■  فاطمه سادات سعادت فرد_روانشناس

تربيت جنسي کودکان و نوجوانان در عصر حاضر يکي از دغدغه هاي اصلي خانواده هاست. تربيت جنسي کودکان، آموزش مسائل جنسي در حد فهم و درک آنها است، به گونه اي که باعث انحراف جنسي آنها نشود. کودکان بايد بدانند که روابط با همجنس و جنس مخالف چگونه است. امروزه متاسفانه در جامعه ما، منابع غير صحيح براي پاسخ گوئي به نيازهاي جنسي کودکان فراوان است. از نگاه علم و دين، کودک جز در حالت هاي غير طبيعي و استثنايي، فعاليت و رفتار جنسي بالفعل ندارد. با اين حال، اسلام براي پيشگيري از پيدايش رفتار نابهنگام جنسي در کودکان و نيز درمان اين رفتار در آنان، پيش بيني هايي کرده است. تمهيدات اسلام براي تعديل غريزه جنسي و رفتار درست جنسي، به هيچ روي با ديگر جنبه هاي رشد در کودک ناسازگار نيست و حتي عامل تسهيل رشد کودک نيز مي باشد. اولین و کوچكترین و در عین حال مهم ترین نهاد تربیتی خانواده است. در این نهاد است که کودک آداب معاشرت و قوانین زندگی اجتماعی، مهارتهای زندگی و سنت را می آموزد. در این میان والدین به عنوان نخستین آموزگاران زندگی باید در آموزش مسائل تربیتی و از جمله مسائل جنسی به کودکان دقت لازم را بنمایند. اغلب خانواده ها تصور می کنند که آموزش جنسی به کودکان مسأله ای است که کودک به مرور زمان، خود می آموزد ولی این تصور غلطی است. خانواده ها باید در این زمینه مطالعات کافی را انجام دهند و با مراجعه به مراکز مشاوره و نهادهای تربیتی معلومات خود را بالاتر برند. روابط بین اعضاء خانواده و از همه مهمتر رابطه ی سالم و صحیح بین پدر و مادر می تواند در اولین مرحله کمك شایانی به تربیت کودکان کند. پدر و مادر باید محیط خانه را به محیطی سالم و امن و محیطی پر از دوستی، محبت، عشق و احترام متقابل به یکدیگر تبدیل کنند تا کودکان نیز از آنان زندگی کردن را بیاموزند. والدین باید به این نکته توجه کنند که کودکان در آینده رفتارهای پدر و مادر خود را تقلید خواهند کرد. بنابراین آنان مانند معلمی مهربان باید کودکان را برای زندگی پرورش دهند. به همین دلیل وجود رابطه سالم و فعال بین والدین، به انجام رساندن صحیح وظایف اجتماعی و آگاه بودن به شیوه های صحیح تربیتی و آموزش مهارتهای زندگی، میتوانند والدین را در تربیت صحیح کودکان کمك رسانند. والدین باید بتوانند در مسائل تربیتی به کودکان خود مشاوره دهند، تا کودکان در نتیجه ی عدم آگاهی والدین به تصمیمات شتاب زده دست نزنند، ما در این مختصر به نکاتی در باره ی خانواده و نقش آن در تربیت کودکان می پردازیم:

1 -کمبود محبت

مسأله ای که در این مبحث توجه انسان را به خود جلب میکند، این است که کمبود محبت در مردان نسبت به زنان بیشتر است. شاید بتوان علت آن را در این باور اشتباه یافت که والدین فکر می کنند دختران فقط نیاز به محبت دارند و باید با پسران با جدیت برخورد کرد و تا بتوانند در آینده در برابر مشکلات شانه خالی نکنند. پسرانی که می بینند مادرشان فقط به خواهرشان توجه می کند، در خود احساس تنفر می کنند و در آینده نیز در برخورد با جنس مخالف از اعتماد به نفس کافی برخوردار نخواهند بود؛ لذا ممکن است به طرف رفتارهای انحرافی بروند و با روشهای غلط این کمبود را جبران کنند. برخی در تنهائی و انزوا فرو می روند و ممکن است با خود ارضائی به فکر رفع این کمبود برآیند و گاهی نیز به مازوخیسم و سادیسم روی آورند. امام باقر، برای جلوگیری از پیامدهای ناگوار کمبود محبت و اینکه فرزندان در آینده بتوانند عقده ی حقارت را از خود دور کنند و عکس العمل محیطی از خود نشان دهند می فرماید: 

