ما صاحبان اصلی فرهنگ این آب و خاک هستیم




■ مجله پژوهشی استارباد در آستانه دوهزارمین شماره انتشار  روزنامه گلشن مهر با صاحب امتیاز این روزنامه گفتگویی کرده است که خواندن آن در گلشن مهر خالی از لطف نیست ، نگاهی به سیر تطور انتشار بیست و یک ساله ی گلشن مهر و چگونگی ماندگاری و کسانی که برای گلشن مهر تلاش کرده اند .   نکته نا گفته آنکه از جناب بایزیدی شاعر ، روزنامه نگار و پژوهشگر گلستانی که زحمت این گفتگو را کشیده اند تقدیر و تشکرمی کنیم.

گلشن مهر از کجا شروع شد ؟ ایده ی انتشار و مسیرهای طی شده برای مجوز و شروع کار به چه شکل پیش رفت ؟

سلام عرض می کنم خدمت شما و خوانندگان استر آباد ، امیدوارم در تلاشی که می کنید موفق باشید ، در سالهایی که گلشن مهرآغاز به انتشار کرد من مسوول روابط عمومی دانشگاه بودم و خبرنامه دانشگاه را بصورت ماهیانه و مرتب منتشر می کردم و بهجهت تناسب شغل و هم چنین رشته تحصیلیم که ادبیات فارسی بود به گونه ای اشراف پیدا کرده بودم یا به تعبیر دیگر اینکه با دنیای مطبوعات و اطلاع رسانی  غریبه نبودم  در همان روزها حجه الاسلام قندهاری به مجلس پنجم رفته بود و از من برای عضویت در شورای دفتر خود دعوت کرد، در آن جلسات  درباره خلا وجود یک نشریه از جریان سیاسی نزدیک به حجه الاسلام قندهاری که در

آن زمان بیشتر به اتحادیه انجمنهای اسلامی نزدیک بود گفتگو شد طبیعی بود که بعد از این گفتگوها آقای قندهاری از من بخواهد که پیگیر مجوز نشریه  باشم و این اتفاق افتاد ابتدا قرار بود که مجوز نشریه به اسم خود آقای قندهاری باشد اما بعد هر دو به این نتیجه رسیدیم که منطقی تر این است که نشریه با مسوولیت و مجوز من  باشد .البته روال مجوز طبق همان روال همگانی انجام شد و به گمانم من اولین کسی بودم که از گرگان درآن زمان پیگیر نشریه شدم چون تازه از مازندران جدا شده بودیم و هیچ زمینه ای در اداره کل ارشاد گلستان که در خیابان بوعلی روبروی پارک شهر بود وجود نداشت و آن زمان  استاد عزیز زنده یاد آقای قلیشلی و دوستان دیگر پیگیری کردند و کارهای اداری و ... انجام شد ..

 

شما پیش از گلشن مهر سابقه روزنامه نگاری داشتید ؟

کل سابقه من در روزنامه نگاری انتشار ماهانه خبرنامه دانشگاه بود که در روزگار خود کار کوچکی نبود با تیم تحریریه ای که از کارمندان و همکاران دانشگاه راه انداخته بودم .

 

دفتر اولیه گلشن مهر کجا بود ؟ دفتر فعلی را کی تهیه کردید؟

اولین دفتر ما در پانزده متری مهر آیین پشت بازار امام بود در طبقه دوم واحدهای تجاری که دو اطاق کوچک بود و گلشن مهر آنجا زاده شد به گمانم ماهی پانزده هزار تومان اجاره کردیم ، اولین تحریریه و اولین گامها در آنجا برداشته شد.  بعد از یک سال به گرگان جدید آمدیم با ماهی بیست هزار تومان اجاره ساختمان قربانی ،بعد به شیرکش رفتیم تا سه  سال و بعد به پاساژ قدس  رفتیم تا امروز در آنجا ساکنیم البته در ابتدا در واحد دیگری با دوستی به شراکت مستاجر بودیم بعد واحدی که الان روزنامه در آن مستقر است را اجاره کردیم و بعد در سال 85 صاحب پاساژاعلام کرد که امکان اجاره مجدد وجود ندارد بنابر این مجبور شدیم واحد را از ایشان بخریم ، آنقدر که خاطرم هست 38  میلیون تومان قیمت گذاشتند که با  یارانه کاغذ ی که به گلشن مهر پرداخت شده بود نزدیک به سی میلیون آن پرداخت شد و باقی را هم قسطی پرداخت کردیم و گلشن مهر صاحب ملک شد .

