■ روح ا... کلانتری         

یکی از ضرورتهای اساسی در کشورهای توسعه یافته حضور احزاب قدرتمند و فراگیر با برنامه های مشخص است.هدف از تشکیل احزاب سیاسی رشد و توسعه کشور با استفاده از ابزارهای قدرت سیاسی و همسو سازی های جریان های مردمی و مدنی در راستای ایدئولوژی ان حزب است. در حقیقت احزاب با نشر افکار و عقائد خود مردم را به سوی رشد و پیشرفت کشور هدایت می کنند.احزاب سیاسی ما نیز تلاش می کنند با قبول قوانین موجود در کشور سیاستها و برنامه های خود را در یک روند دموکراتیک برای مردم بیان نمایند.دفاع از قانون اساسی و پایبندی به نظام، حمایت از منافع ملی، توجه به ارزشهای دینی و ملی و پیگیری مطالبات مردم از مهم ترین اهداف احزاب در ایران است.یکی از مهم ترین وظیفه احزاب انجام فریضه امر به معروف و نهی از منکر در راستای اصل هشتم قانون اساسی در چهارچوب قوانین و مقررات کشور است.به این معنی که احزاب باید همواره منتقد وضع موجود بوده و برای رسیدن به وضع مطلوب تلاش نمایند.باید مشکلات و خطا های مسوولان را رصد کرده و بر ضرورت حل انها تاکید نمایند.احزاب قوی و قدرتمند می توانند عامل رشد و توسعه کشور را فراهم نماینداحزاب می توانند در عین تکثر، وحدت را در ابعاد سیاسی، امنیتی ایجاد نمایند.در واقع در عین  افکار و دیدگاه های سیاسی و اقتصادی  وحدتی نفوذ ناپذیر را در جامعه ایجاد کرد که این امر جزء به مدد گرفتن از قابلیت ها می توان گروهها و تشکیلات سیاسی میسر نیست.اگر احزاب بر اساس قوانین و مقررات یک کشور بتوانند فعالیت مناسبی داشته باشند می توان امیدوار بود که جوانان در آن کشور رشد کرده و جامعه را اداره نمایند.در کشورهای توسعه یافته احزاب قدرتمند و تاثیر گذار کشور را اداره می کنند در حقیقت کشورهای توسعه یافته به احزاب مستحکم خود در امور اقتصادی، سیاسی و ورزشی متکی هستند و نه افراد.ما باید در کشور خود احزاب قوی و فراگیر را در کشور ساماندهی کنیم.ما امروز خلاء جدی در این زمینه داریم.باید  با برنامه ریزی مدون از ظرفیت جوانان و توجه به شایستگی های عظیم آنها استفاده نماییم. این کار باید در احزاب و از طریق تربیت نیروهای خلاق و خوش فکر و با برگزاری کلاسهای آموزشی و بالا بردن سطح معلومات آنها انجام شود.مسوولان نظام باید شرایط حضور احزاب قوی و قدرتمند و فراگیر را در کشور مهیا نمایند. نباید عضویت در حزب برای افراد هزینه داشته باشد. در هیج یک از کشورهای توسعه یافته فرا جناحی بودن یک فضیلت سیاسی مجسوب نمی شود، بلکه یکی از شرایط افراد در قبول مسوولیتهای کشوری عضویت در یک حزب و داشتن برنامه برای حل مشکلات جامعه است.به عنوان مثال تونی بلر پیش از تصدی نخست وزیری انگلستان، سالها دستیار آنتونی گیدنز، جامعه شناس معروف بود.در واقع برنامه(راه سوم ) آنتونی گیدنز نیز توسط دولت تونی بلر، در دوران نخست وزیری خود مورد پیگیری و اجراء در سطح کلان انگلستان قرار گرفت.این اتفاق در حزب کارگر انگلیس افتاد که بلر را این گونه پرورش داد.امثال کامرون، ترودو و ماکرون نیز در ساختارهای مشابه توسط احزاب خود، مراحل رشد را طی کردند.در این کشورها حزب محل پرورش کادر است و حزب ها هویت دارند و نا افراد.

متاسفانه  ما در کشور تعریف درستی از ساختار حقوقی و سیاسی خود و میزان اثرگذاری احزاب در ساختار قدرت را نداریم. در کشورهای توسعه یافته تکلیف احزاب مشخص است. در چنین کشورهای دو و یا سه حزب قدرتمند و فراگیر وجود داشته که دارای نیروهای مشخص با سازمان و برنامه  دیدگاه های خود را برای مردم تشریح کرده و مردم نیز به این احزاب رای داده و هر حزبی بر اساس رای مردم تعدادی از  کرسیهای پارلمان را بدست گرفته و البته در برابر مردم نیز پاسخگو هستند.

