برخی رودخانه های دایمی استان فصلی شده اند
یاددداشت اول |
■ با مسوولیت سردبیر
استان گلستان رودخانه های متعدد پرآب فصلی و دایمی دارد که از ارتفاعات رشته کوههای البرز سرچشمه میگیرند. 40 رود جاری استان از جنوب به شمال و از شرق به غرب جریان دارند. سه رود مهم اترک، گرگانرود و قرهسو از جمله رودهای دائمی استان هستند. رود اترک یكی از طولانیترین رودهای كشور است كه از ارتفاعات هزار مسجد استان خراسان شمالی سر چشمه میگیرد. طول آن 545 كیلومتر بوده و تقریباً 120 كیلومتر از رود، مرز دو كشور ایران و تركمنستان را شامل میشود. این رود تأثیر بسزایی در كشت محصولات كشاورزی داشته و یكی از عوامل توسعه ی اقتصادی استان در نواحی شمالی و شمال شرقی به شمار میآید.متوسط آبدهی سالانه گرگانرود هم که از رودهای مهم و ارزشمند استان است حدود 920 میلیون متر مكعب میباشد كه حدود 420 میلیون متر مكعب آن به مصرف كشاورزی میرسد. در استان گلستان به منظور بهره برداری بیشتر از آب برای توسعه ی كشاورزی، سد وشمگیر و گلستان 1 و 2 بر روی رود گرگان و شاخههای آن احداث شده است.رود قره سو نیز از یک سو مهم ترین منبع تغذیه كننده خلیج گرگان بوده و از سوی دیگر یكی از مراكز عمده تكثیر انواع ماهیان استخوانی نظیر ماهی كلمه، ماهی سفید، سیم، كپور و كفال است. به منظور تأمین آب آشامیدنی شهر گرگان و آبیاری زمینهای كشاورزی، سد كوثر بر روی رود گرماب دشت؛ از شاخههای اصلی قره سو، احداث شده است.عوامل متعددی بر کیفیت و کمیت منابع آبی استان تاثیر گذار بوده اند از جمله ی این عوامل می توان به محدودیت منابع آبی و تراکم زیاد چاه های کشاورزی ، استفاده بی رویه از آبهای زیر زمینی به خصوص جهت تامین آب شرب، آلودگی منابع آبی، تاثیر حوادث غیر مترقبه مثل سیل و زلزله بر روی تاسیسات، رشد بی رویه جمعیت و توسعه ی شهرها، وقوع خشکسالی های پی در پی و افت قابل ملاحظه سطح آب زیر زمینی اشاره کرد.
رودهای فصلی و دائمی استان، تاثیر به سزایی در طبیعت، آب و هوا و حتی اقتصاد منطقه دارند. حفظ و نگهداری از این رود ها بسیار مهم است و بهره برداری از آن ها باید به شیوه مدیریت شده انجام شود.کمبود تغذیه آب های زیرزمینی به دلیل کاهش نزولات جوی و افزایش بهره برداری از آب های زیرزمینی برای مصارف شرب و بهداشت، صنعت و کشاورزی موجب کاهش حجم آب موجود در سفرههای آب زیرزمینی شده است. در حال حاضر برخی از رودخانه های دایمی استان به دلیل بیتوجهی مسئولان ذیربط فصلی شده یا در حال تبدیل شدن به رودخانه های فصلی است مسوولان حفاظت محیط زیست، جهاد کشاورزی و منابع طبیعی در این خصوص مسوولند و باید اقدام موثری انجام داده یا اینکه شیوه های مدیریتی را تغییر دهند.