دلایل متعددی برای مشکلات رفتاری کودکان در سن پنج سالگی وجود دارد که متناسب با تفاوت های فردی و شخصیتی و سلیقه ای در کودکان می تواند متفاوت و گوناگون باشد. ولی زمانی که صحبت از نظم بخشی به رفتارهای کودک است و می خواهیم رفتار کودک پنج ساله را اصلاح کنیم، والدین مزیت هایی را دارا هستند، زیرا کودکان در این سن بیشتر صحبت می کنند و می تواند دلایلی ارائه کنند و در رابطه با مشکلاتشان با والدینشان بحث کنند و در مورد آن صحبت کنند. برای نمونه، کودک پنج ساله زمانی که ناامید و ناراحت است، می تواند احساساتش را بیان کند و چیزی که او را ناراحت کرده است را بگوید، ولی یک کودک نوپا مکررا اوقات تلخی می کند زیرا مهارت گفتاری اش به حدی نرسیده است که بتواند مشکلات و احساساتش را بیان کند. بنابراین، والدین می توانند با کودک پنج ساله شان ارتباط برقرار کرده و دلیل رفتار غیر قابل قبولش را بشنوند و در مورد مشکلاتش با او صحبت کنند و به او کمک کنند که بتواند تصمیمات بهتری بگیرد.

■ دلایل مرسوم برای مشکلات رفتاری کودک پنج ساله

برخی از کودکان ممکن است با انتقال و جابه جایی و رفتن به مهدکودک مشکل داشته باشند. ممکن است که کودک اضطراب جدایی داشته باشد، یا ممکن است در مورد ارتباط با افراد جدید مانند همسالان و معلمان جدید دچار نگرانی و اضطراب شده باشد. ممکن است کودک با سازگار شمردن خودش با محیط کلاس مشکل داشته باشد و نتواند نسبت به چیزهایی که به آنها در کلاس ارائه می شود توجه و تمرکز داشته باشد، نتواند جهت ها را دنبال کند و با دیگران همکاری کند.مشکلات رفتاری کودکان در این سن می تواند به ریشه برگردد و به لحاظ ساختاری مشکل باشد و ممکن است کودک پنج ساله بخواهد کارهایی را انجام دهد که هنوز در انها به رشد قابل قبولی نرسیده است که بتواند آن کارها را انجام دهد. برخی از کودکان در این سن می خواهند تصاویری از خانه یا مادر یا پدرشان را به خوبی ترسیم کنند و زمانی که انها نمی توانند نتیجه ی دلخواه را به دست اورند ناراحت و ناامید می شوند.ممکن است کودک پنج ساله بخواهد محدودیت ها را امتحان کرده و سعی کند که مستقل باشد. در این زمان ممکن است شما مشاهده کنید که کودک نسبت به شما حاضر جوابی می کند و از دستورات شما سرپیچی می کند. در این زمان، کودک پنج ساله خصوصیات رفتاریش به مانند کودکان پیش دبستانی نمی باشد و بسیار عادی است که شما در این زمان مشاهده کنید که کودک همچنان بدخلقی می کند و می خواهد که خودش را ابراز کند.

■ چگونه می توان کودک پنج ساله را تربیت کرد و به رفتارهایش نظم بخشید

بهترین راه برای نظم بخشیدن به رفتارهای کودک پنج ساله ثبات می باشد و ارائه نمودن تذکرات و یادآوری هایی به آنها است که این نوع رفتار او قابل قبول نمی باشد و به آنها گفته شود که از او چه انتظاری دارند. همچنین بسیار مهم است که بدانید که کودکان در این سن بسیاری از اطلاعات و انتظارات را دریافت و پردازش می کنند و آن چیزی را که به نظر می رسد دوست ندارند با آن مخالفت می کنند، ممکن است دقیقا کودک می خواهد بر روی آن فعالیت تمرکز و توجه داشته باشد و فقدان نظم و مقررات فردی به این دلیل است که می خواهد خودش را وارد یک فعالیت جدیدی کند. اگر به نظر می رسد که کودک پنج ساله وقت کشی می کند و درخواست های شما را زمانی که به او می گویید که اسباب بازی هایت را جمع کن نادیده می گیرد، ممکن است او کاملا جذب فعالیتی شده باشد که نتواند صدای شما را بشنود.