به خدا سوگند، من در ارتباط با بعضی از فرزندانم، شخصیت او را می سازم. او را روی زانوی خود می نشانم و  بسیار به او محبت می کنم. زیاد به او محبت می دهم و او را به عنوان نعمت خداوند بزرگ می بینم. با آن که این همه احترام و محبت، شایسته ی فرزند دیگر من است، اما این نوع کارها را می کنم تا او به عوارضی مبتلا نشود. جان فرزند شایسته ام از شرّ او مصون باشد و با او رفتاری را که برادران یوسف با وی نمودند، ننماید.

مطلب مهمی که در این جا شایان ذکر است این است که نباید کودکان را ناز پرورده و بی مسئولیت تربیت کرد. زیرا در این موارد پسران نمی توانند رفتارهای مردانه را فرا گیرند و بیش از اندازه به مادرشان وابسته می شوند. او فردی مغرور و از خود راضی بار می آید و در مواجهه با مشکلات، نمی تواند آن چنان که شایسته است از خود عکس العمل نشان دهد. بنابراین احساس حقارت و ناتوانی می کند و مشکالت روحی_روانی زیادی به او هجوم می آورد. در این میان او به بیماریهای روانی دچار میشود و ممکن است در حالتی نامتعادل دست به خود کشی بزند. امام باقر درباره ی عواقب زیاده روی در محبت کودکان، می فرماید: بدترین خانواده ها، خانواده هایی هستند که در نیکی و محبت نسبت به فرزندان، از حد تجاوز کنند و به زیاده روی بگرایند.

2 -استبداد و سلطه گری والدین

متأسفانه در جامعه ی ما، شاهد والدینی هستیم که تمایل دارند فرزندانشان را تمام وقت زیر نظر بگیرند و همه ی رفت و آمدهای آنان را کنترل کنند. آنان به تصور اینکه فرزندانشان از درک و شعور بالایی برخوردار نیستند و نمی توانند در جامعه، از عهده ی وظایف محوله ی خود به نحو احسن برآیند، دائماً مراقب رفتارهای آنان بوده و اجازه ی هیچ گونه ابتکار عملی را به آنان نمی دهند. پیامبر اکرم(ص) نیز به این امر توجه کرده و میفرماید: به هیچ وجه، فرزند خود را به نادانی و نفهمی متهم نکنید. روشهای تربیتی که مبتنی بر رفتارهای خشونت آمیز و سختگیرانه نسبت به کودکان است باعث می شود که ارتباط بین کودک و والدین کاهش یافته و در نتیجه فاصله ها افزایش یابد. در این جا است که کودک به جای اینکه محیط خانواده را محیطی امن و همراه با صمیمیت بیابد، شکنجه گاهی را می بیند که والدین در آن فقط به فکر مطیع کردن او هستند. او در این محیط نامناسب نمی تواند به بر آوردن نیازهای عاطفی خود دست یابد و به تدریج محیط خانه را مکانی خالی از محبت می یابد. از دیگر عیوب روش تعلیم و تربیت استبدادی این است که کودک در این روش، به اعمالی دست میزند که در درون خود از آنها متنفر است. از این رو همواره در صدد این است که از محیط کناره جویی کند که حتی اگر شیوه های تربیتی تازه ای نیز اعمال شود باز کودک در احساس آن را قبول نمی کند. عواقب این حالت، می تواند به ظهور کناره جویی عاطفی بینجامد که در آینده نتایج ناگواری به همراه دارد. این نتایج می تواند به صورت مشکلات روانی ظهور کند. مشکلات روانی مانند هراس عاطفی، بد بینی و منفی نگری. این جاست که انحرافات روانی شکل می گیرد که پیامدهای اختلالات عمومی رفتاری است و نتایج این اختلالات بزهکاری، نارسائی های روانی و انحرافات جنسی خواهد بود.

