فیلم سازی در جستجوی مدینه فاضله




پوریا تازیکه -  محمد رضا مهر آفرین متولد گرگان است ، از نسل اول سینمای جوان گرگان است و سالها با این انجمن کار کرده است، او دانش آموخته سینما و کارگردان فیلم است پژوهشگر و نویسنده ،فیلمساز معتمد یونسکو ، عضو انجمن بین المللی مستند سازان جهان ،عضو رسمی انجمن  سینمای جوانان ایران عضو افتخاری شبکه تلویزیون اروپا  است که برای انجام یک پروژه سینمایی درگرگان مستقر شده است به این بهانه با او گفتگویی انجام داده ایم که می خوانید .

با سلام خدمت شما جناب مهرآفرین از حضورتان در این گفتگو سپاسگزاریم لطفا خودتان را برای مخاطبان گلشن مهر معرفی کنید.

■ با سلام خدمت شما و خوانندگان روزنامه گلشن مهر من  محمد رضا مهرآفرین دانش آموخته سینما و پژوهشگر اجتماعی، کارگردان هستم.از نوجوانی با فضای پرهیاهوی روز سینما آشنا شدم و چون از کودکی به نویسندگی علاقه داشتم  به همین خاطر دوره یکساله کلاسهای  نویسندگی و قصه نویسی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان  را با موفقیت سپری کرد م و  سپس به آموختن عکاسی و سینما پرداختم درسال 1363پس از گذراندن دوره یکساله  انجمن سینمای جوانان ایران به ساخت  چند فیلم کوتاه مشغول شدم.در سال 69در جشنواره فیلم کوتاه سینمای جوان موفق به دریافت جایزه بهترین فیلمبرداری شد م و پس از آن چند فیلم 16میلیمتری انیمیشن ساختم که از جمله فیلم های مبارزه با خیال ،متفکر کوچک، که برنده بهترین انیمیشن شد، سپس برای گذراندن دوره های کامل دانش سینما به ایتالیا عزیمت کرد م و کار پایان نامه ام را فیلم مستندی درمورد بازماندگان جنگ جهانی دوم در ایتالیا به تهیه کنندگی پرفسورسر جیو میکلی تئوریسین و مدرس سینما  و تیم کارگردانی به سرپرستی من انجام شد . در همان زمان با حضور در فستیوال نویسندگی نثر و شعر دانشجویان بین الملل موفق به دریافت جایزه اول اسپارپالی شد م .

چه انگیزه ایی باعث شده است تا به  فیلم مستند روی بیاورید ؟هدف من از ساختن فیلم های مستند برانگیختن میل و رغبت مخاطب و تماشاگر نسبت به توسعه دانش و ادراک خود است. کار مستند ساز در واقع آگاهی بخشی و مطرح کردن مسائل واقعی زندگی  است.

موضوعات فیلمهایتان را بر چه اساسی انتخاب می کنید ؟ما در عصر ارتباطات زندگی میکنیم و سینمای مستند جایگاه خوبی در این میان دارد ، کشور ما به دلیل تنوع قومی و اقلیمی زمینه های  مناسبی برای ساخت فیلم های مستند اقوام دارد. علاوه برآن که در این زمینه فیلمهایی ساخته ام از اقوام مختلف ترکمن ، کرمانج، قزلباش، بختیاری و کردها.... علاوه برآن با توجه به تحولات اخیر اجتماعی که شاید مدیون ارتباطات و پیشرفت در مقوله فناوری ارتباطات باشد این سرعت تحول اطلاعاتی را نیز برای جوامع ایران به وجود آورده که مسوولیت فیلمسازی مستند را سنگین ترمی کند و از آنجایی که من هم این احساس مسوولیت را داشته ام بخش بیشتری از فعالیتهای پژوهش و ساخت فیلم ها را به زمینه های آسیب شناسی اجتماعی اختصاص داده ام.

شما به عنوان یک مستند ساز در فیلمهایتان بدنبال چه هستید؟فیلم ساز مستند باید دغدغه داشته باشد صاحب تفکر و نظر باشد باید با مردم زندگی کندو درمیان انها دردآشنا باشد و تمام هم و غم اش این باشد که با ابزاری که در دست دارد برای جامعه موثر باشد فیلمساز مستند تنها یک کارگردان متخصص نیست بلکه فیلمی از متخصص و معتمدی است که در مقابل جامعه خود را مسئول میداند،فیلم مستندش حتی برای حل مشکلات که در فیلمش مطرح کرده مجبور می شود پی گیر و مطالبه گر باشد ،گاهی می شود که بعد از خاتمه فیلم، برای حل مشکلات مربوطه پی گیری هایی با دستگاهای ذی ربطه هم انجام می دهم که البته این موضوع بیشتر جنبه فردی دارد و لزوما خاص مستند سازی نیست و بیشتر جنبه های فعالیت اجتماعی را برای مان دارد.

  شما بچه ی گرگان و گلستانید و سالها در انجمن سینما جوان و ... کار کردید ،چرا از گرگان رفتید ؟

یک فیلمسازمستند به یک جا تعلق ندارد،هرجایی می تواند باشد کار فیلمسازی من مربوط به منطقه خاصی نبوده و نیست گرچه تعلقات خاطری به منطقه گلستان دارم  و به دلیل محرومیت این استان سعی کردم بیشتر به آسیب شناسی و یا نشان دادن ظرفیتهای این استان بپردازم.مثل فیلمهایی که در زمینه اکوتوریسم انجام دادم و مطرح کردن استان گلستان بعنوان پایتخت اکوتوریسم ایران ساخته ام .

