دکتر اسما فرج الهی_گرچه هیپنوتیزم (معادل انگلیسی: Hypnosis) و هیپنوتیزم درمانی (معادل انگلیسی:Hypnotherapy ) کلماتی هستند که بیشتر به جای هم به کار می روند، این دو کلمه یکی نیستند. هیپنوتیزم به عنوان یک حالت خنثی تغییر یافته بی خطر توصیف می شود که با آرامش بسیار عمیق، توجه بسیار متمرکز و باز بودن شدید نسبت به پیشنهادهایی که معمولاً مثبت هستند و باعث تغییرات مثبت درمانی می شوند، توصیف می شود. با این حال، یک خلسه خواب آور لزوماً به تنهایی درمان نیست. به عنوان مثال، هنگامی که شخصی در حال رانندگی به مرکز خرید است، ظاهراً ناگهان از راه می رسد و دقیقاً مطمئن نیست که چگونه به زودی به آنجا رسیده است. او یک حالت تغییر یافته و خواب آور را تجربه کرده است. افراد همچنین ممکن است این حالت تغییر یافته را هنگامی تجربه کنند که تازه شروع به خوابیدن می کنند و در یک حالت رویایی و خواب آلود، آگاه اما کاملاً متمرکز نیستند – فقط به اندازه کافی تمرکز دارند تا یک مکالمه ساده داشته باشند اما اصلاً یادشان نرود.

حالت هیپنوتیزم به افراد امکان می دهد تا از طریق فرایند یادگیری باورهای جدید مناسب، ترک عادت های ناخواسته، تغییر الگوی رفتاری منفی، غلبه بر محدودیت های آموخته شده و از بین بردن دلیل اصلی علائم، پیشرفت های سریعی در زندگی خود ایجاد کنند. علاوه بر این، نشان داده شده است که هیپنوتیزم برای افزایش قدرت انعطاف پذیری هنگام برخورد با موقعیت های استرس زا و کاهش رفتارهای اجتنابی بسیار کاربرد دارد.

هنگامی که هیپنوتیزم برای رویکردهای درمانی استفاده می شود، پیشنهادات و تصاویر خاصی که در خلسه به افراد داده می شود می تواند رفتار آنها را به روشی مثبت تغییر دهد. هنگامی که در این حالت هیپنوتیزم هستید، تمایل شما به تغییر دائمی بیشتر است و احتمال موفقیت در ایجاد تغییرات پایدار مورد نظر شما بیشتر است. تقریباً تمام تغییرات پایدار در ضمیر ناخودآگاه شما اتفاق می افتد.

مثال دیگر از نحوه تجسم در هیپنوتیزم این است که یک هیپنوتیزم درمانی به شخصی که دچار کلاستروفوبیا است کمک می کند هنگام ورود به آسانسور، در یک فضای بسیار باز و بدون ترس، تجسم کند. با یادگیری بصورت مثبت ورود به آسانسور بدون ترس، شخص اغلب قادر به انجام این کار در واقعیت است. ضمیر ناخودآگاه بین یک تجربه واقعی و یک تجربه پیشنهادی تفاوت قائل نمی شود. اگر آن را در حالت خلسه تجسم کنید، بدن شما به آن واکنش نشان می دهد.

چه کسی می تواند هیپنوتیزم شود؟

ساده ترین پاسخ این است که تقریباً هر کس اگر بخواهد می تواند هیپنوتیزم شود. تحقیقات جدید نشان داده است که بیشتر افراد می توانند تا حدی هیپنوتیزم شوند و سوال واقعی این است که تا چه حد عمیق و تا چه درجه ای به خلسه می روند. توانایی هیپنوتیزم شدن به معنای ضعف فکر، زودباوری یا کنار گذاشتن کنترل نیست. توانایی هیپنوتیزم شدن – یا “هیپنوتیزم پذیری” – در واقع با هوش و توانایی افزایش آگاهی و تمرکز در حالی که کنترل کامل دارید ارتباط دارد.

به عنوان مثال، اگر در هنگام خلسه خواب آور از شما خواسته شد که کیف پول خود را به هیپنوتیزم درمانی بدهید یا تمام لباس های خود را دربیاورید، این کار را نمی کنید مگر اینکه واقعاً بخواهید.این ایده که هیپنوتیزورها می توانند ذهن افراد خود را به دست بگیرند و اعمال آنها را کنترل کنند، البته یک افسانه کاملا رسانه ای است. در حالت خلسه، شما تمام اعمال خود را کنترل می کنید، می توانید همه چیز را در اطراف خود بشنوید، و نمی توانید مجبور شوید کاری برخلاف میل خود انجام دهید.برای درک تفاوت هیپنوتیزم و هیپنوتیزم درمانی، به نقش هنر در هنر درمانی توجه کنید، همانطور که هنر ابزاری در دست درمانگر برای درمان است، هیپنوتیزم هم به مثابه ابزار در دستان درمانگر برای اهداف درمانی است.

