ابوریحان بیرونی آثارالباقیه را در گرگان نوشت


یاددداشت اول |

■  با مسوولیت سردبیر

 

ابوریحان  بیرونی، دانشمند و ریاضی‌دان، ستاره‌شناس،  تاریخ‌نگار و طبیعی‌دان ایرانی، در قرن چهارم و پنجم هجری است.بیرونی در سال ۳۶۲ هجری قمری در حوالی خوارزم به دنیا آمد ۷۲ سال زندگی کرد  و ۱۴۳ کتاب از جمله التفهیم، آثارالباقیه، قانون مسعودی، و تحقیق ماللهند از خود به یادگار گذاشت.او را پدر انسان شناسی و هند شناسی می دانند وی به زبان های خوارزمی، فارسی، عربی و سانسکریت تسلط کامل و با زبان‌های  یونانی و عبری و سریانی آشنایی داشت.کتاب آثار الباقیه عن القرون الخالیه که از مهم ترین کتابهای ابوریحان بیرونی است با موضوع نجوم و تاريخ به زبان عربى و در حدود سال ۳۹۰ هجری قمری در گرگان نوشته  شده است.بیرونی در سال  ۳۸۸ هجری قمری بخارا را ترک کرد و مدت زیادی در گرگان در دربار  قابوس بن وشمگیر زندگی کرد. اولین اثر مهم ابوریحان بیرونی آثار الباقیه است بیرونی این کتاب را در زمان اقامتش در گرگان در تاریخ ۳۹۰ هجری قمری نوشت  و به  امیر قابوس بن وشمگیر که مدتهای طولانی در دربارش زندگی می کرد تقدیم کرد.در تاریخ آمده است که بیرونی در زمان اقامت در گرگان، در صدد بود قطر زمین را اندازه بگیرد و مطالعات و تحقیقات گسترده ای هم انجام داد و مورد حمایت جدی امیر قابوس هم قرار گرفته بود اما طولی نکشید که دیگر قابوس بن وشمگیر علاقه اش را به تحقیقات و پژوهش های ابوریحان در این خصوص از دست داد و بیرونی تصمیم به ترک گرگان گرفت.ابوریحان بيرونى در آثار الباقیه درباره تاريخ و آداب و رسوم ملل مختلف سخن گفته است. او در این کتاب تعصب و پيروى كوركورانه از عقايد رايج را رد کرده و می نویسد که به  نظر وى تعصب چشم هاى بينا را كور و گوش‌هاى شنوا را كر مى‌كند و انسان را به كارى وا مى‌دارد كه خرد و دانش آن را گواهى نمى‌دهد.بيرونى در آثار الباقیه، نتيجه مطالعات و تحقیقات  خود را درباره ماهيت زمان و ادوار تاريخ و منشأ نظمى كه در طبيعت دیده مى‌شود بيان كرده است.