 

اولین سردبیر نشریه چه کسی بود . اولین نفرات تیم شما چه کسانی بودند ؟

تا دو سه سال اول خودم سر دبیر بودم ولی تیم تحریریه ای درست شده بود جوان توانمند و فعال و پیگیر   دوستان زیادی کمک کردند که شاید من خاطرم نباشد مثلا علی جهانگیری مهدی جلیلی و جعفر خاندوزی را معرفی کرد ،خانم صحتی مدرس ادبیات  دانشگاه آزاد خانم فاطمه سراوانی را معرفی کرد خانم نور افروز با مادرشان آمدند و خانم مسلمی پور هم همان روزهای اولیه به گلشن مهر آمدند و یک تیم جوان زیر 23 سال شکل گرفت ، قبل از اینها چند شماره با  زنده یاد ناز محمد پقه و ایوب کلاهدوزی و خانم پسرک لی و تاج محمد کاظمی شروع کرده بودیم و لی کار جدی تر از این حرفها بود باید تحریریه ثابت پیدا می کردیم که بعد از دو سه شماره این جوانها جمع شدند و کار شروع شد  در کنار اینها برادرم مجید بود که بعد از پیش شماره یک که تجربه ناموفقی در صفحه ارایی در ساری بود با خرید کامپیوتر ... کار را شروع کرد همه چیز جوان بود و با انگیزه اما دستهایی کاملا خالی . یک  نکته را هم عرض کنم قرار بود اقای قندهاری کمک مالی هم بکند بعد از شروع متوجه شدیم اصولا شرایطی نیست که ایشان کمک کند تنها یک نفر 500 هزار تومان از طرف اقای قندهاری به ما کمک کرد که تصور ما این بود که بلا عوض است  اما بعد از شهادت  ایشان  آن شخص پول را مطالبه کرد و ما مبلغ را برگرداندیم . بعد از دو سه سال اولیه  هم حدود دو سال آقای رامین اخلومدی سر دبیر  بودند در زمان ایشان قطع نشریه بزرگ شد و صفحات نشریه زیاد شد  و بعد آقای اخلومدی با انتشار سلیم به سلیم رفتند، محسن نجفی نژاد  هم مدتی سردبیری گلشن مهر را داشت و بقیه آن با نظر تحریریه و مدیر مسوول منتشر می شده است و با انتشار  روزانه  محمد جواد مکتبی متقبل سر دبیری است . البته توضیحی که باید عرض کنم و آن اینکه تحریریه در گلشن مهر مبتنی بر مدیران سرویس و صفحه بوده و هست یعنی مثلا ورزشی را خانم مسلمی پور ، ادب و هنر سید مهدی جلیلی ،اجتماعی را سراوانی و خاندوزی  و...می چرخاندند و اختیار تام داشتند و سردبیر و و مدیر مسوول تنها نظارت یا هماهنگی میکردند.  البته گلشن مهر از  ابتدا تا به امروز هم جز خود من سه مدیرمسوول دیگر نیز داشته است  حاج احمد خواجه نژاد ، مجید مکتبی و اینک که مریم قرآنی مدیر مسوول آن است .

 

آزادی بیان مشخص ترین ویژگی گلشن مهر است  اگر چه گرایش سیاسی شما و نشریه تا حد زیادی پیداست اما آنچه بیشترین نمود را دارد عدم جانبداری گلش مهر از ایده یا حزب یا مکتب خاصی است . اگر تایید یا رد می کنید کمی بیشتر توضیح دهید ؟

