هنرمندان زن فعالان ناپیدای تاریخ هنر


گزارش |

 

مرضیه قاسمعلی-  تاریخ هنر را همیشه با نام هنرمندان مرد نوشته اند. اما در آن کمتر از زنانی که به شکل‌گیری تاریخ هنر، کمک کرده‌اند نامی به میان آمده است و این در حالی است که آنها فاتحانه بر قلل مختلفی در زندگی و کارشان ایستاده اند. باید نگاهی دوباره به قدرت شخصیت و استعداد این زنان خاص انداخت. یکی از همین فعالان تاریخ هنر، دکتر شرف نساء فرجادجو متولد ۱۳۳۱ بندرترکمن است. در ادامه، گفتگو با  این هنرمند را می خوانیم. وی می‌گوید: از اول دبیرستان به طور جدی نزد مرحومه مادرم  که در امور هنرهای دستی مهارت فراوان داشت، آموزش عملی خود را در زمینه ی رنگ رزی و ابریشم دوزی شروع کردم و همزمان با استخدام در آموزش و پرورش همه ی تابستان ها را  به تکمیل آگاهی های لازم در خصوص صنایع دستی ادامه دادم. دکتر شرف نسا فرجادجو ادامه داد: به همین منظور به طور مکرر در کشورهای ترکیه، قبرس، یونان، بلغارستان، یوگسلاوی و رومانی به فراگیری هنرهای دستی و سنتی شان مشغول شدم. بعد از آن  به کمک آموزش و پرورش استان مازندران در دانشسراها و هنرستان ها به آموزش پرداختم. وی که دارای چندین مدرک بین المللی است، می گوید: از سال ۱۳۶۴با اصرار همسرم  در موزه ی هنرهای تزئینی تهران دوره های عالی سوزن دوزی سنتی ایران را  نزد استاد منتخب صبا  آموختم و در سال ۱۳۷۸درجه ی سه هنری  و در سال ۹۸ درجه دو هنری را دریافت کردم. دکتر فرجادجو می‌گوید:  از سال ۱۳۸۲ شرکت تعاونی صنایع دستی سرمه ی گلستان  را به همت همسر و فرزندانم با تخصیص اعتبار یک و نیم میلیون تومانی تاسیس کردم و از نهادهای مختلف از جمله کمیته ی امداد امام خمینی، سازمان بهزیستی فنی و حرفه ای، آموزش و پرورش و دانشگاه های مختلف پذیرش هنرجو داشتم و اساساً هیچ هزینه‌ای را هم دریافت نمی کردم. بسیاری از هنرجویان بعد از گذراندن دوره ها  مشغول به کار شده اند که در بین آنها بیشتر افراد ناتوان جسمی وجود داشتند. هم اکنون، برای بیش از ۱۰۰ نفر کارآفرینی شده است. وی از مقام هایی که به دست آورده، می گوید: در سال ۸۶  کسب مقام برتر رودوزی های سنتی ایران در مشهد را به دست آوردم. در سال ۹۷ کسب مقام برتر کشوری در تهران در رشته سرمه دوزی و همچنین کسب سه نشان ملی از شورای عالی ارزشیابی هنرمندان کشور در  رشته های پته دوزی و چهل تکه دوزی در سال ۹۶. دکتر  فرجاد جو در چندین نمایشگاه های خارجی شرکت کرده است، از جمله روسیه، ترکمنستان، تاجیکستان و ترکیه  که به کسب مقام برتر نمایشگاهی نیز دست یافته است. وی در پایان گفت از آنجا که شرکتهای صنایع دستی نیاز به وسایل تکنولوژی متعدد ندارد و کار را با دست انجام میدهند، آنچه در شرکت سرمه گلستان  وجود دارد، کتابخانه شخصی بنده است. وسایل ضروری را  هم در طول زندگی هنری  با اقساط  خریده و در اختیار هنرآموزان برای پیشرفت کارشان قرار میدادم و نکته ی  پایانی، زنان هنرمند بسیاری در راه پیشبرد اهداف هنری شان  قهرمانانه استقامت کردند. آنها موانع زیادی را در زندگی شغلی و شخصی از سر راه خود برداشتند و مقوله ی جنسیت را در هنر به مصداق دیگری تعبیر کردند. اینک باید کاری کنیم که  نام هنرمندان زن در تاریخ هنر مانا شود. موجوداتی که از هنرِ فرزندپروری و خانه‌داری به تاریخ های هنری رسیده اند و فتح آن قله‌های رفیع را به نام خود به ثبت رسانده اند.