■ نکته های تربیتی که باید به خاطر بسپارید

نیاز نیست که شما برای اینکه بخواهید به کودک بگویید که رفتارش قابل قبول نیست وارد یک بحث طولانی شوید. بهتر است مسائلی را که می خواهید با کودک مطرح کنید کوتاه و مشخص باشد.  خیلی زود از کودک انتظارات زیادی نداشته باشید. کودک 5 ساله ی شما همچنان یک بچه ی کوچک است و ممکن است که همچنان پس روی کند و رفتارهایی مانند بدخلقی و افت های ناگهانی داشته باشد. به خاطر داشته باشید که او همچنان در حال کار کردن بر روی مهارت هایش می باشد. مهارت هایی مانند خود کنترلی و خود انضباطی، و از او انتظار نداشته باشید که یک شبه تبدیل به یک بچه ی بزرگ شود و مانند یک کودک بزرگ رفتار کند.  در رابطه با رفتارهای غیر قابل قبول واضح و روشن باشید. پیام هایی که به کودک در رابطه با برخی از رفتارهایی که قطعا نباید انجام دهد مانند کتک زدن دیگران و یا هر نوع برخورد فیزیکی و صحبت کردن با شما با بی احترامی.   به دنبال دلایل باشید. اگر کودک پنج ساله ی شما بی اعتنا، توهین گر و یا کارهایش را با عصبانیت انجام می دهد، ممکن است در پشت این رفتارها دلایلی نهفته باشد، مانند تغییر روالی که کودک داشته است و یا تغییراتی که در قوانین خانه صورت گرفته است.  ایجاد رابطه ی خوب. رفتارهای خوب با ارتباط درست بین کودک و والدین آغاز می شود. اگر شما این کار را قبل به خوبی انجام نمی دادید، راهی را پیدا کنید که با ایجاد روال و روند خاصی بتوانید مشکلات کودکان را دریابید. به عنوان مثال، شما می توانید برای صحبت کردن در رابطه با مشکلات رفتاری کودکتان در خانه اتاق مجزایی داشته باشید که با او در این رابطه حرف بزنید و راه حل هایی به او ارائه دهید. همچنین شما می توانید قانونی را تعیین کنید که درگیری ها و مشکلات را بعد از اینکه کودک آرام گرفت به بحث بگذارید زیرا زمانی که کودک آرامش خود را به دست بیاورد بهتر می توان او را راهنمایی کرد.  کودکتان را با خوش رفتاری از خواب بیدار کنید. اگر می دانید که زمانی که کودکتان استراحت کافی نداشته و به همین دلیل خواب آلوده است، از اینکه او روال خواب مناسبی داشته و به اندازه ی کافی می خوابد اطمینان حاصل کنید. اگر کودک از اینکه از فعالیتی وارد فعالیت دیگری شود متنفر است، با برنامه ریزی برای زمان اضافه می توانید از مشکلات رفتاری اجتناب کنید.  روش های تربیتی مناسب سن کودکتان داشته باشید. برای برخی از والدین، ممکن است زمان وقفه بتواند بهترین تاثیر را بر روی کودک پنج ساله شان داشته باشد. برای دیگر کودکان، ممکن است گرفتن امتیازات و اسباب بازی ها بیشترین تاثیر را داشته باشد. همانطور که کودکان بزرگتر می شوند، موارد خاصی برای کودکان ارزشمند می شوند مانند صرف زمان خاصی با دوستانشان یا تماشای یک برنامه ی خاص از تلویزیون یا یک بازی کامپیوتری و علایقشان نسبت به کودکان نوپا متفاوت است، بنابراین با توجه به سن کودک روش های خاص مناسب سن او را در پیش بگیرید.کودک پنج ساله روش های تربیتی رشدش را به گونه ای تجربه می کند که بر روی رفتار و روال او موثر می باشد. بسیاری از کودکان در این سن ورود به مدرسه را با رفتن به مهد کودک شروع می کنند، با اینکه برخی کودکان با رفتن به پیش دبستانی با مفاهیم و انتظارات مدرسه آشنا هستند.این توسعه و بسطی که در دنیا کودک صورت می گیرد و جابه جایی هایی که در زندگی او صورت می گیرد و باعث می شود که او زمان بیشتری را در خارج از خانه بگذراند راحتی روالی که در خانه تعیین می شود مهم تر از هر زمانی می شود.اکثر کودکان ممکن است به خوردن سبزیجات رو آورند و کودکان نوپا و مهدکودکی ممکن است به طور ناگهانی تصمیم بگیرند که پاستا و کره و پنیر برای هر وعده ی غذایی و هر روز بخورند. کودکان در این سن به طور قابل توجهی قادرند که غذایشان را اماده کنند و یا میز را بچینند، همچنین ممکن است که آنها قادر نباشند که یک وعده ی غذایی را کامل بخورند و تمام کنند، ممکن است آن ها از نشستن پشت میز و صحبت کردن با خانواده و دوستان در زمان صرف غذا لذت ببرند. این سن بهترین زمان برای یاد دادن آداب میز و غذا خوردن به کودکان می باشد. بسیاری از کودکان در این سن چرت های روزانه را متوقف می کنند، بنابراین زود رفتن به رختخواب و داشتن یک عادت خواب خوب یک روال روزانه ی مهم برای کودک پنج ساله تان خواهد بود. بیدار شدن در طول شب در این سن مکررا صورت نخواهد گرفت (یکی از دلایلی که والدین از دادن مایعات به کودک سه ساعت قبل از رفتن به رختخواب اجتناب کنند این است که از خیس شدن رختخواب در طول شب جلوگیری کنند). کودکان بین سنین 5 تا 10 ساله به طور کلی به 10 تا 12 ساعت خواب نیاز دارند. گفته می شود که میزان نیاز کودکان به خواب در هر فرد متفاوت است، این بدین معنی است که برخی از کودکان ممکن است به 8 ساعت خواب نیاز داشته باشند در حالی که برخی از کودکان به 12 ساعت یا بیشتر خواب نیاز دارند که در روز بعد سرحال باشند. زمانی که در مورد خواب بحث می شود، بزرگترین چالش برای کودکانی که به مدرسه می روند و برای والدینشان این است که از کودک بخواهند که زود رفتن به رختخواب به صورت یک روال در آید در حالی که مدیریت این مسئله کار دشواری می باشد، به خصوص امروزه  که در 24 ساعت از هفت روز هفته ارتباطات زیاد شده و جهان به سرعت روبه جلو پیش می رود.بسیار مهم است که در این سن عادت خواب خوبی برای کودک به وجود آید.