گلشن مهر بر مبنای اصول شش گانه منتشر شده است این اصول عقلانی، منطقی و دقیق است که خود من آن را نوشته ام جالب ان است که زنده یاد شهید قندهاری بعد از خواندن اصول در اولین پیش شماره گفت اصول بسیار خوبی است و در دیدارمان درسال 83 با جناب اقای خاتمی نیز ایشان در جمع گفتند اصول شش گانه گلشن مهر صد در صد درست است و روش خوبی برای عمل است بنابر این من در گلشن مهر یک اصولی تمام عیار هستم و بر آن مبنا عمل می کنم هر چه هستم تا پشت در روزنامه تمام می شود زیرا روزنامه نگاری  یک دغدغه  ی حرفه ای برای منافع عامه است و من گمان می کنم گلشن مهر قطعا اکنون سرمایه ی معنوی مردم گلستان است و من  امانتدار این سرمایه هستم ،اما به لحاظ سیاسی یک اصلاح طلبم ، خدا را شکر می کنم بعد سالها مطالعه و خواندن اندیشه سیاسی غرب هنوز می بینم اصول شش گانه گلشن مهر بسیار کار آمد و نجات بخش گلشن مهر بوده است . مهمتر اینکه تا چند سال  پیش به لحاظ عملی شرایط عمل کردن به تکثر در گلشن مهر نبود و نگران بودم متهم به بازی های پشت پرده شوم -که در مورد گلشن مهر به هیچ وجه وجود ندارد- اما اینک رسما اعلام می کنم  ایده آل ما در گلشن مهر انتشار هر مطلبی است که در ان نفی و توهین به دیگران نباشد یعنی من ارزو می کنم روزی را ببینم که حتی مطلب اپوزیسیون را منتشر کنم و در صفحه دیگر نقد آن منتشر شود  تا مردم همه را بخوانند و بدانند تا زمانی که گفتگو هست ضرورتی به خشونت نیست اما تا آن زمان این حداقل را تمرین می کنیم . بنابر این گلشن مهر محل گفتگوی قلمی چپ، راست ، اصولگرا ، اصلاح طلب و ... تا آنجا که کیان گلشن مهر در معرض نابودی  قرار نگیرد چون به گمان من و برخلاف نظر بسیاری ازدوستان منتقد گلشن مهر، ماندگاری یک نهاد مدنی خدمت بسیار بزرگی به جامعه  مدنی است که نباید با هیچ چیز دیگری آن را تعویض کرد .

 

گلشن نشریه ای منطقه ای است یا استانی ؟

گلشن مهر ده سال در گلستان ، مازندران و سمنان توزیع می شد اما با مشورت اداره کل مطبوعات داخلی قرار شد به دلایل حرفه ای  تنها در گلستان منتشر شود .تاریخچه  انتشار مطبوعات در ایران و بخصوص گلستان در 85 سال اخیر نشان می دهد که نشریات تداوم نداشته اند .اگر چه در حال حاضر  به غیر از گلشن مهر سه نشریه ی ترکمنی یاپراق مختوم قلی فراغی و صحرا قدمت و تداوم  بیست ساله دارند اما حجم تولید محتوا و علی الخصوص روزنامه شدن کار سترگی است که تنها از گلشن مهر بر آمده است

 

دلیل این پایندگی و پیوستگی چیست؟

من در باره دلایل ناکامی دیگران نمیتوانم مطلبی بگویم باید خود آنها بگویند چرا نتوانسته اند و اسیب شناسی کنند اما این را میدانم بیشتر آنها که عطای انتشار را به لقای آن بخشیدند مشکلی با ساختار حاکمیتی ایران نداشتند و بیشتر بحث ساختارهای مدیریتی خودشان بوده است  نه مباحث سیاسی و ....

 

بهترین و بدترین سالها ی این 21 سال چه زمانهایی بوده است ؟

بهترین سالها همان سالهای اولیه انتشار و دولت دوم آقای خاتمی و بدترین دوران دوران دولت دوم اقای احمد نژاد بود  که در استان  رسما میخواستند ریشه گلشن مهر را از جا در آورند و انتشار هفتگی ما را از 24 صفحه و هفته ای سه روز به چهار صفحه و هفته ای یک روز کشاندند و حتی مدیران مجمو عه های  مدیریتی که دست اندرکار بودند خودشان زحمت می کشیدند و به اداره ها و سازمانها زنگ می زدند که به گلشن مهر آگهی ندهید و... و یک بار هم با هزار برنامه گلشن مهر را یک ماه توقیف کردند که موفقیت بزرگیبرایشان بود  اما خوشبختانه  و با عمل درست و منصفانه دستگاه قضایی در اوج فشاری که به آنها نیز بود ،مشکل بر طرف شد .روزهای بسیار سیاه و نا میمونی بود . اگر اخطار ها و نامه هایی که در ان زمان اداره کل فرهنگ و ارشاد به ما داده است که  همه را هم نگه داشته ایم -را نمایش بگذاریم مردم از فشاری که در ان ایام به ما می آوردند تا من کار را رها کنم تعجب می کنند اما من مصمم بوده و هستم . میدانم ما صاحبان  اصلی فرهنگ  این اب و خاک هستیم و اگر قرار است کسی برود ما نیستیم .

