مریم جعفری: « به خیالش، حالا که یک اسلحه دستش افتاده، می تواند همه ی دنیا را عوض کند... »

این جمله از اولین نمایش علیرضا رضا شاطری است که در روزهای اخیر برای اولین بار در گرگان به اجرا درآمد. بالستیک زخم اولین تئاتر این هنرمند 39 ساله گلستانی بوده که سال ها در حوزه های مختلف هنری فعالیت کرده و اکنون پا به عرصه تئاتر گذاشته است. اولین اثر رضا شاطری پیش از این در شهرستان گنبد کاووس اجرا شده و از 18 تا 27 خردادماه در سالن نگاه تالارفخرالدین اسعد گرگانی برای مردم این شهرستان به نمایش گذاشته شد. به این بهانه خبرنگار گلشن مهر با ایشان گفتگویی داشته و رضا شاطری در خصوص چالش های موجود در عرصه هنر و تاثیر آموزش از کودکی سخن گفته که این گفتگو را در ادامه می خوانید.

جناب رضا شاطری از چه زمانی و چگونه وارد هنر و رشته تئاتر شدید؟ من به واسطه شغل پدرم از خردسالی وارد هنر شدم. از کودکی با تئاتر و سینما اخت بوده و کودکی ام را در سالن های نمایش گذارندم. اگرچه بالستیک زخم اولین اثر نمایشی من است اما از همان دوران خردسالی با این رشته هنری مانوس بوده و آشنایی کامل داشتم و نمی توان زمان دقیقی برای ورود من به این حرفه عنوان کرد.

بالستیک زخم اولین اثر شما در حوزه تئاتر است، اجرای اولین تئاتر چه احساسی دارد؟همیشه هنرمندان به اولین اثری که خلق می کنند حس متفاوتی دارند. کنار گذاشتن ترس و قدم در یک مسیر جدید بسیار لذتبخش بوده و به انسان احساس خوبی می دهد.

در این حوزه با چه معضلاتی روبرو هستید؟یکی از اصلی ترین معضلات در حوزه هنر، نه تنها تئاتر، مشکلات اقتصادی است. هنرمندان همیشه بدون چشمداشت و از روی عشق و علاقه به هنر، اثر خود را خلق می کنند اما نمی توان از اثر مستقیم کمبود منابع مالی در این حوزه چشم پوشی کرد. بسیاری از هنرمندان با استعداد ما بوده اند که به دلیل مشکلات مالی دست از هنر کشیده و در حرفه دیگری مشغول شده اند. این یک معضل اساسی در حوزه هنر بوده که نیازمند یک نگاه ویژه و کاربردی از سوی مسئولان است.

پس از دید شما رفع این موانع از جانب دولت ممکن است؟نه صرفاً دولت؛ چرا که وقتی دولت به موضوعی ورود کند، به موازات آن یک سری قواعد دستوری برای هنرمند صادر می شود و باید اثر بر اساس معیارهای دولتی پیش رود که این امر برای هنرمند ممکن نیست. به عقیده من حضور یک نهاد خصوصی برای رفع این مشکل مناسب تر است. اما ما این را پذیرفته ایم که شرایط جامعه هنری از نظر اقتصادی چنان نابسامان است که سرمایه گذاران جرات ورود به این حوزه را ندارند. هرچند که به شخصه معتقدم سرمایه گذاری در عرصه هنر، یک سرمایه گذاری بلند مدت بوده و اثرات مثبت آن در آینده نمود پیدا خواهد کرد.

جناب رضا شاطری وضعیت تئاتر گلستان را چطور ارزیابی می کنید؟

 خوشبختانه استان گلستان از دیرباز هنرمندان بزرگی داشته که هم اکنون در عرصه ملی فعالیت می کنند. از کودکی این هنرمندان در ذهن من نقش بسته اند و نمود این موفقیت تالار فخرالدین اسعد گرگانی است. وجود چنین مکانی نشان دهنده یک ظرفیت خوب در صنعت تئاتر و نمایش است. این تالار بیانگر تقاضا و عرضه است. یعنی هنرمندانی وجود داشته و مخاطبان برای استقبال از آن ها نیازمند یک فضای مناسب بوده اند که در این راستا تالار فخرالدین اسعد گرگانی احداث شد. هنوز هم ما جوانان با استعدادی در این حوزه داریم که با تلاش و موفقیت راه هنرمندان قدیمی این استان را ادامه می دهند.

نظر شما در خصوص آموزش هنر از کودکی چیست؟ چقدر این موضوع اثرگذار است؟

 ریشه و ذات وجودی یک انسان از کودکی شکل می گیرد. مهم ترین دوران زندگی هر شخص پنج سال ابتدایی زندگیست که در آن شخصیت اصلی وی شکل می گیرد. بر این اساس من عقیده دارم خانواده ها باید از همان اوان کودکی فرزندان خود را با هنر آشنا کنند. هنر، علی الخصوص هنر نمایشی، به دلیل اینکه یک کار تیمی است می تواند فعالیت های اجتماعی و گروهی را به کودک آموزش داده و اعتماد به نفس او را افزایش دهد. اخت کردن کودک با هنر می تواند او را در بزرگسالی به یک شخصیت مفید برای جامعه تبدیل کرده و به این دلیل است که من معتقدم هنر یک عرصه انسان ساز است. وقتی کودکانمان را آموزش داده و آن ها این آموزش را در عرصه های مختلف فرهنگی، اجتماعی، هنری، سیاسی و ... ارائه دهند بدون شک یک کشور و جامعه بهتری خواهیم داشت.

