این صنعت را به کشور به ارمغان آوردند. مجموعه این اقدامات موجب راه اندازی نمایشگاه عرضه مبل و صنایع چوب در گرگان -مرکز استان در محدوده میدان کریمی گردید. در ابتدای آغاز گشایش این نمایشگاه محصولات تهران و در کنار آن محصولات بومی منطقه عرضه گردید ، از انجایی که تمامی نمایشگاه داران و متصدیان فروش اهل منطقه ،بویژه روستای عطا آباد بودند ، نرم نرمک مبل عطا آباد بر سر زبانها افتاد و افتخاری برای صحرا شد.

*موج سوم ،موج بازگشت به روستا:

اینک روستای عطاآباد در مسیری پای نهاده تا براستی به عنوان قطب و پایتخت مبل کشور مطرح گردد.فعالین این عرصه برق آسا به فکر مهیا کردن زمین برای راه اندازی کارگاه و نمایشگاههای متناسب و متعارف افتادند.بزودی ساخت و ساز بناها آغاز شد و چراغانی نمایشگاهها جلوه خاصی به روستا داد و عصرگاهان ،  حضور فوج فوج از مشتریان مبل و صنایع چوبی رونق خاصی به بازار این صنعت داد.دیگر کانون اصلی عرضه همین جا بود و نمایشگاههای گرگان از تب و تاب افتاده بودند . تعدد وانت های حامل مبل و در کنار آن بارگیری تریلی های باری برای ارسال به اقصی نقاط کشور ، خبر از آوازه بلند صنعت مبل عطا آباد می داد. بتدریج در روستاهای اونق یلقی ، پیرواش ،قزلی ،کرد ،چن سبلی ،قانقرمه ،شهرک صنعتی آق قلا ،گری و ...نیز این صنعت ریشه دوانید و امروزه اکثرا جوانان از ثمرات و ظرفیت های این صنعت منتفع هستند .

*برندسازی آخرین منزلگاه صنعت چوب و مبلمان روستای عطا آباد:

حال که به همت بلند جوانان زحمتکش و بی ادعای این دیار ، این صنعت به یک شهرت  و جایگاه ملی در صنعت چوب و مبلمان نائل گردید ، و سهم بزرگی از شمار شاغلین را بخود اختصاص داد و در عرصه کار آفرینی نیز خودنمایی نمود ،برای حفظ این دستاورد ارزشمند  و صیانت از حقوق نوع آوری صاحبان طرح و مدل خاص ، باید در مسیر برندسازی و ثبت آن گام برداشت.

*الزامات پایداری این صنعت چیست؟

حال که در شرایط سخت اقتصادی و همچنین محدودیتهای شرایط کرونایی کشور ،این صنعت در منطقه کماکان به عنوان ممری برای معیشت خیل عظیمی از شاغلین خود ایفای نقش میکند پایداری آن بسیار حائز اهمیت است . که بخشی از آن به صنعتگران عزیز و بخش دیگر آن مربوط به دولت است که به ترتیب به آن اشاره مینماید:

* الزامات و ماموریت صنعتگران:

بدون تردیدحفظ این دستاورد با گستره ملی یعنی راه یابی به منازل تک تک خانوارها ی ایرانینیازمند حفظ و حتی افزایش کیفیت کالا ،تنوع بخشی و روزآمد نمودن طرح و مدل متناسب با ذائقه و سلیقه مشتریان است و در حقیقت عمق بخشیدن به شعار " سرمایه ما اعتماد شماست" می باشد که تحقق این امر نیز نیازمند طی دوره های تخصصی مرتبط، بمنظور مهارت افزایی است.

-فراگیری فنون بازار یابی و دسترسی به بازارهای بین اللملی نیز باید در دستور کار صنعتگران ساعی قرار گیرد.

-شکل گیری صنف و یا تشکلی که در درازمدت برای دفاع از حقوق صنفی باید در دستور کار فعالین این صنعت قرار گیرد.

*تکالیف و ماموریت دولت:

اکنون که در بزرگی سهم درآمدزایی و کارآفرینی این صنعت در منطقه تردیدی وجود ندارد ،دولت نیز برای پایداری این مزیتها که به پشتوانه مشارکت و همت بلند و سرمایه مالی و نیروی جوانی آنها بروز و قوام یافته است ،باید اقدامات ذیل را برای حمایت از فعالین این صنعت معمول دارد:

-اعمال تعرفه یارانه ای برای برق مصرفی در کارگاهها و نمایشگاهها ضمن فراهم نمودن زیر ساختهای تامین برق  بهنگام و ولتاژ متناسب با نیاز این صنعت.

-اعمال بیمه تامین اجتماعی مشمول کمک دولت.

-فراهم نمودن سازکارهای لازم صادرات و شرکت در نمایشگاههای بین المللی

-ارایه تسهیلات بانکی ارزان قیمت با کمترین بوروکراسی اداری

-کوتاه نمودن فرآیند صدور مجوز لازم برای احداث کارگاه و راه اندازی نمایشگاه

وضع موجود نیز پس از نهایی شدن  آمار تعداد اشتغال مستقیم و کارگاهها و نمایشگاهها و سایر زنجیره این صنعت  در روزهای آتی تحت عنوان وضع موجود صنعت چوب و مبلمان منطقه ارایه خواهد شد.