اگر ممکنه درمورد کارهای دردست ساختتان صحبت کنید این اواخر گویا درگیر کاری برای بحران کرونا نیز هستید و برای همین هم به گرگان آمده اید ؟

   بله همینطوره،تا قبل از اسفند 98من درحال پیش تولید فیلم نواختن در باد بودم که در واقع موضوع فیلم فولکور ترکمن بود و به زندگی   ترکمن و موسیقی می پرداخت .زمانی که قرار بود فیلم در اوایل اسفند کلید بخورد متاسفانه با شیوع کرونا و بحران کروناو با توجه به ضرورت حضورم ،فیلم مستندی را در خصوص پیشگیری از خود کشی در بحران کرونا انجام دادم که درواقع سفارشی بود از سازمان بهزیستی کشور که البته چند قسمت دیگر آنرا با همکاری اساتید مطرح روانشناسان کشور آغاز می شود. هم چنین فیلمی به نام چتری برای سارا که دانشگاه آزادگلستان تهیه کننده آن است  و در حال انجام آن هستیم هر چند کار وسیع و گسترده ای است و سازمانها و ارگانهای دیگر هم دخیل هستند.  این فیلم سینمایی ،داستان پرستاری را در بحران کرونا دنبال می کند که ایثار و عشق مدافعان سلامت را به تصویر می کشد. در واقع موضوع مربوط می شود به روز آخر سال 98 و تلاش خستگی ناپذیر مدافعان سلامت بازسازی می شود.

در چه مرحله ای است کار تهیه این فیلم سینمایی؟کار متن و فیلمنامه که بصورت تخصصی نوشته شده  تیمی انجام شده،من سرپرست گروه نویسندگان بودم و نویسندگان عزیز دیگری با من همکاری داشته اند اعضای تیم عبارتند از : سرکارخانم سپیده حسن پور ،زهراسادات نریمان وند ، مایساقزل ، کیوان رقیب مطلق

به عنوان آخرین سوال ،چرا گرگان و بعبارتی استان گلستان را برای ساخت این فیلم سینمایی انتخاب کردید؟

بله باید بگویم که بیشتر این فیلم بازسازی است و از همه مهتر دانشگاه آزاد و گلستان و آقای دکتر طاهری و مجری محترم طرح که آقای دکتر موسوی که ریاست شورای تخصصی فرهنگی و دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی گلستان را عهده دارند تلاشهای زیادی بعمل آورده اند که دانشگاه آزاد گلستان حرکتی جهادی و فرهنگی در خصوص ثبت  بازخوانی و روایت هنرمندانه از تلاش و ایثار کادر پزشکی اعم از پزشکان و پرستاران و مدافعان سلامت در بحران کرونا را داشته باشد. این تصمیمی بود برای تعهد و نیاز سنجی دانشگاه آزادگلستان گرچه این موضوع برای اولین بار اتفاق می افتد و طبیعی است ساخت یک فیلم سینمایی مستند در جبهه فرهنگی دانشگاه می تواند نشان از حضور فعال دانشگاه در بطن جامعه را نشان دهد که به نحوی می تواند منشا اثر باشد بخصوص در زمینه های علمی و فرهنگی ...

درخاتمه نوع نگاه و برخورد و تعامل شما به عنوان یک فیلمساز  که به نظر می رسد آرمان گرا  هستید و بدنبال ثبت و تحلیل  واقعیت ها، نسبت به پدیده های اجتماعی چیست؟تولد سینما با کارمستند آغاز شده است یعنی پس از پیدایش سینما و دوربین فیلمبرداری آن چه روی فیلم ثبت می شد واقعیت موجودکه صنعت سینما پیشرفت کرد این فیلم سازها بودند که باعلائق و سبک های خاص خود شروع به فعالیت کردند و گونه های مستند و داستانی و حتی انیمیشن شکل گرفت اما در زمینه مستند که اساسا موضوع بحث من است جایگاه ویژه ایی دارد می توان گفت یک مستند ساز قبل از آنکه یک کارگردان متخصص باشد در واقع یک پژوهشگر است پژوهشگری که  سلاح از  قلمش تبدیل به دوربین شده است.یک مستند ساز حرفه ایی مثل یک روز نامه نگار مجرب است که برای هر دو  آگاهی بخشی جزو الزامات کارشان است و البته در این راه ممکن است حوادث و خطراتی در راهشان باشد. حضور در مکانهای پرخطر و لوکیشن های سخت مثل حضور درجنگ ها و شرایط دشوار طبیعی مثل ،زلزله و ...که البته  برای خود من نیز بارها این حوادث پیش آمده است.مستند سازی در زیر زمین یا 1500مترزیر دریا ،افتادن  در باتلاق و پرت شدن از کوه همه اینها تهدیدهایی است که طبیعی است و جزء ماهیت سخت مستندسازی است گرچه اگربخواهیم در مورد مصائب سینمایی مستند برای شما بگویم باید ساعتها و حتی هفته ها حرف بزنم  به همین خاطر درباره این اتفاقات جذاب و شنیدنی و خوف انگیز در حال نوشتن کتابی هستم که بزودی به بازار نشر خواهد رسید.