اگر وزیر، وکیل، استاندارو یا فرمانداری وابستگی حزبی نداشته باشد در برابر مردم نیز پاسخگو نیست. زمانی که ما خروجی احزاب را می بندیم و عضویت در حزب برای افراد هزینه داشته باشد افرادی در جامعه رشد می کنند  که بعد از گرفتن مسوولیت به جایی پاسخگو نیستند.امروز حزب گریزی برای کشور ما یک آفت بزرگی و مسوولان ارشد کشور باید برای حل این مشکل شرایط را برای حضور احزاب در کشور فراهم نمایند. کشور بدون احزاب قدرتمند و فراگیر به رشد و پیشرفت نخواهد رسید.حزب گریزی هم ریشه در قوانین ما دارد و هم در ساختارهای اساسی کشور برنامه ای برای آن و جود ندارد.مردم نیز از ترس ضرر و زیان ناشی از عضویت در حزب از آن رویگردان هستند

احزاب نیز مسوولیت مهمی را بر دوش دارند. باید با تربیت نیروهای متفکر و خلاق زمینه رشد و توسعه خود را در جامعه فراهم کنند.احزاب نباید فقط در زمان انتخابات فعالیت داشته و مشارکت را افزایش دهند. آنها باید در طول سال برنامه داشته و راه حل های اساسی برای حل مشکلات کشور را ارائه نمایند. ما باید افرادی را در احزاب پرورش دهیم که بعد از رسیدن به قدرت حزبی بودن خود را انکار نکنند.باید با اصلاح قوانین در یک دوره زمانی مشخص شرایط را به گونه ای در کشور فراهم کنیم که مثل کشورهای توسعه یافته احزاب نقش اصلی و اساسی را در ساختار قدرت داشته باشند. در چنین شرایطی است که گروههای فرصت طلب و پوپولیست نمی توانند با استفاده از زر و زور و تزویر به قدرت برسند.در جامعه ای که احزاب قدرتمند حضور داشته باشند فساد و حیف و میل بیت المال کاهش پیدا کرده و زمینه رشد و توسعه  و آسایش و آرامش در کشور فراهم می شود.امروز که دکتر روحانی فعالیت خود را در دوره دوم شروع کرده و وزراء و استانداران را منصوب کرده است باید به وعده های خود جامعه عمل پوشانده و زمینه رشد و توسعه همه جانبه احزاب را در کشور فراهم کند.نباید احزاب برای فعالیت و گرفتن مجوز مشکل داشته باشند.باید نهادهای مدنی اعم از احزاب، مطبوعات و گروههای زیست محیطی در انجام فعالیتهای خود نگران نباشند.

امروز بر همگان آشکار است که فقدان احزاب صالح و قدرتمند در کشور ما، موجب بروز نابسامانیهای عدیده ای در عرصه اداره ی امور جامعه و آسیب های جدی به منافع ملی و عمومی شده است.در غیبت احزاب قوی و قدرتمند، برخی از محافل قدرت و ثروت تلاش می کنند تا با نفوذ در مراکز قدرت، بر منافع ثروت و قدرت کشور تسلط یافته و با استفاده از رانتهایی که دارند از احساسات مردم سوء استفاده کرده و مردم را فریب دهند.مسوولان کشور باید مراقب این انسانهای مرموز در ارکان کشور باشند.

بدون تردید احزاب و نهادهای سیاسی و مطبوعات دو رکن رکین دموکراسی هستند که بدون آنها سخن گفتن از مردم سالاری و دموکراسی فقط به درد کلاسهای درس در مدارس و دانشگاه ها می خورد.بر اساس دستاوردهای دانش بشری، برای ایجاد جامعه ای عاری از استبداد و استعمار و برقراری حاکمیت مردم و جلوگیری از خشونت و انتقال آرام قدرت و بر اساس خواست مردم، تشکیل احزاب،  به عنوان پیش نیاز توسعه سیاسی ضرورتی انکار ناپذیر استامروز احزاب واقعی و قدرتمند،رسالت اساسی و بار مسوولیت تربیت سیاسی ملت را بر دوش دارند.به عبارت دیگر احزاب مدارس دموکراسی هستند.

  ■  ارشناس ارشد علوم سیاسی