در عمل استفاده از آب هزینه‌ای برای کشاورز ندارد


خبر |

معاون پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی گلستان با اشاره به روش تبدیل کشت مرسوم نشائی به کشت مستقیم، تصریح کرد: در این روش می‌توان شالی را همانند محصولات دیگر از جمله گندم، سویا، کنجد و غیره کشت کرد. در روش مرسوم، زمین کشاورزی در تمام مدت سه تا چهار ماهه غرق در آب است درصورتی‌که گیاه اصلاً به این مقدار آب نیاز ندارد و آب موردنیاز آن خیلی کمتر از این مقدار است. دلیل اصلی ترجیح روش مرسوم از سوی کشاورزان این است که کشاورز با استفاده از چاه آب خودش زمین را آبیاری می‌کند و در عمل استفاده از آب هزینه‌ای برای او ندارد. کیانی با اشاره به اینکه شیوه کشت مستقیم برنج هم در مناطق مرطوب و هم در مناطق خشک دنیا نیز مرسوم است و تجربه‌های موفقی داشته‌اند، خاطرنشان کرد: کشورهای جنوب شرقی آسیا با وجود اینکه بارندگی‌های زیادی دارند اما در سال‌های اخیر به سمت روش کشت مستقیم شالی روی آورده‌اند. در این کشورها با انجام کشت مستقیم برنج به جای کشت نشایی در ابتدا به دنبال کاهش هزینه‌های تولید با توجه به افزایش هزینه کارگران که به سمت صنعت گرایش داشتند، بودند ولی در ادامه دیدند که با وجود اینکه در این روش کمی عملکرد پایین‌تر می‌شود اما مصرف آب به اندازه قابل‌توجهی کاهش می‌یابد و سازگار با کم‌آبی است. وی با اشاره به تغییر تنها شیوه آبیاری از غرقابی به قطره‌ای، گفت: بر اساس مطالعات صورت گرفته، در روش مرسوم (کشت نشایی با روش غرقابی) در هر هکتار ۱۲ هزار و ۵۰۰ مترمکعب آب مصرف می‌شود و با تغییر شیوه آبیاری به قطره‌ای، میزان مصرف آب ۲۷ درصد کاهش و به حدود ۹۱۰۰ مترمکعب می‌رسد. در مقابل عملکرد با تغییر شیوه آبیاری در حدود ۷ درصد کاهش پیدا کرد اما در همین شرایط با محاسبه همان ۷درصد کاهش عملکرد (۶۳۰ کیلوگرم) در مقابل هزینه مربوط به ۲۷ درصد کاهش مصرف آب (۳۳۰۰ مترمکعب)، باز هم از نظر کشاورز به دلیل اینکه سود او کاهش می‌یابد، همان روش سنتی با آبیاری غرقابی انتخاب می‌شود. مجری طرح مدیریت آبیاری برنج در روش خشکه‌کاری با اشاره به اینکه پرداختن به موضوع روش کشت مستقیم یا خشکه‌کاری شالی، به‌صورت جدی از سال ۹۷ در استان گلستان آغاز شد، تصریح کرد: طی این مدت طرح‌های پژوهشی زیادی را برای بررسی این روش انجام دادیم و نتایج آن را در اختیار کشاورزان و مسئولان این بخش قرار دادیم. کیانی اظهار کرد: در ابتدا در روش خشکه‌کاری بذر، مقدار عملکرد نسبت به روش مرسوم نشائی حدود ۴۵ درصد کاهش پیدا کرده بود و در مقابل میزان مصرف آب نیز در حدود ۵۰ درصد کمتر شده بود. میزان صرفه‌جویی در این روش قابل قبول است اما کاهش عملکرد به این میزان مورد قبول کشاورزان نیست و باید کاری می‌کردیم که عملکرد هم افزایش یابد. وی ادامه داد: در بررسی‌ها مشخص شد تأخیر در زمان کاشت، به‌طور مستقیم در کاهش عملکرد تأثیرگذار بود. در همین راستا، نشاء ۳۰ روزه را به جای بذر وارد زمین غیر گل‌خرابی کردیم و با این کار دوره رشد گیاه را کمتر و مصرف آب را هم کاهش دادیم و کاهش عملکرد محصول با روش مرسوم به یک تن رسید. ضمن اینکه زوایای پنهان دیگر افزایش عملکرد مانند مدیریت تغذیه و یا انتخاب ارقامی با دوره رشد کوتاه‌تر در شیوه خشکه‌کاری برنج نیز در دست بررسی هستند. کیانی تصریح کرد: کیفیت برنج تولید شده به روش خشکه‌کاری توسط محققان مرکز تحقیقات گلستان و موسسه برنج کشور در حال بررسی است. مطالعات برای انتخاب نوع بذر مناسب در این روش نیز در حال انجام است. این عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی گلستان اظهار کرد: هدف از توسعه خشکه‌کاری، جایگزینی روش کشت در بخشی از زمین‌هایی است که در آن به روش مرسوم اقدام به کشت شالی می‌شود. دستورالعملی به زبان ساده برای مراحل مختلف خشکه‌کاری تبیین شده که در اختیار کشاورزان علاقه‌مند قرار گرفت. کیانی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: دولت در شیوه‌نامه‌های اجرایی جدید اعلام کرده به کشاورزان استان‌هایی همانند گلستان می‌توان در صورت مصرف ۷ هزار مترمکعب آب در هر هکتار و عملکرد حداقل ۶۰۰ گرم محصول به ازای هر مترمکعب، مجوز کشت شالی را داد. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که تحقق این امر در گلستان با روش کشت مستقیم و همچنین با تغییر شیوه آبیاری مرسوم به قطره‌ای امکان‌پذیر است.