گروه اقتصادی -  از آنجا که پنبه از اهمیت اقتصادی فراوانی برخوردار است طلای سفید لقب گرفته‌است. این گیاه در تولید نخ و پارچه به کار برده می‌شود. برای این منظور، الیاف آن را به شکل گسترده و رشته‌رشته درآورده تا دراز و پیچیده در هم شوند. نخ پدید آمده سپس برای تولید پارچه به کار گرفته می‌شود. و امروزه پرکاربردترین الیاف به کار رفته در صنعت پوشاک است. علاوه بر صنعت نساجی، پنبه در تورهای ماهی‌گیری، فیلتر قهوه و چای، مواد منفجره ، کاغذ و صحافی … استفاده می‌شود. از پنبه دانه ی  باقی‌مانده نیز می‌توان برای تولید روغن استفاده کرد.

هم‌اکنون هند با تولید بیش از ۶ میلیون تن پنبه در سال بزرگترین تولیدکننده پنبه در جهان است و پس از آن چین و ایالات متحده آمریکا با اختلاف زیاد از سایر کشورها در جایگاه دوم و سوم قرار دارند.

با وجود پیشینه درخشان استان گلستان در تولید گیاه پنبه و صنایع نساجی، اما اکنون تولید این گیاه بسیار مهم به دلایلی در استان کم رونق شده است. نگاهی به روند تولید و سطح زیرکشت پنبه طی سالهای ١٣٨٠ تا کنون نشان می‌دهد که سطح زیرکشت این محصول طی این مدت به حدود یک سوم و تولید آن نیز به حدود یک چهارم رسیده است.

در سال های گذشته کارخانجات پنبه زنی و ریسندگی بسیاری در استان فعال بودند  اما اکنون اغلب آن‌ها تعطیل و کاشت این محصول نیز بسیار کاهش داشته است. متأسفانه دولت از کشاورزان پنبه‌کار حمایت کافی نکرد و به‌جای حمایت روی واردات این محصول سرمایه گذاری کرد و شد آن چه که نباید می شد.

تغییر کشت پنبه و جایگزینی محصولاتی همچون شالی و سویا  نه تنها به اقتصاد استان گلستان لطمه زد بلکه باعث شد  بسیاری از کارخانه های پنبه پاک کنی ورشکست و افراد زیادی نیز  بیکار شدند. پایین بودن سطح بهره‌وری از یک سو ضعف فناوری در صنایع پایین ‌دستی از طرف دیگر و همچنین پایین بودن تعرفه گمرکی واردات پنبه از عوامل مهمی بودند که باعث شدند کشت این محصول برای کشاورزان دیگر جذابیتی نداشته باشد.

توسعه شدید بیماری و آفات پنبه در مزارع پنبه  یکی از دلایل مهم توقف کشت پنبه دراستان گلستان و حتی درکشور بود، کار به جایی رسید که پنبه کاران ضرر کردند و تولید پنبه از حالت اقتصادی خارج شد. همچنین جایگزین شدن کشت برنج در استان گلستان و اقتصادی تر بودن این محصول موجب شد کشاورزان پنبه کار میلی برای کشت این محصول نشان ندهند.امروزه این آسیب‌ها از طریق مهندسی ژنتیک و تولید پنبه‌های تراریخته در دنیا از بین رفته است به طوری که کشورهای تولید کننده پنبه تراریخته دیگر مشکل آفت پنبه را ندارند. باید تجربیات ارزشمند این کشورها را به کار گیریم تا کشاورزان دوباره رغبت به کشت این محصول را پیدا کنند.ایران واردکننده نخ و پارچه نیز هست اما می‌توان با تولید پنبه تراریخته در داخل کشور مانع خروج ارز از کشور شده و از این طریق اشتغال را رونق داد.  هر سال  مواد اولیه مورد نیاز صنایع نساجی مانند نخ و پنبه وارد می‌شود که میلیارد ها دلار ارز برای واردات آن از کشور خارج می‌شود. بدون تردید در شرایط کنونی که با بحران ارزی روبرو هستیم، جلوگیری از خروج ارز از کشور می‌تواند نوسانات بازار ارز را کنترل کند.

بر اساس آمار،  ایران تا قبل از سال ۱۳۷۳ صادرکننده الیاف پنبه بوده و از سال ۱۳۸۲ حجم صادرات پنبه به کمتر از 10 درصد رسیده است. از سال ۱۳۸۹ به بعد، صادرات پنبه به صفر رسیده و فقط واردات انجام شده است. نیاز کشور به پنبه در سالهای اخیر در حدود ۱۲۵ هزار تن بوده که تقریبا نیمی از آن در داخل تامین شده و مابقی از کشورهای دیگر وارد شده است. به طوری که، میزان واردات پنبه در سال ۱۳۹۷ برابر با ۷۰ هزار تن و معادل ۱۴۲ میلیون دلار بوده است. بزرگترین مبدا واردات پنبه کشور ترکیه است که 39 درصد از واردات پنبه کشور را به خود اختصاص داده است.افزایش عملکرد، بهبود کارایی مصرف آب، توسعه ی ضریب مکانیزاسیون و انتقال فناوری از راهبردهای اساسی  و مهم توسعه ی کشت پنبه در کشور است. برداشت مکانیزه پنبه با کمباین، باعث افزایش بهره‌وری محصول، کاهش هزینه  های تولید و پایداری محصول خواهد شد.در شرایط فعلی و به منظور کاهش فشارهای اقتصادی ، دستیابی به توسعه پایدار پنبه یک ضرورت است. اگرچه در سالهای اخیر اقدامات خوبی در زمینه افزایش تولید و حمایت از کشاورزان پنبه کار انجام شده اما برای تحقق پایداری تولید این محصول ارزشمند راه  طولانی در پیش داریم.باید گفت تولید پنبه داخلی جوابگوی ۵۰ درصد نیاز کشور است و به ناچار مابقی نیاز صنایع نساجی از طریق واردات تامین می‌شود البته براساس طرح افزایش ضریب خوداتکایی پنبه در وزارت جهاد کشاورزی  پیش بینی شده است که درافق ۱۴۰۴ دیگر نیازی به واردات پنبه نخواهیم داشت.پنبه محصولی استراتژیک است و از زمان کاشت، داشت و برداشت و پس از آن با ورود به کارخانه‌های پنبه پاک کنی و نساجی موجب اشتغال‌زایی افراد بسیاری می‌شود مسئولان نیز حمایت کنند و نگذارند پنبه کاران به جای کشت پنبه به سراغ محصولات جایگزین بروند. کشت شالی در طی این سالها علاوه بر اینکه موجب شد کشاورزان دست از کشت پنبه بکشند میزان زیادی از منابع آبی ما را نیز از بین برد

خوشبختانه سطح زیر کشت پنبه در گلستان امسال در مقایسه با سال گذشته هشت هزار هکتار بیشتر شده است.

بنابر اعلام مسوولان سازمان جهاد کشاورزی سال گذشته، سطح زیر کشت پنبه در این استان حدود ۱۷ هزار هکتار بود. با توجه به اینکه امسال در گلستان بخش خصوصی هم فعال شده و دو هزار هکتار قرارداد کشت با پنبه کاران بسته است. امیدواریم  با بازنگری و تغییر سیاست های حمایتی این محصول، در آینده‌ای نه چندان دور به خودکفایی مجدد در زمینه کشت پنبه  دست یابیم و شاهد رشد و توسعه هر چه بیشتر این محصول و بازگشت به روزهای غرورآفرین و خاطره انگیز کشت این محصول پررونق در استان باشیم.