الو مشاوره
سوال)
حدود نه ماه است که از همسرم جدا شدهام و با پسر شش سالهام زندگی میکنم. آیا این موقعیت جدید، رفتار ویژهای را با فرزندم میطلبد؟
جواب: بله، با توجه به حالات کودک در این موقعیت باید با او رفتار خاصی داشته باشید. روحیات کودک پس از جدایی چنین است:
۱- بیگانگی با وضع جدید: شما مدتها پیش از جدایی به این مساله اندیشیده و خود را برای متارکه آماده کردهاید. ولی فرزند شما یکباره با این وضع مواجه شدهاست. بنابراین باید بردبار باشید تا او نیز به تدریج خود را با وضعیت جدید وفق دهد. شما باید با قاطعیت، اما به نرمی و عطوفت، وضعیت جدید را برایش جا بیندازید. ممکن است تطابق فرزند با موقعیت فعلی دو تا سه سال طول بکشد؛ زیرا دست کشیدن از روابط عمیق عاطفی، به راحتی و با سرعت، امکانپذیر نیست و به زمان نیاز دارد. اگر در این مدت، تطبیق انجام نشد، به متخصص مراجعه کنید تا او را در گذراندن از این مرحله یاری کند.
۲- سرباز زدن از واقعیت: فرزند شما پس از مدتی، با اکراه، واقعیت جدید را میپذیرد؛ اما ممکن است هنوز به وضعیت گذشته تمایل داشته باشد یا درباره آن احساس وفاداری کند. از این حالت او نگران نباشید. سرانجام خود را سازگار خواهد کرد.
۳- احساس خشم: با توجه به اینکه والدین را در جدایی مقصر میداند، بیش از پیش خشمگین میشود و از اوضاع پیش آمده شکایت میکند؛ بنابراین تا مدتی اجازه دهید شکوه کند و سخنش را قطع نکنید. بگذارید خشم خود را بروز دهد تا تخلیه شود؛ البته این مدارا نباید بیش از یک سال ادامه یابد. زیرا ممکن است عادت شود و در زندگی آیندهاش مشکلاتی را فراهم آورد.
۴- احساس گناه و تقصیر: ممکن است در مسئله جدایی شما از همسرتان، خود را مقصر بداند؛ بدین جهت، دلیل جدایی خود را با بیانی ساده و منطقی به او بگویید.
۵- انزوا جویی: فرزند شما در این موقعیت دچار انزوا میشود. بهترین تدبیر این است که او را به سمت همسالان خوب هدایت کنید.
۶- وابستگی: احتمال وابستگی شدید او به شما وجود دارد. پس بکوشید با مشارکت وی در امور، استقلالش را تقویت کنید.
۷- اخاذی عاطفی: فرزند طلاق بهطور معمول در موقعیت جدید، اخاذی عاطفی میکند. بدین معنا که برای بدست آوردن قدرت بیشتر، از ابزار عاطفه (برای مثال نیاز شما به دوست داشتن او) استفاده میکند. توصیه می شود مغلوب احساسات خود نشوید و گاهی خشم خود را در برابر او بروز دهید.
۸- خلأ عاطفی: با توجه به جدایی از والد دیگر دچار خلأ عاطفی می شود. پس مانع ارتباط او با همسر پیشین خود (در حدی که قانون مقرر کرده است) نشوید.
۹- ترس از مدرسه: ممکن است از رفتن به مدرسه بترسد. زیرا گمان می کند شما را نیز از دست میدهد و وقتی از مدرسه به خانه بازمیگردد شما را نمیبیند. به او اطمینان دهید که ترکش نمیکنید تا با این احساس ناامنی مقابله کند.
۱۰- بی رغبتی به انجام وظایف: پس از ورود به مدرسه، ممکن است به انجام وظایف و تکالیف مدرسه بی رغبت باشد. با او مدارا کنید و از اهرم فشار استفاده نکنید. این مشکل به تدریج از بین میرود.
سوال)
مدتی است از شوهرم جدا شدهام و او اجازه نمیدهد پسر پنج سالهام را ملاقات کنم. آیا این جدایی به فرزندم لطمه روحی نمیزند؟
جواب: فرزند شما به ویژه با توجه به سن پایین، به دیدار شما نیاز دارد و قطع ارتباط سبب آشفتگی روحی- روانی او خواهد شد، مگر اینکه خود به دلیلی (مقصر دانستن شما یا تطبیق با وضعیت جدید) رغبتی به دیدار شما نداشته باشد. اگر فرزند، تمایل دارد و قانون نیز شما را منع نکرده است، علت منع پدر را بیابید و درصدد رفع آن برآیید. عللی که والد سرپرست را به منع دیدار والد غیر سرپرست با فرزند خود وامیدارد چنین است:
۱- بدگویی والد غیر سرپرست: اگر از همسر پیشین خود نفرت دارید و به سبب این نفرت زمان دیدار با فرزند خود از او بد میگویید، این عمل را متوقف سازید. خود را از اسارت خشم برهانید. این خشم، هم به روح و روان شما و هم فرزندتان صدمه میزند. واقعیت جدایی از همسر را بپذیرید و با او درباره تربیت فرزند خود به توافق برسید.
۲- امکانات اضافی غیرمتعارف: اگر هنگام دیدار فرزند، به جهت تمکن مالی، امکانات رفاهی و تفریحی اضافی غیرمتعارف در اختیار او قرار میدهید، این رفتار را تغییر دهید.
3- تحریک عواطف و احساسات کودک: گاهی والد غیر سرپرست، هنگام دیدار، عواطف کودک را ضد والد سرپرست تحریک میکند. تأثیر علل پیشین این است که کودک، پس از بازگشت از دیدار والد غیر سرپرست تا چند روز بدخلقی و بدرفتاری میکند و با روابط سرد خود با والد سرپرست، مشکلاتی را برایش فراهم میآورد.