■ رفتار و انضباط

در حالی که در کودکان پنج ساله به دلیل تفاوت های فردی و شخصیتی مشکلات رفتاری متفاوت و گوناگونی وجود دارد، کودکان در این سن معمولا با تغییرات عمده ای در زندگیشان روبه رو هستند که در رفتارها نقش اساسی بازی می کند. برای مثال، بسیاری از کودکان پنج ساله رفتن به مهد کودک را شروع می کنند و باید خودشان را برای اولین روز مدرسه آماده کنند. ممکن است کودکان اضطراب جدایی یا ترس از برقراری ارتباط با دیگر کودکان و یا معلمان را تجربه کنند. ممکن است کودکان با انتظارات جدیدی که از آنها می رود مانند جمع کردن حواسشان در کلاس و همکاری کردن با دیگران مشکل داشته باشند. کودکان در این سن همچنین ممکن است به وسیله مرزها و محدودیت هایی که برای آنها مشخص شده است، تحت فشار باشند و ممکن است برای دفاع از استقلالشان از خودشان مقابله جویی نشان دهند. همچنین ممکن است انها در مورد کارهایی که باید انجام دهند احساس ناامیدی نشان دهند که نتوانند ان کار را انجام دهند زیرا مهارت های حرکتی انها به اندازه ی کافی رشد نکرده است. این گونه ناامیدی ها و اضطراب ها می تواند باعث مشکلات رفتاری کودک مانند مقابله جویی، حاضر جوابی، وقت کشی و مسائلی از این دست باشد. خبر خوب این است که والدین با برقراری عادت ارتباط درست در کودکانشان می توانند در رابطه با مشکلات با کودک صحبت کنند و با کودکشان در پی راه حل مشکل باشند. کودک پنج ساله نسبت به زمانی که کوچکتر بود اکنون بهتر می تواند صحبت کند و به لحاظ شناختی و احساسی قادر است در رابطه با مشکلات رفتاریش بحث و گفتگو داشته باشند.