■  محمد انصار

استان گلستان که درگذشته مشهور به جرجان و استرآباد بوده، مومنانی داشت که جزء اصحاب و یاران ائمه بودند. محمد بن ابی القاسم استرآبادی مفسر تفسیر امام حسن عسکری و فتح بن یزید جرجانی همسفر امام هادی در مکه از این دسته‌اند. مردم این منطقه در دوران امام یازدهم، خواهان ملاقات با آن حضرت می‌شوند که جعفربن شریف جرجانی این پیام را به ایشان می‌رساند و آن امام هم از طریق طی الارض به گرگان سفر می‌کند.آن‌ها همیشه به امام دوازدهم ارادت دارند. بنابر روایتی که نقل شده، 12 نفر از یاران امام زمان (ع)، از شهر جرجان هستند. بدون در نظر گرفتن درستی یا نادرستی این روایت، نام جرجان در آنجا جالب توجه می‌باشد. در حالی که نام برخی از شهرهای ایران در آن نیست و ضمناً تعداد یاران برخی شهرها، کمتر از 12 تاست. به گفته علامه مجلسی در دوران غیبت کبری، دو تن از شخصیت‌های این منطقه مانند ابواسحاق استرآبادی و میرزا محمد استرآبادی به دیدار آن حضرت مشرف می‌شوند. این مطلب در جلد 52 کتاب بحارالانوار آمده است.در دوره معاصر، ارادتمندان به آن حضرت بی شمارند. افرادی با گفتار یا نوشتار در راستای معرفی امام زمان (ع) و فرهنگ انتظار، تلاش می‌کنند. قبل از انقلاب اسلامی، مرحوم مرتضی ناظم زمردی از تجار معروف، قرائت دعای ندبه شیخ احمد کافی (بنیانگذار مهدیه در ایران) را در گرگان رواج داد. بارها مرحوم کافی به دعوت مردم برای سخنرانی به گرگان آمد. فقط در سال 1349 به مدت ده روز میهمان مردم این شهر بود. کافی چند مکان فرهنگی در این شهر ساخت و آن‌ها را به نام امام دوازدهم کرد. مثلاً در سال 1351 با پیشنهاد او مدرسه ابتدایی مهدیه (واقع در خیابان شهید رجایی) و در سال 1354 مسجد حضرت ولیعصر در میدان جرجان ساخته شد. ضمناً در همین دوران شهرآبادی‌ها در کوی اسلام آباد، مسجدی ساختند و نامش را مسجد ولیعصر(ع) گذاشتند.از روحانیون گرگانی که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در زمینه مهدویت فعالیت می‌کرد، مرحوم حجت الاسلام سید حسین نبوی بود. او هیأت منتظران امام زمان را در مسجد حاج آقا کوچک تشکیل داد. به آن مسجد قیام الحجت نیز می‌گفتند. او مسجد سرپیر را که مدتی بدون فعالیت شده بود، راه اندازی کرد و دامادش را (شیخ صادق ریاضی) را پیش نماز آنجا گذاشت و نام حجتیه را برای آنجا انتخاب کرد. شعری درباره امام زمان سرود که دو بیت آغازین آن چنین است:

ای بهتر از فرشته به زیبایی

تا چند خو گرفته به تنهایی

خود رفته‌ای نهان به حجاب اندر

جمعی نموده واله و شیدایی

از شاگردان ایشان، حجت الله شیخ فندرسکی (پیرغلام حسینی گرگان) است. او هر هفته صبح جمعه در قدمگاه امام حسن عسکری (ع) یا امامزاده نور دعای ندبه را می‌خواند.

سید حسن رئیسی از فرهنگیان شهر و نوه مرحوم رئیس الذاکرین در مسجد دربنو که فعالیت چندانی نداشت، هیئتی با نام صاحب الزمان (ع) راه اندازی کرد و با سخنرانی‌هایش مسائل مرتبط با امام زمان را بیان می‌کند. آیت الله سید حسین میربهبهانی موضوع سخنرانی شب‌های شنبه را در مسجد جامع، به مسئله مهدویت اختصاص داده است. علمای گرگانی با قلمشان در این باره، قدم‌هایی برداشتند. مثلاً مرحوم آیت الله سید ضیاء الدین استرآبادی، کتابی به زبان فارسی با نام الحجت المنتظر فی احوال الامام الثانی عشر نوشت که آن را مدرسه چهل ستون مسجد جامع تهران در قطع وزیری و در 216 صفحه به چاپ رساند. مرحوم آیت الله سید محمد رئیسی گرگانی در کویت به زبان عربی سخنرانی کرد که گفتار ایشان در کتابی با نام (نگاهی نو به زندگانی امام عصر) و با ترجمه فارسی از غلامرضا گلچین راد گردآوری شد. آیت الله میر تقی حسینی گرگانی کتابی با نام نزول مسیح و ظهور موعود نوشت.ابراهیم حنیف‌نیا از دیگر کسانی است که در این باره، تلاش‌های زیادی داشت. او نویسنده کتابی با نام درد جانکاه است که در آن جا از درد و مشکلات عصر غیبت سخن می‌گوید. همچنین او در راه شناساندن ماجرای ورود امام حسن عسکری به گرگان، پیشگام است. کتابی در این باره با نام نگین گرگان نوشت. او معتقد است که این روز ‌باید به نام روز گرگان نامگذاری شود و مسجد آن حضرت در محله سبزه مشهد می‌بایست همانند مسجد جمکران در قم، به پایگاهی برای تجمع شیفتگان حضرت مهدی (ع) تبدیل شود. البته در سال‌های اخیر، شاهد تلاش همگانی برای برگزاری مراسم سالروز حضور آن امام بودیم. این روز تا روز ولادت آن امام را هفته فرهنگی گرگان نامیدند، شعار اصلی این هفته، (شهر من، شهر انتظار) است.این‌ها نمونه‌هایی از ارادتمندی مردم این شهر به امام زمان بود که اجمالاً به آن پرداخته شد، اگرچه هنوز کافی نیست!

■  پژوهشگر