3 -تحقیر

از عواملی که منجر به انحرافات جنسی می شود تحقیر فرزندان است. پسری که دائماً از طرف والدین سرکوفت می شنود، بی کفایت و بی عرضه خوانده می شود و به او گفته می شود که لیاقت مرد بودن را ندارد، رشد او با اختلال همراه خواهد بود. در آینده نیز چنین فرزندانی، در برقراری ارتباط با جنس مخالف، با مشکلات زیادی رو به رو خواهد شد. افرادی که در دوران کودکی خود، دچار مشکلات پیچیده ای شده اند و در خود احساس حقارت شدید کرده اند، در بزرگسالی افرادی مبتلا به انحرافات جنسی خواهند بود. آنها درک صحیحی از زندگی جنسی و عاطفی خود نخواهند داشت. یکی از مهمترین وظایف والدین، ایجاد شخصیت و اعتماد به نفس در کودکان است. والدین باید برنامه منظمی را برای کودکان طرح ریزی کنند تا شخصیت آنها به طور کامل شکل گیرد و از اضطراب و استرس در زندگی در امان باشند. در این میان، احترام به کودک، توجه به نظرات او و خوش اخلاقی با او می تواند به ایجاد شخصیت در کودک کمك شایانی کند. پیامبر نیز در به این امر مهم توجه کرده و می فرماید: به فرزندانتان احترام کنید و با آداب و روش پسندیده، با آنها معاشرت نمایید.

4 -پنهان نداشتن روابط زناشویی از سوی والدین

نکته ی بسیار مهمی که باید از سوی والدین رعایت شود، این است که هرگز اجازه ندهند کودکان روابط زناشویی آنها را ببینند. پیامبر اسلام می فرماید: سوگند به آن که جانم در دستان او است، اگر هنگام روابط زناشویی والدین در خانه، کودک بیدار باشد و آنان را بنگرد و سخنانشان را بشنود و نفس آنها را احساس کند، آن کودک رستگار نخواهد شد. اگر آن کودک، پسر باشد، زنا کار می شود، و چون دختر باشد، به زنا تن می دهد. اسلام به این مهم توجه ویژه کرده است و به والدین توصیه میکند که ورود کودک به اتاق آنها در ساعاتی از شبانه روز کنترل کنند. این ساعات عبارت است از پیش از نماز بامداد، در نیم روز که انسان تعدادی از جامه های خود را بیرون می آورد و پس از شبانگاه. همچنین توصیه میکند که بستر خواب بچه ها، باید در ده سالگی، از هم جدا شود. اسلام دینی است که به همه جوانب زندگی بشر پرداخته و شرم و حیا را در مسائلی چون مسائل جنسی، کنار گذاشته است. همیشه راهکارهای اسلامی تربیت جنسی کودکان در مقایسه با راهکارهای غربی مؤثرتر و عاقلانه تر بوده است. غربیان با فاصله گرفتن از تعالیم دینی و پرداخت به اندیشه های افرادی که جز هوا پرستی به چیزی نمی اندیشند، در منجلابی گرفتار شده اند که بیرون آمدن از آن بسیار سخت و دشوار است. اسلام با هدایت صحیح غریزه ی جنسی و پرورش استعدادهای طبیعی همواره راه سعادت بشر را هموار کرده است. ما باید با تعالیم روح بخش اسلام عزیز به جهت دهی و نظام بخشی این غریزه و هدایت آن در چهارچوب قوانین اجتماعی، پاکدامنی، ایمان و اخلاق را برای بشریت به ارمغان بیاوریم. در این صورت است که می توانیم خانواده ای سالم داشته باشیم که در سایه ی این خانواده به آرامش روحی مناسب دست پیدا کنیم. 

تفاسیر غلط اندیشمندان غربی از غریزه ی جنسی، چیزی جز شهوت رانی، مجرد بودن انسان ها، تجاوز به عنف، قتل های جنسی، سوء استفاده از کودکان، پریشانی روحی و... در برنداشته است. بیاییم کودکان پاک و معصوم کشور عزیزمان ایران را با برترین فرهنگ در طول تاریخ جهان آشنا کرده و آنها را از هرگونه انحرافی در امان نگه داریم.