پس شما به سرمایه گذاری روی کودکان اعتقاد دارید؟

 کودک مثل یک لوح سفید است و می توان روی آن هرچیزی حک کرد، پس چه بهتر که از ابتدای زندگی اش با مسائل اینچنینی روبرو شده تا در آینده نقش مثبتی در جامعه بگذارد. خانواده ها باید به این نکته توجه کنند و همانطور که برای رشد و رفع نیازهای جسمی فرزند خود تلاش می کنند، برای روح وی نیز وقت گذاشته تا روان سالمی برای کودک خود بسازند.

به عقیده شما چرا استقبال از هنر، علی الخصوص تئاتر به نسبت گذشته کمتر شده است؟

 متاسفانه شرایط اقتصادی مردم را به سمت و سویی کشانده که از اثر مثبت هنر غافل شده اند. در این اتفاق جای گله نیست چرا که شرایط جامعه به خوبی مشهود است و نمی توان به مردم خرده گرفت. در حال حاضر اولویت مردم تامین نیازهای اولیه زندگی بوده و تا این نیاز تامین نشود، نمی توانند به نیاز بعدی فکر کنند. اما اگر این تفکر در جامعه جا بیفتد که روح و روان نیز همانند جسم نیازمند تغذیه است شاید کمی، از سختی این روزها بکاهد. مردم ایران همیشه علاقمند به هنر بوده و ذاتاً هنردوست هستند و ما در این عرصه همیشه تلاش کرده ایم تا با هنر برای دقایقی ذهن خود را از مشکلات دور کرده و لحظاتی را با آرامش سپری کنیم. به عقیده من در این شرایط سخت اقتصادی هنر می تواند مردم را نجات دهد. در شرایطی که روان مردم فرسوده شده، هنر می تواند التیامی باشد برای این مشکل و برای دقایقی آن ها را از این فشارهای روانی خارج کند. حضور در فضاهای هنری می تواند یک راهکار خوب برای بهتر شدن حال انسان باشد.

در خصوص نمایش « بالستیک زخم» توضیح دهید. ژانر آن چیست؟

 بالستیک زخم روایت جوانانی در جامعه است که در جامعه سرخورده شده و سهم خود را از آن نگرفته اند. مرتضی، شخصیت اول این نمایش است که از کودکی استعداد و توانایی هایش دیده نشده و اکنون که به جوانی رسیده این سرخوردگی تبدیل به انفجار شده است. بالستیک زخم به خوبی این موضوع را نشان می دهد که هر آنچه اکنون در جامعه اتفاق می افتد و رفتارهایی که جوانان ما از خود بروز می دهند ناشی از تربیت دوران کودکی است و خانواده ها نقش پررنگی در این اتفاق دارند.

لطفاً اعضای گروه و عوامل نمایش را معرفی کنید.

داستان بالستیک زخم توسط پیام لاریان نویسنده اهوازی نوشته و حمیدرضا میرزایی، سهراب سهیلی و غزال راحتی بازیگران آن هستند. اسماعیل احمدی دستیار کارگردان، ناهید حیدرزاده منشی صحنه، سمیه شیخی طراح صحنه و لباس، صابر پذیرایی طراح نور، مالک کوهستانی طراح گریم، محمدجواد بلقدر طراح صدا، ریحانه رضا شاطری طراح پوستر، میترا جاهدی عکاس، احمدی توحیدی دستیار دوم کارگردان و امیر رضا رضا شاطری دکوراتور این نمایش هستند.

چشم انداز شما در عرصه تئاتر چیست؟

 من از دوران کودکی علاقه داشتم به عنوان کارگردان وارد عرصه هنر شوم و اکنون که این موقعیت پیش آمده قصد دارم تا جایی که توانایی آن را دارم به مسیرم ادامه دهم. امیدوارم بتوانم هرآنچه که تا کنون از اساتیدم فرا گرفته را در این مسیر عرضه کنم.

و سخن نهایی؟

 من در ابتدا به کسانی که قصد حضور در عرصه تئاتر و نمایش را دارند توصیه می کنم جدا از فراگیری آموزه های هنری، نحوه تعامل با دیگران و کار گروهی را یاد بگیرند. چرا که تئاتر و نمایش یک فعالیت گروهی است و باید برای پیشرفت، فضا را مدیریت کرد و وحدت گروه حفظ شود. در انتها به خانواده ها توصیه می کنم فرزندان خود را به سوی عرصه های هنری سوق دهند چرا که تربیت درست کودکان یک سرمایه گذاری بلند مدت برای جامعه محسوب می شود. همچنین امیدوارم هنرمندان به نسبت گذشته، به عرصه هنر دلگرم تر شده و با بروز توانایی هایشان جامعه ما را زنده تر و پویاتر کنند.