دکتر نازنین حبیبی_یکی از سخت ترین اتفاقاتی که در زمان زندگی یک انسان می‌تواند رخ دهد، از دست دادن عزیزان است. از دست دادن همسر، برادر، خواهر، والدین، فرزند یا یک دوست صمیمی می‌تواند بزرگترین چالش زندگی یک انسان باشد که در حالت عادی حتی فکر کردن به آن نیز موجب وحشت‌زدگی شود. اهمیت این مسأله در این روزها که با بحران کرونا دست و پنجه نرم می‌کنیم، بیش از پیش مشخص می‌شود. مرگ عزیزان اتفاقی طبیعی است و تحت تاثیر قرار گرفتن زندگی نزدیکان فرد نیز به همان اندازه طبیعی به حساب می‌آید. فردی که تازه عزیزی را از دست داده، در ابتدا شوکه می‌شود و سردرگم است و نمی‌تواند این واقعیت را بپذیرد. بعد از گذار از مراحل مختلفی، معمولا فرد با واقعیت کنار می‌آید و می‌تواند به زندگی نرمال بازگردد. با این حال، زمان و کیفیت گذار از این مراحل در افراد متفاوت است و چیزی که حائز اهمیت است این است که افراد بتوانند در زمانی مناسب و با کمترین آسیب روانی ممکن این وضعیت را پشت سر بگذارند.

از دست دادن همسر، برادر، خواهر، والدین، فرزند یا یک دوست صمیمی می‌تواند بزرگترین چالش زندگی یک انسان باشد که در حالت عادی حتی فکر کردن به آن نیز موجب وحشت‌زدگی شود. اهمیت این مسأله در این روزها که با بحران کرونا دست و پنجه نرم می‌کنیم، بیش از پیش مشخص می‌شود.

سازوکارهای افراد برای کنار آمدن با مرگ نزدیکانشان متفاوت است، اما تحقیقات به طور کلی نشان داده‌اند که همه انسان‌ها می‌توانند با گذر زمان، به شرط برخورداری از رفتار سالم و حمایت اجتماعی، فقدان عزیزشان را بپذیرند و با واقعیت کنار بیایند. همچنین یکی از مواردی که می‌تواند این دوره را سخت‌تر کند، این است که شما با فرد تازه درگذشته رابطه پیچیده‌ای داشتید یا در اواخر عمر آن فرد رابطه شما با او تیره شده بود. در این شرایط معمولا افراد مدام در ذهن خود به گذشته برمی‌گردند و فکر می‌کنند می‌توانستند در گذشته کاری انجام دهند که موجب درگذشت عزیزشان نشود.

زندگی ادامه دارد!

اگرچه از دست دادن یکی از نزدیکان یا دوستان می‌تواند مدت زیادی زندگی و کارکرد نرمال فرد را تحت تاثیر قرار دهد، اما تحقیقاتی نشان می‌دهد که این قضیه می‌تواند توجه فرد را به زندگی و معنای آن جلب کند و حتی ممکن است مسیر زندگی، اهداف و نگرش‌های فرد را تغییر دهد.افراد عزادار می‌توانند از برخی استراتژی‌ها برای کاهش رنج و اندوه و کنار آمدن با واقعیت استفاده کنند که در زیر چند نمونه از آن‌ها را خواهیم آورد:

1) در مورد فرد درگذشته و مرگ او صحبت کنید!

شاید در ابتدا به نظر برسد که این کار وحشتناک است و فرد را آزار خواهد داد. اما واقعیت این است که انکار و فرار از پذیرفتن مرگ کسی که دوستش دارید، هرچند ساده‌ترین واکنشی است که می‌توان نشان داد، اما این واکنش نه تنها چیزی را حل نمی‌کند، بلکه می‌تواند به تدریج شما را از پا در آورد. برعکس صحبت کردن باعث می‌شود هیجانات شما در کلام بروز پیدا کند و زبان‌مند شدن یک هیجان، می‌تواند آن را تسلی دهد.

2) احساسات خود را بپذیرید!

پس از دست دادن یکی از عزیزانتان، انواع احساسات ناخوشایند سراغ شما می‌آید. غم، اندوه، انزجار، ناامیدی، خشم، سرخوردگی و حتی خستگی طبیعی ترین احساساتی است که شما خواهید داشت. برای داشتن این احساسات نه خود را سرزنش کنید و نه از آن‌ها فرار کنید! تنها چیزی که لازم است این است که بدانید این احساسات طبیعی است و با گذر زمان کاهش می‌یابند.

3) از خود و خانوادتان مراقبت کنید!

تغذیه مناسب، ورزش کردن، استراحت و تفریح از کارهایی است که باید در ماه‌های بعد از فقدان مراقب آن باشید. این اقدامات باعث می‌شود بیشتر به زندگی نرمال نزدیک شوید و بتوانید به آینده فکر کنید.

4) کمک به دیگر بازماندگان

به دیگر عزاداران فردی که درگذشته است دلداری دهید، با آن‌ها همدردی کنید و با هم دیگر در مورد عزیز از دست رفته‌تان صحبت کنید. این کار جدای از احساس همدلی، نوعی وجهه یاورانه به شما می‌دهد که باعث می‌شود احساس قدرت کنید.

5) عزیز خود را به یاد داشته باشید و او را گرامی بدارید.

اهدای پول به خیریه یا موسسه مورد علاقه فرد از دست رفته، کاشتن یک درخت به یاد او و گذاردن نام وی روی یک کودک تازه متولد و کارهایی‌ از این قبیل می‌تواند نوعی احساس آرامش و رضایت خاطر در شما را تقویت کند.

سازوکاری که برای مقابله انتخاب می‌کنید، بسته به شرایط، شخصیت و میزان نزدیکی با فرد درگذشته می‌تواند موثر واقع شود. اگر فکر می‌کنید احساساتتان بیش از اندازه درگیر شده است و یا پس از مدت نه چندان کمی، هنوز احساسات و هیجانات به آن میزان اولیه وجود دارند، می‌توانید به روانشناس و یا روانپزشک مراجعه کنید. چرا که ممکن است وضعیت سختی مانند از دست دادن یک عزیز، فعال کننده یک اختلال یا مشکلی باشد که از قبل زمینه آن در شما وجود داشته است.

روانشناس چه کمکی می‌تواند کند؟

روانشناس می‌تواند به فرد کمک کند تا با احساس ترس، اضطراب و گناه حاصل از فقدان بهتر کنار بیاید و به استراتژی‌های مناسب‌تری برای تنظیم روان خود دست بزند.اگر برای مدیریت احساسات منفی، هیجانات آزار دهنده و افکار اضطراب آور نیاز به کمک بیشتری احساس کردید، می‌توانید از یک روانشناس یا سایر متخصصان بهداشت روان کمک بگیرید. در جلسات مشاوره و روان درمانی، بسته به رویکرد درمانگر به افکار، رفتار یا هیجانات منفی شما پرداخته خواهد شد و به شما کمک خواهد کرد که بتوانید استراتژی و تمرین های خاص خود را برای مقابله با شرایط به کار گیرید.

دکترای روانشناسی