مرضیه قاسمعلی/ گلشن مهر  -گسترش استفاده از اینترنت و فضای مجازی در تعاملات روزمره، منجر به ایجاد تغییر در زندگی انسانها شده است جذابیت هایی که این فضا دارد باعث شده تا افراد، ساعات زیادی را مشغول آن باشند و تبدیل به پناهگاهی پر از دردسر و ماجراجویی برای جوانان و نوجوانان شدهوآنها را فریفته ی هویت کاذب و غیر واقعی خود کرده است. آیا ضعف بنیان خانواده ها و تنش هایی که زندگی مردم، خصوصا جوانان را به چالش کشانده، شامل این آسیبهاست؟

ندا شریفی مادر تحصیل کرده ی دو کودک چهار و نه ساله است، او نیز از وابستگی کودکانش به موبایل و تبلت می گوید و اینکه کودک چهار ساله اش پرخاشگر و زودرنج شده است، او  می گوید :  البته اوایل ، خیلی خوب بود او مشغول بازی با تبلت بود من هم کارم را انجام می دادم اما به تدریج پرخاشگری و افسردگی به سراغش آمد و این باعث شد تا ما قدری جدی تر به این مساله فکر کنیم .چون حس کردیم مشکل از تبلت و موبایل است .مریم موسوی خانه دار است و نوجوان سیزده ساله ای دارد که اکثر اوقاتش را پای لپ تاپ و موبایل می گذراند مادر می گوید در این یک سالی که برایش موبایل خریده ایم دچار افت تحصیلی شدید شده است.

آمارها چه می گویند؟

نتایج منتشر شده از یک نظرسنجی نشان داد، تعداد کثیری از کودکان در کشور چین از سن ۳ سالگی از اینترنت استفاده می‌کنند و در سن ۷ سالگی و به محض یادگیری اندکی خواندن، می‌توانند به صورت آنلاین خرید کنند به گزارش ایران آنلاین  یافته‌ها نشان داده است، کودکان ۳ ساله به راحتی می‌توانند از فضای مجازی سر در بیاورند و ساعت‌ها خود را مشغول فضای مجازی و بازی‌های اینترنتی کنند.

بر اساس شواهد موجود، کودکان در سن ۱۴ سالگی بیش از والدین خود به اینترنت مسلط هستند و پیشتازتر از آنها در فضای مجازی حضور دارند.

 بنا به این گزارش بر اساس آمار و ارقام موجود، بیش از ۶۰ درصد کودکان ۷ ساله فیلم و موسیقی دانلود می‌کنند، ۸,۵ درصد به صورت آنلاین خرید می‌کنند، ۱۵ درصد آنها عکس، ویدئو یا مطلب مورد نظر خود را در فضای مجازی به اشتراک می‌گذارند و ۴.۷ درصد نیز دارای طرفدارانی در شبکه‌های مجازی مانند اینستاگرام هستند.این بررسی همچنین نشان داد، هر روز سن استفاده از فضای مجازی در حال کاهش است و استفاده از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی به یک عادت مرسوم در کودکان با سنین پایین تبدیل شده است.بر اساس آمار دیگری  کاربران اینتر نتی در جهان باید گفت : در سال نود و شش بیش از ۵۶ میلیون نفر در ایران کاربر اینترنتی بودند که با افزایش چهار برابری در مقایسه با متوسط جهانی روبرو بودیم  این در حالی است که آمار جهانی در سال در سال گذشته  حدود ۵ میلیارد کاربر بود  در گلستان نیز این عدد به ۴۸ درصد جمعیت استان می رسد.

