اعظم محبی: بیش از یک سال از طرح حذف کیسه های پلاستیکی و جایگزینی کیسه های پارچه ای در نانوایی های گرگان می گذرد ولی بررسی ها از شکست این طرح حکایت دارد. گسترش زندگی شهرنشینی و به تبع آن تغییر سبک زندگی مردم کاربرد برخی از اقلام در زندگی را چند برابر کرده که از آن جمله می‌توان به استعمال اقلام و تجهیزات پلاستیکی اشاره کرد. هر چند در وهله نخست استفاده از این اقلام از جنبه‌های گوناگونی مانند ارزان‌تر بودن، سبک‌تر بودن، سهولت دسترسی و مسائل بهداشتی مزیت دارد اما استفاده بی رویه از پلاستیک تبعات مخرب زیست‌محیطی گسترده‌ای ایجاد می‌کند. افزایش حجم زباله‌های تولیدی در جوامع بشری، بیماری‌های نوظهور ناشی از استفاده بی‌رویه و غیراصولی از این اقلام، تلفات انواع پرندگان و آبزیان ناشی از خوردن این اقلام و همچنین تخریب چشم‌اندازهای طبیعی از جمله این موارد است. در سال‌های اخیر و به سبب فشارهای سازمان‌های مردم نهاد حامی محیط زیست، پویش‌های مختلفی برای کاهش حجم استفاده از این اقلام شکل گرفته که می‌توان به کمپین نه به پلاستیک و مانند آن اشاره کرد که هر بار بنا به دلایل مختلفی این طرح نتوانسته کارایی لازم را داشته باشد. در سال گذشته طرح حذف پلاستیک از نانوایی‌ها و جایگزین کردن آن با کیسه پارچه‌ای در گرگان شکل گرفت اما در ادامه به دلایل مختلف از جمله بی تفاوتی به نقش سمن‌ها، اجرای این طرح متوقف شده است.

مشکلات زیست محیطی نتیجه استفاده بی‌رویه از پلاستیک

یک کارشناس محیط زیست در خصوص مزایای حذف پلاستیک گفت: استفاده از ظروف پلاستیکی و یکبار مصرف طی سالیان اخیر در بخش‌های مختلف زندگی بشر گسترش یافته اما تبعات و مشکلات ناشی از این هجمه گسترده در نظر گرفته نشده است. محمد مهدی رجبی افزود: استفاده روز افزون از اقلام پلاستیکی موجب افزایش حجم زباله تولید شده که به تبع آن دغدغه‌های مربوط به مدیریت زباله و پسماند را برای مدیران افزایش می‌دهد. وی بیان کرد: انباشت زباله‌های پلاستیکی، طولانی بودن پروسه تجزیه و جذب آن در طبیعت خطرات بسیاری را برای موجودات زنده به دنبال دارد. رجبی تصریح کرد: رهاسازی این نایلون‌ها پس از استفاده در طبیعت بر جنبه‌های مختلف محیط زیست تأثیر گذاشته که از آن جمله می‌توان به ایجاد چشم اندازهای ناهمگن و زشت در حاشیه سکونتگاه‌های شهر و روستا، افزایش فرسایش خاک‌های سطحی به سبب ایجاد رواناب‌ها، نشت فلزات سنگین به اعماق زمین و آلودگی خاک و منابع آبی، کاهش سرعت رواناب‌ها در کانال‌ها و ایجاد محیط راکد و افزایش تخم ریزی حشرات و زاد و ولد حیوانات موذی و همچنین مرگ و میر آبزیان و پرندگان اشاره کرد. وی گفت: از دیگر آثار مخرب زیست محیطی می‌توان به استعمال مواد نفتی و کربنی جهت تولید این اقلام اشاره کرد که موجب می‌شود در پروسه تولید، آلاینده‌های بسیاری وارد جو شده و آلودگی هوا را به همراه خواهد داشت. رجبی با اشاره به طرح حذف کیسه‌های نایلونی در نانوایی‌ها، افزود: استفاده از نایلون پلاستیکی برای حمل نان به سبب داغ بودن نان، موجب خروج ترکیبات کربنی و سرطان‌زا شده که آسیب جدی برای سلامت بشر به همراه دارد. وی ادامه داد: اگر مسئولان و متولیان این حوزه در راستای تحقق اصل ۵۰ قانون اساسی که حفظ محیط زیست برای همه نسل‌ها است جدی و مصمم هستند باید از همه ظرفیت‌ها از جمله سمن‌ها برای موفقیت کمپین نه به پلاستیک استفاده کنند.

سهولت دسترسی به کیسه نایلونی

بازدید میدانی از نانوایی‌های سطح شهر گرگان نشان می‌دهد که مردم همچنان از نایلون استفاده می‌کنند؛ یک شهروند گرگانی در این خصوص گفت: یکی از اصلی‌ترین دلایل عدم استقبال مردم از کیسه‌های پارچه‌ای، سهولت دسترسی به کیسه‌های نایلونی است. وی افزود: خرید کیسه نایلونی هم راحت‌تر بوده و در هر واحد نانوایی یافت می‌شود و قیمت ارزانتری هم دارد. به گفته وی اگر مدیران قصد اجرای موفق چنین طرحی را دارند باید علاوه بر تبلیغات گسترده و فرهنگ سازی، حمایت مالی بیشتری را هم انجام دهند تا این کالا با قیمت ارزانتری به دست مردم برسد.