هیپنوتیزم بستری است که درمانگر با استفاده از آن روشهای درمانی خود را موثرتر و سریع تر پیش می برد. درمانگر برای درمان مراجعین خود می تواند با مراجع به توافق برسد که کدام یک از شیوه های هیپنوتیزم را بکار ببرد: هیپنوتیزم کلاسیک، هیپوآنالیز یا هیپنوتیزم تحلیلی، هیپنوتیزم شناختی رفتاری، هیپنوتیزم و طرحواره درمانی و….

بطور خلاصه در ذیل انواع کاربردهای هیپنوتیزم و روان درمانی را معرفی می کنم:

هیپنوتیزم درمانی کلاسیک یا سنتی / پیشنهادی

هیپنوتیزم درمانی است که یک سری “پیشنهادات” برای کمک به یک فرد در انجام کاری که می خواهد انجام دهد (به عنوان مثال سخنرانی در جمع) یا جلوگیری از انجام کاری که نمی خواهد انجام دهد (به عنوان مثال سیگار کشیدن) را ارائه می دهد. این اغلب در مواقعی که دلیل اصلی وجود ندارد و باید محدودیت زمانی وجود داشته باشد (مانند فردی که می خواهد با ترس از پرواز مقابله کند) بکار می رود. این روش معمولاً در مقایسه با سایر روش های درمانی به عنوان یک درمان کوتاه مدت در نظر گرفته می شود و در طی 1-3 جلسه اول تغییرات ایجاد می شود.

هیپنوتیزم روان درمانی

یک متخصص هیپنوتیزم روان درمانی با یک هیپنوتیزم درمانگر متفاوت است زیرا آن ها آموزش تئوری و عملی روان درمانی را فرا گرفته اند. این رویکرد تلفیقی از هر دو تکنیک برای کمک به مشکلات عمیق تری استفاده می کند که ممکن است فقط با هیپنوتیزم درمانی حل نشود (به عنوان مثال abuse )، به درمانگر اجازه می دهد تا از آموزش ها و مهارت های خود در روان درمانی برای ایجاد یک رابطه درمانی حمایتی و همدلانه استفاده کند.

هیپنوتیزم درمانی تحلیلی / هیپنوآنالیز

هیپنوتیزم درمانی تحلیلی با هدف کشف و رفع نگرانی های عمیق تر و طولانی تر، از مفاهیم و تکنیک های روان درمانی استفاده می کند. هدف از این نوع هیپنوتیزم درمانی یافتن و از بین بردن علت اصلی آن است. به عنوان مثال، در حالی که هیپنوتیزم کلاسیک به طور بالقوه می تواند به پوشاندن و کاهش خواب آشفته کمک کند – هیپنوتیزم درمانی تحلیلی قبل از پرداختن به آن، به دنبال علت ایجاد خواب آشفته است.

هیپنوتیزم درمانی شناختی / رفتاری

هیپنوتیزم درمانی شناختی / رفتاری یک رویکرد علمی و مدرن برای درمان است که ترکیبی از درمان شناختی رفتاری (CBT) و هیپنوتیزم است تا بر تغییرات عاطفی، رفتاری، شناختی و علامتی تأثیر مثبت بگذارد.

هیپنوتیزم درمانی و NLP

برنامه نویسی عصبی-زبانی (NLP) رابطه بین زبان، رفتار و سازمان دهی روانی را بررسی می کند. این اساساً مدلی است که برای شناسایی و تجزیه و تحلیل تکنیک های زبانی که به طور ناخودآگاه توسط افراد موفق به کار می رود، به منظور تولید یک دستورالعمل عالی استفاده می شود.

یک درمانگر NLP به نگرش، زبان و استفاده شما از آن، درک شما از روابط و چگونگی ایجاد یک رابطه و حالات جسمی و عاطفی که برای انجام یک کار بهتر است، نگاه می کند. ارتباط و درک موثر دیگران و خود ما نیز کانون اصلی قرار خواهد گرفت و همه مورد بررسی قرار می گیرند تا راهکارهایی برای بهبود درک، انگیزه، یادگیری و به خاطر سپردن شکل بگیرد.