به گفته مسوولان قرار بود مجوز براشت شن و ماسه از زمین‎های زراعی گلستان با اهدافی هم چون بهبود خاک و مناسب‎سازی این اراضی برای کشت همراه باشد، اما عملأ برداشت‎های عمیق و بیش از مجوز زمین‎ها را نابود و کشاورزی را در اغلب این زمین‎ها غیرممکن کرده است. به گزارش فارس، افزایش جمعیت و از سویی پیشرفت بشر در حوزه احداث سازه، نیاز آدمی را از برداشت شن و ماسه افزایش داده است. اگر چه استفاده از شن و ماسه در صنعت ساختمان‌سازی امری اجتناب‎ناپذیر است اما وقتی پای برداشت‎های غیرمجاز از دل کوه، اراضی کشاورزی و رودخانه‎ها به میان می‎آید، موضوع فرق می‎کند چرا که برداشت بدون برنامه‎ریزی این گونه مصالح اثرات مخربی بر پیکره محیط زیست وارد خواهد کرد از سویی در گلستان که به نوعی یکی از قطب‎های کشاورزی کشور محسوب می‎شود برداشت بی‎رویه  از اراضی کشاورزی می‎تواند خسارت‎های جبران‌ناپذیری را به اقتصاد کشاورزان و البته منطقه وارد کند، با این وجود اگر چه مجوز برداشت شن و ماسه از زمین‎های زراعی گلستان با اهدافی همچون بهبود خاک و مناسب‎سازی این اراضی برای کشت همراه بود اما عملأ برداشت‌های عمیق و بیش از مجوز زمین‎ها را نابود و کشاورزی را در اغلب این زمین‎ها غیرممکن کرده است.

فعالیت 80 دستگاه سنگ‌شکن 

در همین رابطه مدیر امور اراضی جهاد کشاورزی گلستان در خصوص روند برداشت شن و ماسه از اراضی زراعی استان اظهار کرد: در پهنه استان از ورودی تا خروجی آن با توجه به جغرافیا و اراضی کشاورزی که در دامنه‎های آبرفتی کوهستانی قرار دارد غالبأ در عمق این اراضی خاک  و سنگ با هم مخلوط هستند و نیاز است بخشی از این اراضی که از سطح سنگی است تا عمقی برداشت و با خاک زراعی جابه‌جا و برای توسعه اراضی کشاورزی و انجام زراعت استفاده شود. حسن خسروی با بیان اینکه بالغ بر ۸۰ دستگاه سنگ‌شکن در گلستان فعال هستند، افزود: هر دستگاه سنگ‌شکن به طور متوسط برای ۱۰ نفر و در مجموع این سنگ‌شکن‎ها برای ۸۰۰ نفر به طور مستقیم اشتغال ایجاد کرده است از سویی بالغ بر هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری این بخش است با این وجود در بخش تهیه مواد اولیه برای سنگ‌شکن‎ها با مشکل مواجه هستیم.

وی بیان کرد: نوع جغرافیا و جنگلی بودن کوه‌های استان باعث شده تا برداشت از معادن کوهی با مشکل مواجه باشد حدود سه معدن کوهی برای تأمین مواد اولیه سنگ‌شکن‎داران در حال فعالیت هستند که آنها نیز مشکلات خاص خود را دارند و اگر فکری برای فعالیت سنگ‌شکن داران در اراضی زراعی نشود بخش کشاورزی، محیط زیست و آب‎های زیرزمینی با چالش جدی مواجه خواهد شد در واقع باید به سمتی برویم تا برداشت از زمین‎های کشاورزی به صفر برسد. مدیر امور اراضی جهاد کشاورزی گلستان گفت: باید ساز و کاری در استان در نظر گرفته شود تا مواد اولیه سنگ‌شکن داران را از معادن کوهی تأمین کرد. خسروی خاطرنشان کرد: در گذشته مجوزهایی برای برداشت سنگ‌شکن‌داران از اراضی کشاورزی صادر می‎شد اما در حال حاضر سطح این مجوزها بسیار کم شده است. قبلأ سالانه ۸۰ هکتار تا ۱۰۰هکتار مجوز صادر و در حال حاضر به ۱۰ تا ۱۵ هکتار در سال رسانده‎ایم و اعتقاد داریم این مقدار هم زیاد است و فقط اراضی که سطح سنگی دارند برای اصلاح خاک در حد مجاز حداکثر سه متر تا چهار متر اجازه برداشت سنگ دارند و باید برای انجام کار کشاورزی با خاک زراعی پر شوند.