نقایص برطرف شود

شاطر یکی از نانوایی‌های گرگان گفت: ایده جمع‌آوری پلاستیک و فروش کیسه‌های نایلونی ایده خوبی بود که می‌توانست به کم شدن زباله و حفظ محیط زیست کمک کند. مجتبی اختردانش با بیان اینکه کرونا سبب شد که این ایده به فراموشی سپرده شود، افزود: البته در اجرای طرح مشکلاتی هم وجود داشت و کیسه پارچه‌ای همیشه همراه مشتریان نبود و باید این نقص به نحوی برطرف شود. وی توضیح داد: این طرح حدود سه ماه در گرگان اجرا شد و مشتریان اوایل از آن استقبال کردند اما در ادامه استفاده از این کیسه‌ها بسیار کم شده است. اختردانش توضیح داد: کیسه را به مبلغ دو هزار تومان از اتحادیه گرفته و آن را به مبلغ دو هزار و ۵۰۰ تومان می‌فروختیم و اگر کرونا نبود و پیگیری‌های بهداشت و فرمانداری ادامه داشت استفاده مردم از نایلون‌ها کاهش می‌یافت. وی گفت: در زمان اجرای طرح بازرسی صورت گرفته و اگر از پلاستیک استفاده می‌شد نانوایی به مبلغ یک میلیون تومان جریمه می‌شد.

ابعاد کیسه‌ها کوچک بود

یک نانوای دیگر هم گفت: یکی از دلایلی که مردم از کیسه‌های پارچه‌ای کمتر استقبال کردند، ابعاد کوچک آنها بود. امیرعلی جهانشاهی افزود: فراموشی و جا گذاشتن کیسه پارچه‌ای در منزل و یا خرید نان بدون برنامه‌ریزی قبلی سبب شد که مردم از این طرح استقبال نکنند. وی بیان کرد: در دوره‌ای که طرح اجرا می‌شد نظارت‌ها از طرف بهداشت و فرمانداری ادامه داشت اما هم اکنون این طرح متوقف شده است.

از ظرفیت سمن‌ها استفاده نشد

نماینده سمن‌ها گفت: هر آنچه باید در جامعه به اجرا دربیاید باید بستر پذیرش آن با فرهنگ سازی، در نظر گرفتن عوامل ساختاری و بومی سازی آن فراهم شود. مسعود شکیبا افزود: تنها به صرف اینکه یک کار خوب است نمی‌توان آن طرح را به مرحله اجرا درآورد بلکه باید مقدمات آن فراهم شده و طرح‌های مشابه در نقاط دیگر هم بررسی شود. وی بیان کرد: داغ بودن نان، ریزه‌های سبوس و حمل نان سبب می‌شود که مردم به سمت خرید نایلون کیسه و پارچه روی بیاورند لذا باید فرمی از کیسه و یا پارچه مربعی شکل طراحی شده تا این نیاز مردم را مرتفع کند. شکیبا گفت: در اجرای این طرح از ظرفیت سمن‌ها برای فرهنگ‌سازی استفاده نشد در حالیکه مسئولان می‌توانستند تبلیغات گسترده‌تری را انجام دهند. وی اضافه کرد: ایده آل در مرحله اول اجرای ۱۰۰ درصد طرح نیست بلکه باید هدف‌گذاری شده و در بازه زمانی مشخص عدد قابل قبولی دنبال شود. شکیبا افزود: نمی‌توان به طور کامل پلاستیک را از زندگی مردم حذف کرد چون پلاستیکی یکبار مصرف بوده و از لحاظ بهداشتی و عدم تماس مکرر برای مردم اولویت دارد. وی تأکید کرد: در اجرای طرح باید به مردم از لحاظ اقتصادی در خرید کیسه پارچه‌ای کمک شود.

۱۴ هزار کیسه توزیع شد

فرماندار گرگان گفت: طرح ارائه کیسه‌های پارچه‌ای سال گذشته در سطح شهر گرگان آغاز شد ولی به دلیل شیوع کرونا و عدم استقبال مردم این طرح متوقف شده است. محمد حمیدی افزود: البته در برخی از نانوایی‌ها به صورت خودجوش و موردی این طرح اجرا می‌شود. وی بیان کرد: مقرر شده بود کهاتحادیه کیسه‌های پارچه‌ای در اختیار نانوایان قرار دهد اما به دلیل آنکه قیمت تمام شده کیسه‌ها بالا بود با دیگر تولیدکنندگان هم صحبت شد تا رقابت ایجاد شود. حمیدی اظهار کرد: قیمت اولیه کیسه عرضه شده سه هزار و ۵۰۰تومان بود که با گرفتن اسپانسر ۱۴ هزار کیسه تهیه و در اختیار نانوایی‌ها قرار داده شد که بعد از این مرحله، طرح اجرا نشد. امید است با عزم جدی مدیران و اختصاص اعتبارات کافی و همچنین همراهی مناسب مردم و بکارگیری ظرفیت سمن‌ها شاهد حذف تدریجی کیسه‌های نایلونی از مراکز عرضه نان در گرگان باشیم تا علاوه بر کاهش تبعات زیست محیطی، سلامت مردم هم حفظ شود.