سارا آوایی_یک سال از ورود و آغاز همه‌‎گیری ویروس کرونا گذشت و حالا بسیاری از جنبه‌های منفی و البته مثبت آن آشکار شده. درباره جنبه‌های مثبت با نگاه به نیمه پر لیوان از دیدگاه روانشناختی در مطالبی جداگانه خواهیم نوشت، اما اکنون به وسواس بعنوان یکی از مهمترین عوارض و پیامدهای منفی و زیان‌بار کرونا می‌پردازیم. به گزارش ایرنا پلاس، وسواس فکری یا عملی از دو جنبه با شرایط کرونایی پیوند دارد؛ نخست در تشدید یا بدترکردن وسواس افرادی که از گذشته با آن درگیر بوده‌اند؛ دوم، آغاز آشکار شدن یا بروز این اختلال در افرادی که پیش از این هیچ سابقه‌ای از وسواس (فکری یا عملی) نداشته یا بروز نداده بودند.در ۱۲ ماه گذشته بعد از آمار ابتلا و مرگ‌ومیر، احتمالا پرتکرارترین شنیده‌ها، درباره شیوه‌نامه‌های بهداشتی یا همان پروتکل‌ها و رعایت آن بوده است و در میان آنها از همه بیشتر به شست‌وشوی دست و ضدعفونی. در همین مدت، به جز جنبه‌های جسمانی و توصیه‌های بدنی (یا فیزیکی)، توصیه‌هایی درباره جنبه‌های روانی ماجرا شده است که احتمالا خوانده یا شنیده‌اید؛ اما با جدی شدن شیوع و گسترش اختلالات روانی و اختلافات میان فردی در این روزها، وقت آن رسیده که تمرکزمان را بگذاریم به آنچه نباید کنیم؛ نیاید بگوییم یا بطورکلی  نباید انجام دهیم؛ این «نباید»ها در سه دسته کلی برای اطرافیان و  و مبتلایان ارائه شده است:  

با آمارهای غیرمستند نگران نشوید

پیش از ارائه برخی راهکارها و پیشنهادهای عملی ساده و کاربردی، لازم است توجه کنیم که هنوز آمار مستند و قابل استنادی درباره افزایش معنی‌دار وسواسی‌ها در یک سال گذشته منتشر نشده است؛ پس بیهوده نگران نشوید و اضطرابی اضافه بر اضطراب‌های دیگر بر خود آوار نکنید؛ نه درباره وسواس نه دیگر اختلالات مانند افسردگی، پرخاشگری حداقل در کشور ما آمار علمی وجود ندارد؛ پس خود را درگیر آه و ناله اغراق‌آمیز رسانه‌ها نکنید.

درباره ابتلا به وسواس، اشتباه نکنید

کرونا ممکن است باعث بروز اضطراب بیمارگونه یا وسواس فکری_عملی شود؛ اما این اتفاق در کسانی رخ می‌دهد که به نوعی زمینه قبلی(مانند زمینه ژنتیکی) آن را داشته و یا باعث تشدید بیماری آنها شده باشد؛ پس بیهوده با هر مطلب یا شنیده‌ای، به اشتباه گمان نکنید که افراد به راحتی دچار وسواس شده و حتی درمان هم نخواهند شد!

برچسب نزنید

اگر در اطرافیان یا نزدیکان خود تغییر رفتار یا افکار دیدید فورا به او برچسب وسواسی، افسرده، مضطرب و بیمار نزنید؛ توجه داشته باشید شما پزشک یا روانشناس نیستید و احتمالا معیارهای اصلی و علمی تشخیص یک بیماری مانند وسواس را نمیدانید؛ پس خود و دیگران را بیهوده نگران و آزرده خاطر نکنید.

هر نگرانی را با بیماری اشتباه نگیرید

باور کنید هرگونه زیاد شستن دست‌ها، ظروف، سطوح، لباسها و ... به معنی وسواس نیست! معلوم است که با بمباران خبری رسانه‌ها درباره خطرات ویروس کرونا و همه‌گیری آن، انسان‌ها نگران می‌شوند و تلاش می‌کنند بیشتر رعایت کنند؛ پس هر احتیاط یا رعایتی به معنای افراط یا اختلال وسواس به معنای علمی آن نیست.

بدون تخصص، تشخیص‌گذاری نکنید

حتی اگر اهل گوگل کردن و جست‌وجو (سرچ) مطالب ریز و درشت درباره وسواس هستید، صلاحیت مبتلا دانستن دیگران یا حتی خود به بیماری را ندارید؛ توجه کنید حجم زیادی از مطالب و نوشته‌های آنلاین، نه تنها قابل اعتماد نیستند، بلکه کاملا اشتباه و غیرعلمی‌اند؛ پس با مرور چند مطالب در اینستاگرام و سایت‌ها، خود را مرجع تشخیص و احتمالا درمان وسواس ندانید.

قضاوت نادرست نکنیدتوجه کنید که وسواس (OCD) به عنوان یک اختلال روانی در منابع معتبر روانپزشکی، به تازگی از دسته بیماری‌های اضطرابی جدا شده و درباره منشا و زمینه ها و علل ابتلا به آن نظریات جدیدی مطرح شده است؛ هرگز بدون مشورت با روانشناس یا روانپزشک درباره رفتار خود یا دیگران قضاوت قطعی نکنید.