ضوابط زیست محیطی و منابع طبیعی مانع از برداشت سنگ‎شکن‌داران از منابع کوهی می‎شوددر حالی‎که بخش کشاورزی استان نسبت به برداشت‎های غیرمجاز از اراضی کشاورزی نگران است اما معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت گلستان معتقد است تأمین مصالح برای ساخت و ساز باید انجام شود و ما چاره‎ای نداریم تا این مصالح را از سه منبع کوهی، زمین زراعی یا رودخانه تأمین کنیم. هومن هادیان تصریح کرد: استان‎های شمالی به دلیل ضوابط منابع طبیعی و محیط زیستی عملأ نمی‎توانند در حوزه معادن کوهی ورود پیدا کنند، با وجود اینکه رودخانه‎های استان آورد خوبی دارد ولی در سهم برداشت‎های رودخانه‎ای نیز سهم بسیار اندکی داریم و اغلب در این حوزه نیاز به استعلامات دستگاه‌های مختلف می‎باشد. وی افزود: از ابتدای سال جاری تا کنون ۶۷ مورد مجوز برداشت از رودخانه‎ها البته به صورت کوتاه‌مدت صادر شده است. معاون امور معادن سازمان صمت گلستان با اشاره به نظارت‎هایی که در خصوص برداشت‎های غیر مجاز شن و ماسه در استان انجام می‎شود، گفت: طی یکی دو سال اخیر اقدامات خوبی در رابطه با شناسایی برداشت‎های غیرمجاز در استان انجام شده و معاونت پیشگیری از جرم دادگستری در گشت‎های مشترکی که با امور اراضی و آب و منطقه‎ای استان داریم همراه ماست، وقتی برداشت غیرمجاز شناسایی می‎شود ادوات و برداشت نیز متوقف خواهد شد اما فرد خاطی بعد از گذران مجازات دوباره برداشت خود را شروع می‎کند در واقع به دلیل تقاضای بالا در تأمین مصالح  بعد از گرفتن تعهد و سپری کردن مجازات دوباره شاهد آن هستیم که فرد برداشت غیر مجاز خود را ادامه می‎دهد واقعیت این است که سازمان صمت، امور اراضی و آب و منطقه‎ای آن قدر نیرو ندارد که در هر معدن یک کارشناس یا ناظری حضور داشته باشد و میزان برداشت را رصد کنند. هادیان افزود: در تأمین مصالح صنعت ساختمان تقاضا وجود دارد و به دلیل اینکه عرضه هم وجود دارد باید این مصالح تأمین شود ما باید به سمت ارائه مجوزات بیشتر برویم چون وقتی مجوز وجود داشته باشد برداشت نیز کنترل شده خواهد بود.

سنگ‌اندازی آب و منطقه‎ای برای برداشت بار مازاد رودخانه‎ها

رئیس خانه معدن گلستان نیز معتقد است: ساخت و ساز، توسعه و عمران نیاز کشور است. از آنجایی که در مازندران برداشت از زمین‎های زراعی وجود ندارد مصالحی نیز در آن استان نیست بالطبع بخش زیادی از مصالح مازندران از گلستان تأمین می‎شود. علی علمشاهی تصریح کرد: برای جلوگیری از برداشت‎های غیرمجاز شن و ماسه چند پیشنهاد به سازمان صمت ارائه کردیم، ایجاد  سایت و برداشت از رودخانه پیشنهادات ما بود متأ‎سفانه بخشی از مصوبات در شورای معادن اجرا نمی‎شود تا برداشت را خود تولیدکنندگان سنگ‌شکن انجام دهند در واقع در آب و منطقه‎ای این استراتژی ایجاد نشده که در رودخانه‎ها بار مازاد وجود دارد و باید برخی رودخانه‎ها را به عنوان معدن در نظر بگیریم. وی خاطرنشان کرد: با وقوع سیلاب‎ها بار مازاد وارد رودخانه‎ها و در سیلاب بعدی حادثه آفرین خواهد شد، متأسفانه این نگاه وجود دارد که بیشتر رودخانه‎ها از لحاظ برداشت معادن، مناطق ممنوعه محسوب می‎شوند در حالی که چندین بار مصوبات به آب و منطقه ارسال شده ولی تا کنون به نتیجه‌ای نرسیده‎ایم. رئیس خانه معدن گلستان با بیان اینکه تمایل آب و منطقه بیشتر به لایروبی رودخانه‎ها برای برداشت بار مازاد است تا توسط پیمانکاران خودشان انجام شود، افزود: سنگ‌شکن‌داران بار مازاد رودخانه‎ها را به عنوان یک‌ماده معدنی برداشت و لایروبی و دیواره چینی را نیز رایگان انجام می‎دهند در حالی که لایروبی برای دولت هزینه زیادی دارد با این وجود در برداشت بار مازاد رودخانه ها کاملأ سلیقه‎ای انجام می‎شود.  براساس این گزارش، عدم هماهنگی و سلیقه‎ای رفتار کردن دستگاه‌های مرتبط در حوزه برخورد با برداشت‎های غیرمجاز از منابع استان موجب شده تا امروز شاهد جولان‌سودجویان در این حوزه  باشیم اگر همچنان دستگاه‌های متولی به سلیقه‎ای رفتار کردن خود ادامه دهند در آینده‎ای نزدیک شاهد چالش جدی در حوزه کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و آب‎های زیرزمینی خواهیم بود.