■ علی قلی تبار

 الف: ایمان و فداکاری خدیجه(س)

خدیجه(س) زنی با فضیلت و دارای کمالات علمی و معنوی بود و در اثر معاشرت با پسرعمویش که عالمی دانا و دانشمند بود و به رسالت پیامبر خدا(ص) در آینده ایمان داشت. می دانست که رسول خدا به پیامبری خواهد رسید. خدیجه از علمای دیگر یهود و نصارا نیز سخنانی در تأیید نبوت پیامبر شنیده بود، و از همه مهم تر در سفر بازرگانی آن حضرت به سرزمین شام از طریق غلامش «میسره» که همراه کاروان بود، اطلاعات زیادی از کرامات و معجزات آن بزرگوار شنیده و بر عشق و ایمانش افزوده بود، لذا با ورقة بن نوفل راز دل گشود و خواهان وصلت با پیامبر شد. همه اینها حاکی از ایمان خدیجه به رسالت پیامبر بود که سالها قبل از بعثت آن حضرت اتفاق افتاده، لذا پس از مبعوث شدن به رسالت الهی نخستین شخصی که به وی ایمان آورد خدیجه بود. (علی اکبر، بابا زاده: سیمای زنان درقرآن، ص27)

امیر مؤمنان در «خطبه قاصعه» می فرمایند: روزی که رسول خدا به پیامبری رسید، نور اسلام  به هیچ خانه ای وارد نشد جز به خانه پیامبر(ص) و خدیجه(س) که من سومین نفر آنان بودم که نور وحی و رسالت را می دیدم و عطر نبوت را استشمام می کردم . (رک: نهج البلاغه فیض الاسلام، ص811)

خدیجه(س) از نظر ایمان و عقیده به جایی رسیده بود که خدا و پیامبر و ملائکه او را دوست داشتند و بر ایمان او مباهات می کردند و او را افضل زنان پیامبر و جزء برترین زنان عالم و جهان معرفی می نمودند!

او زنی است که پیامبر خدا(ص) در حق او می گوید: ای خدیجه! خداوند متعال هر روز به وجود تو چندین بار به ملائکه اش مباهات می کند. (رک: علی اکبر، بابا زاده، تحلیل سیده فاطمه زهرا، قم، انتشارات دانش وادب، چاپ ششم، 1382،ص37)

 آری! خدیجه زنی بود که در اثر ایمان و فداکاری به جایی رسید که خداوند به او سلام رساند. او نه تنها این همه ناملایمات را تحمل کرد، بلکه تمام تلخی های سیاسی و اجتماعی آن روز را که قلب نازنین پیامبر خدا (ص) را مجروح می ساخت ترمیم نمود و وی را در ادامه سیرالهی اش یاری داد و مایه آرامش شوهر گشت!

ب:خدیجه(س) در قرآن

قبلا خاطر نشان گردید که حضرت خدیجه قبل از ازدواج با پیامبر ثروتمند ترین شخص جزیرة العرب بود و حدود هشتاد هزار شتر داشت و کاروان های تجارتی او شب و روز در طائف و یمن و شام و مصر و سایر بلاد در حرکت بودند، برده های بسیار داشت که به تجارت اشتغال داشتند. حضرت خدیجه(س) پس از ازدواج با پیامبر(ص) همه اموالش را قبل از اسلام و بعد از آن، در اختیار پیامبر گذاشت، تا آن حضرت هرگونه که خواست آن اموال را در راه خدا به مصرف برساند، به گونه ای که پیامبر که فقیر بود بی نیاز شد و خداوند در مقام بیان نعمت های خود به پیامبر اکرم از جمله می فرماید: (رک:محمد، محمدی اشتهاردی،ص171،همان)

«و وجدک عائلا فأغنی؛ خداوند تو را فقیر یافت و بی نیاز نمود» (سوره ضحی، آیه 8)

اینکه نام وی در آدرس مذکور در قرآن مجید مورد عنایت قرار گرفته، در تفسیرهای عامه و خاصه و در روایات اهل بیت آمده است و تصریح کرده اند که مراد از «بی نیاز ساختن پیامبر» مال و بخشش خدیجه بود که همه را در طبق اخلاص گذاشته و برای پیشرفت دین مبین اسلام در اختیار پیامبر قرار داد. (علی اکبر، بابا زاده: سیمای زنان در قرآن، ص23)

خدیجه(س) در روایات

در روایت اسلامی از طریق شیعه و اهل تسنن نقل شده، از زبان پیامبر و امامان معصوم در شأن و مقام ارجمند ام المؤمنین حضرت خدیجه کبری (س) سخن فراوان با تعبیرات گوناگون به میان آمده است از جمله:

1. پیامبر(ص) فرمود: جبرئیل نزد من آمد و گفت؛ ای رسول خدا! این خدیجه است، هرگاه نزد تو آمد، بر او از سوی پروردگارش و از طرف من، سلام برسان؛ «و بشرها ببیت فی الجنة من قصب لا صخب و لا نصب» «و او را به خانه ای از یک قطعه (از زبرجد) در بهشت که در آن رنج ونا آرامی نیست، مژده بده» (رک: محمدتقی، مجلسی: همان، ج16،ص8)

2.پیامبر اکرم در تفسیر (آیه 27مطففین) «عیناً یشرب بها المقربون؛ همان چشمه بهشتی که مقربان از آن می نوشند»  فرمود: «المقربون السابقون؛رسول الله، و علی بن ابیطالب و الائمة، و فاطمه بنت محمد» «از مردان بسیاری به حد کمال رسیدند، و از زنان به درجه آخر کمال نرسیدند مگر چهار زن که عبارتند از: آسیه، مریم، خدیجه، فاطمه » (محمد، محمدی اشتهاردی: ص189)

3. امیر مؤمنان علی (ع) فرمود: «سادات نساء العالمین اربع: خدیجه بنت خویلد و فاطمه بنت محمد و آسیه بنت مزاحم و مریم بنت عمران» «سرور بانوان دو جهان چهار بانو است که عبارتند از: خدیجه، فاطمه، آسیه و مریم» (رک: عبدالحمید، معتزلی: شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدیدمعتزلی، قم بی نا، 1404، هجری قمری، ج10، ص 266) پیام این روایات این است که به رازهای عظمت مقام این بانوی ارجمند پی ببریم، و شایستگی های او را بشناسیم و از او در مسیر تکامل به عنوان برترین الگو، پیروی کنیم.

د: خدیجه همسر رسول خدا(ص) در دنیا و آخرت. پیامبر(ص) فرمود: «اشتاقت الجنة إلی أربع من النساء: مریم بنت عمران و آسیة بنت مزاحم زوجة فرعون و هی زوجة النبی، فی الجنة» «و خدیجه بنت خویلد زوجة النبی فی الدنیا وآلاخرة و فاطمه بنت محمد» (رک: محمدتقی، مجلسی:همان، ج43،ص53،54)

بهشت مشتاق چهار زن است : 1ـ مریم دختر عمران 2ـ آسیه دختر مزاحم ـ همسر فرعون، که همسر پیامبر در بهشت است. 3ـ خدیجه دختر خویلد همسر رسول خدا در دنیا و آخرت 4ـ فاطمه دختر محمد (ص)

■  فعال مدنی