در سال 1388 به همت استانداری،شهرداري،شوراي اسلامي شهر و فعالان بخش خصوصی فناوری اطلاعات استان گلستان شاهد آغاز تحولي نوين در عرصه فن آوري اطلاعات شهر گرگان بوديم. در آن زمان شورای شهر گرگان با هدف تبیین طرح شهر الکترونیک، یک نشست مشورتی را به منظور ارائه راهکارهای پیاده‌سازی شهر الکترونیک گرگان با حضور پروفسور جلالی، بنیانگذار شهرها و دهکده‌‌های اینترنتی ایران به‌عنوان مشاور و ناظر عالی در طرح ایجاد شهر الکترونیک گرگان، استاندار گلستان، اعضای شورای شهر و کارشناسان فناوری  برگزار  و حتی مرحوم قاسم حاجی محمدی رییس وقت شورای شهر افرادی را به عنوان اعضای موسس شورای شهر الکترونیک گرگان منصوب کرد. تمایل مدیران شهر گرگان و حمایت‌های بدنه دانشگاهی و بخش خصوصی از این طرح، موجب امیدواری شهروندان گرگانی شده  بود و در نهایت قرار بود روش‌های مدیریت شهری و ارائه خدمات شهری نیز متحول شود تا همه شهروندان گرگانی بتوانند به‌صورت شبانه‌روزی  به خدمات شهری همچون خدمات بانکی، اداری، تفریحی، تجاری، علمی، درمانی و... به‌صورت برخط (Online) و با شیوه‌ای امن و باکیفیت بالا دسترسی داشته باشند.  شهر الکترونیک یکی از خاستگاه‌های مدیران شهری و شهروندان در عرضه کردن و مورد استفاده قرار دادن خدمات شهری است. شهر الکترونیک عبارت از شهری است که اداره امور شهروندان شامل خدمات و سرویس‌های دولتی و سازمان‌های بخش خصوصی بصورت برخط (online) و بطور شبانه‌روزی، در هفت روز هفته با کیفیت و ضریب ایمنی بالا با استفاده از ابزار فناوری اطلاعات و ارتباطات و کاربردهای آن انجام می‌شود، یا به عبارت دیگر می‌توان گفت در شهر الکترونیکی تمام خدمات مورد نیاز ساکنان از طریق شبکه‌های اطلاع‌رسانی تامین می شود. به این ترتیب دیگر نیازی به حرکت فیزیکی شهروندان برای دسترسی به خدمات دولت و نهادهای خصوصی نیست. در شهر الکترونیکی ادارات دیجیتالی جایگزین ادارات فیزیکی می‌شوند و سازمان‌ها و دستگاه‌هایی همچون شهرداری، حمل و نقل عمومی، سازمان آب منطقه‌ای و... بیشتر خدمات خود را به صورت مجازی و یا با استفاده از امکاناتی که ICT در اختیار آنان قرار می‌دهد به مشترکین و مشتریان خود ارائه می‌دهند. در شهر الکترونیک علاوه بر اینکه شهروندان در شهر مجازی  در وزارتخانه‌ها و سازمان‌های الکترونیک حرکت می‌کنند، قادرند خدمات جاری خود را همچون خریدهای روزمره از طریق شبکه انجام دهند. در شهرهاي سنتي بخش عمده‌اي از وقت شهروندان صرف انجام فعاليت‌هاي تكراري و غير مفيد مي‌شود. انتظار در صف‌ها، پيمودن مسافت‌هاي طولاني براي خريد كالا و دريافت خدمات، معطل شدن در ترافيك‌هاي سنگين تنها بخشي از اتلاف وقت در شهرهاي سنتي است. در يك شهر الكترونيك تمام فعاليتهاي فوق الذكر از طريق يك وب سايت انجام مي گيرد. از طريق اين وب سايت مي‌توان به تمام نقاط شهر دسترسي داشت و در كمتر از چند دقيقه به هر گونه اطلاعاتي دسترسي پيدا كرد و به آسانترين روش ممكن كارهاي روزمره اداري و بانكي و سايركارها را انجام داد. در این شهر ارتباطات و تعاملات فیمابین سازمان ها افزایش یافته و دسترسی به خدمات مورد نیاز را برای مردم، تجار و دیگر افراد مرتبط با شهر فراهم میسازد. بنابراین در یک شهر الکترونیک محدودیت های یک شهر عادی و سنتی وجود ندارد و از آنجا که اکثر فعالیت ها به صورت الکترونیکی و از طریق شبکه جهان گستر اینترنت انجام میگردد، دیگر به حضور فیزیکی افراد در محل مورد نظر زیاد نیست . بلکه امکان دسترسی به کلیه اماکن، مؤسسات و اداره ها از طریق اینترنت امکان پذیر است. مهم‌ترین اثرات فرهنگى این شهر نیز شامل اطلاع‌رسانى سریع، انتشار نشریات الکترونیکی برای شهروندان، آموزش مجازى، ایجاد کتابخانه دیجیتالى، افزایش سواد و ایجاد نوعى جهان‌نگرى است که به افزایش رفاه و ارتقاى فرهنگ کمک می‌کند. نکته مهم اما این است که وقتی صحبت از شهر الکترونیک می شود، وابسته بودن آن به موضوعی به نام شهروند الکترونیکی نیز باید مد نظر قرار گیرد. به عبارت دیگر تا شهروندان از نظر فرهنگی، آموزشی و اطلاعاتی به حدی نرسند که ترجیح دهند به جای خدمات سنتی و کاغذ محور از خدمات الکترونیکی استفاده کنند، پروژه شهر الکترونیکی به نتیجه نخواهد رسید و در این ایام که کرونا فراگیر شده پس از یازده سال مجددا یاد این موضوع افتادم که پروژه شهر الکترونیکی گرگان چرا به طور کامل محقق نشد؟

■  عضو شورای اطلاع رسانی

 استان گلستان