 

 ■ حضور همسر و برادر انتان چه میزان کمک کار گلشن مهر بوده است ؟

وقتی با دست خالی میخواهی کار بزرگی را انجام دهی چاره ای نداری جز اینکه با تمام هستی ات کار را پیش ببری من هم همین کاررا کردم برای صفحه ارایی از برادرم مجید خواستم کار کند چون میدانستم پولی ندارم که بپردازم قرار شد هر وقت پول دستم آمد حق الزحمه اش را بدهم ، ابوالفضل نسایی  پسر عمه ام را که امروز چندین جایزه بین المللی در عکس گرفته است و در روزنامه ایران رییس بخش عکس است را هم خواستم در اوقات فراغت بیاید برایمان عکس هم بگیرد پدرم تجربه عکاسی داشت و عکاس بود ایشان نیز گاهی کمک  میکرد و بعد همسرم خانم قرآنی را از سال دوم به دفتر اوردم بعنوان مدیر داخلی تا هم به لحاظ اقتصادی توان اداره کردن گلشن مهررا داشته باشیم و هم امنیت اخلاقی را در نشریه بالا ببریم  در کنار ان در سال سوم محمد جواد هم بشدت علاقمند به گرافیک بود  او نیز آمد و حالا برای خودش صاحب جایگاهی شده است هم در عکاسی در ایران و هم در روزنامه نگاری .اگرغیر از این بود امکان ماندگاری گلشن مهر  نبود کما اینکه دیگران هم شاید به همین دلایل نماندند یا نتوانستند بمانند.

 

با وجود حضور پر رنگ رسانه های مجازی  چه شد که تصمیم گرفتید روزنامه شوید ؟

به نظر من اصل تولید محتواست ، هر رسانه ای که در تولید محتوا موفق باشد ماندگار است چه مجازی چه حقیقی. ضمن اینکه نشریات و رسانه های کاغذی تاریخ یک منطقه یا ... را تثبیت می کنند که فعلا در عالم مجازی چنین امری میسر نیست بنابر این به گمان من  هر دو در کنار هم مکمل یکدیگرند . مثلا اینک ما روزنامه را در فضای مجازی برای مردم اکنون منتشر می کنیم و با چاپ کاغذی آن گلشن مهر را برای ایندگان یادگار می گذاریم . به این خاطر قطعا تنها سند ماندگار ، مستمر و مکتوب از بیست و یک سال پیش  در گلستان گلشن مهر است که به دست پژو هشگران دنیای آینده خواهد رسید و این یک افتخار بسیار بزرگ است که ما قدر دان آن هستیم.

 

توجه ویژه گلشن به ادبیات به علت علاقمندیهای شخصی شما بوده است؟یا دلایل دیگری دارد؟

قطعا علاقه شخصی من بوده است و هم چنان بر ان پایدارم در کنار آن علاقمند ی و تخصصم در حوزه اندیشه و فلسفه سیاسی نیزمزید بر ان شده است اما هنوز نتوانسته ایم کار درخوری در گلشن مهر سامان دهیم.

 

هر سخن دیگر ...

بعد از انتشار دوهزارمین شماره دیدم برخی به گوشه و کنایه گفته اند احتمالا گلشن مهر با ارباب قدرت زدو بند کرده است که مانده است. و یا .... خواستم  به همه شهروندان گلستان که گلشن مهر خود را فرزند انها میداند اطمینان دهم گلشن مهر و احسان مکتبی به اندازه سر سوزنی از عهد خود کوتاه نیامده است و نخواهد آمد  چون بالاترین سرمایه ها حفظ اعتماد مردم است که خوشبختانه ما آن اعتماد را تا به امروز کسب کرده ایم .