■ حسین دهنوی

سوال) پسر هفت ساله ام از مرگ می‌ترسد و دائم از مردن و بیماری‌ها می‌پرسد. با او چگونه برخورد کنم؟

جواب: ترس از مرگ یکی از ترس‌های کودکان است و تقریباً از همین سن فرزند شما آغاز می‌شود. کودکان زیر هفت سال، بیشتر گمان می‌کنند مرگ برای پیران است و خود را در معرض آن نمی‌بینند. علت اصلی ترس از مرگ در کودکان مرگ یکی از نزدیکان یا آشنایان است که به‌تدریج آن را فراموش خواهند کرد و ترسشان نیز کاهش خواهد یافت. برای کاستن از این ترس به نکات زیر توجه کنید:

 ۱.فشارهای روحی او را از بین ببرید و محیطی آرام را برایش فراهم آورید.

۲.وقتی درباره مرگ می‌پرسد، از ذکر مطالب غیرواقعی بپرهیزید.

۳.وقتی از مرگ سخن می‌گوید، آرامش خود را حفظ کنید و به سخنان او گوش دهید و بگویید مرگ و زندگی انسان‌ها دست خداست.

۴.درباره دنیای پس از مرگ اطلاعات واقعی به او بدهید.

۵. درباره بهشت خداوند و نعمت‌های الهی در آن بیشتر سخن بگویید.

۶.از سخنان مأیوسانه در زندگی بپرهیزید.

۷.از آینده‌ای سرشار از کامیابی سخن بگویید.

۸. به او بیاموزید شناخت خود را بازسازی کند. بدین معنا که هر وقت به مرگ می‌اندیشد با خود بگوید: سال‌های سال زنده خواهم بود.

۹.درباره روش‌های سالم زندگی که طول عمر را بیشتر می‌کند، مانند تغذیه سالم، معاینات پزشکی، ورزش و... با او گفتگو کنید.

سوال) نوجوان شانزده ساله‌ام به‌شدت از تاریکی می‌ترسد آیا این ترس طبیعی است؟

جواب: ترس شدید از تاریکی در این سن باید از بین رفته باشد. بنابراین ممکن است با صحنه‌ای وحشتناک در تاریکی مواجه شده و بشدت ترسیده یا با دوستان و همسالان درباره جن، روح، مرگ، قبرستان، بختک و... سخن گفته باشد. اگر سرچشمه این ترس دو عامل گفته شده باشد، ماندگاری نخواهد داشت و با گذشت  زمان از بین خواهد رفت. در صورت ماندگاری این ترس احتمال دارد درواقع اضطراب باشد. زیرا گاهی نوجوان با استفاده از عمل جابجایی برای کاستن از اضطراب خود، آن را به چیز دیگری چون تاریکی انتقال می‌دهد و از آن می‌ترسد. در مواردی ترس‌های درونی خود را در قالب ترس‌های بیرونی نشان می‌دهند. ترس‌های درونی در نوجوان، ترس از بی‌ارزشی، ناتوانی، شکست، مورد قبول جمع نبودن، آبروریزی، مورد تمسخر قرار گرفتن و..  است که احتمال دارد خود را در قالب ترس‌های بیرونی چون ترس از تاریکی، جدایی، غول، جن و... نشان دهد. توصیه می‌کنم زمینه‌های اضطراب او مانند اختلافات خانوادگی، تبعیض، مقایسه و... را از بین ببرید و از عواملی که باعث تشدید ترس‌های درونی او می‌شود مانند سرزنش، توبیخ، تحقیر، تمسخر، توهین و... بویژه در حضور دیگران بکاهید.

نوشیدن یک فنجان دم کرده گیاهی گل گاوزبان نیم ساعت قبل از خواب و تصور کلمه آرامش با ابرهای سفید در آسمان آبی و تصور امواج دریا در آرامش او مؤثر خواهد بود.