16 سالگی  حداقل سن مجاز برای ورود به شبکه های اجتماعی در اروپا

سن مجاز کودکان برای ورود به شبکه های اجتماعی ۱۶ سال تعیین شد ،حداقلسنمجاز کودکان برای حضور در شبکه‌های اجتماعی از ۱۳ سال به ۱۶ سال در اواخر سال ۲۰۱۵ ، نشان‌ دهنده وجود نگرانی‌ هایی در سایر کشور‌ها در مورد استفاده کودکان از شبکه ‌های اجتماعی است. علاوه بر این، طی یک نظرسنجی که در ژوئن ۲۰۱۴ در اسپانیا انجام شد، نشان داده شد که درصد قابل توجهی از والدین، از حضور کودکان ۱۰ تا ۱۷ ساله خود در شبکه‌ های اجتماعی و قرار دادن اطلاعات شخصی در دسترس عموم، جلوگیری به عمل آورده و یا فعالیت‌‌ های کودکان توسط والدین نظارت می‌ شود.

کارشناسان چه می گویند :

مهدیس قربانی نژاد مشاوره کودک و نوجوان  در گرگان می گوید :دنیای مجازی و شبکه های اجتماعی، چندین سال است که با زندگی انسان ها عجین شده، خصوصا این مدت اخیر که کرونا حاکم شده، فضای خانواده ها را بیشتر تحت تاثیر قرار داده است.

وی خاطر نشان کرد قبل از اینکه ندانسته و نشناخته نسبت به دنیای مجازی، موضع بگیریم باید به خانواده ها علمِ استفاده از وسایل زندگی  در دنیای مدرنیته را بیاموزانیم.وی افزود متاسفانه سواد رسانه ای در کشور پایین تر از استاندارد های جهانی است و اکثر خانواده ها بدون آگاهی، صرفا از روی دلسوزی های بی مورد یا بعضا برای رهایی از دغدغه های خود تبلت یا موبایل را در اختیار فرزندان قرار داده و آنها را بدون دانش و کنترل نشده دراینفضارهامیکنند.این مشاور کودک و نوجوان تصریح کرد باید به خانواده ها بیاموزیم که از این وسایل به عنوان هدیه و حقوق استفاده نکنند و فقط در قبال کارهای خوب بچه ها به آنها امتیاز بدهند، البته با زمان مشخص شده.وی افزود در این شرایط که استفاده از فضای مجازی اجتناب ناپذیر است و به سنین پایین و دبستان هم رسیده باید به کودک آموزش داد که این وسیله، مانند مدرسه ی توست که بعد از اتمام درس باید کنار گذاشته شود.مشاور مرکز بهزیستی خاطر نشان کرد فرزند پروری انرژی و حوصله می خواهد و برای رهایی خود، نباید فرزندان را در این فضا تنها گذاشت چرا که ممکن است در این مسیر با مشکلات عدیده ای مواجه شوند از جمله، افسردگی، پرخاشگری، اختلال خواب و عدم اعتماد به نفس.وی در پایان یادآوری کرد مشاوران مرکز بهزیستی استان در خدمت هم استانی های عزیز هستند. همچنین شماره تلفن ۱۴۸۰ پاسخگوی مشکلات و سوالات مردم در حوزه ی روانشناسی است.به نظر می رسد ژدر ان و مادران به هر دلیل و فرزندان  بی خبر از معایب پرسه زدن در این فضای ناشناخته و مرموز، نوع پوشش، آرایش، موسیقی، سبک زندگی و حتی حرف زدن آنها تحت تاثیر قرار گرفته،دنیای مدرن اگر چه بسیاری از امکانات را سهل الوصول کرده است ، شما می توانید با گوشی بسیاری از کارهایی که در گذشته باید ساعتها وقت می گذاشتید را به انجام برسانید اما باید حواس ژدران و مادران باشد این دنیا به مثابه تیغ دو دم رفتارمی کند گاه درست و گاه غلط می برد و چنانچه بدون دانش و بدون آگاهی فرزندانمان را به دنیای مجازی رهسژار کنیم نباید انتظار اتفاقات شیرین را نیز داشته باشیم، کودکان نیازمند توجه ، حمایت و تربیت هستند به بهانه گرفتاری نباید دنیای غریبه ای را برای سرگرمی کودکانمان انتخاب کنیم دنیایی که پر از رمز و رازهاست ، تا خدای ناکرده پشیمان نشویم