■ بخش پایانی

دکتر سید رضا  هاشمی

■ کسب وکارهای اقتصادی

 و دانشگاه

در ادامه این مطالعه به سه دانشگاه که از نظر موقعیت اداره و ویژگی های اقتصادمحوری در سطح جهان شناخته شده هستند و می توانند الگوی بخش زیادی از دانشگاه ها از جمله دانشگاه های کشور قرار گیرند، اشاره شده است.

■ دانشگاه کمبریج (University of Cambridge)

بر اساس وبگاه دانشگاه کمبریج، این دانشگاه در سال 1209 میلادی در کمبریج بریتانیا تأسیس شده است. در حال حاضر در این دانشگاه 18900 دانشجو، 6645 هیأت علمی و 3178 کارمند مشغول به کار هستند. بیشترین درآمد این دانشگاه از طریق نوآوری و کارآفرینی تأمین می شود. استفاده از ایده های جدید، اکتشافات و اختراعات به عنوان بیانیه اصلی مأموریت این دانشگاه است که به وسیله دنبال کردن آموزش، یادگیری و پژوهش در سطوح بین المللی به رسمیت شناخته شده است. نوآوری و خلاقیت به همراه تحقیقات بنیادی از طریق تبادل دائمی ایده ها میان دانشگاهیان و شرکت ها و سازمان های غیردولتی، راهبرد این موفقیت بوده است.

■ اقتصاد و دانشگاه کمبریج

در حال حاضر دانشگاه کمبریج علاوه بر شرکت کمبریج که وظیفه مدیریت دارایی های دانشگاه را برعهده دارد، ساختارهای پشتیبانی اداری، انتقال فنآوری، خدمات مشاوره ای و فرصت های صندوق حمایت و مرکز کارآفرینی در مدرسه کسب وکار هم در مدیریت دارایی های دانشگاه تشریک مساعی دارند.بر اساس گزارش سال 2016، این دانشگاه با 4700 شرکت، 60000 کارمند استخدام شده توسط شرکت های فوق، 1600 محقق، که توسط شرکت کمبریج مورد حمایت قرار گرفته اند، اداره می شود.گردش مالی کل شرکت ها با دانش متمرکز، بالغ بر 12 بیلیون پوند است و رتبه سومین دانشگاه در نوآوری اکوسیستم جهان را دارد. در سال منتهی به 2017 مجموع دارایی های خالص 4847 میلیون پوند است که نسبت به سال 2016 رشد 3/11 درصدی را داشته است. روند روبه رشد دارایی های دانشگاه کمبریج نشان می دهد که این دانشگاه تأثیر اساسی در اقتصاد جامعه دارد. درآمدهای دانشگاه از فعال بودن شرکت های متعدد از جمله شرکت های خدماتی با تعداد 690 واحد، شرکت های تولیدی با فناوری بالا 570 واحد، شرکت های علوم زیستی و مراقبت های بهداشتی با 3000 واحد و همچنین تأسیس شرکت توسط دانش آموختگان این دانشگاه در بخش آزمایشگاه رایانه 250 واحد است. درآمدهای حاصل از تجاری سازی مالکیت معنوی در بخشهای مختلف به همراه سایر منابع شامل هدایا و اعطای مالی، شهریه های تحصیلی و قراردادهای تحصیلی و همچنین آثار هنری و تاریخی به عنوان اساس درآمد دانشگاه کمبریج محسوب می شود.

■ دانشگاه استنفورد (Stanford of University)

براساس اطلاعات وبگاه دانشگاه استنفورد، این دانشگاه در سال 1885 میلادی تأسیس و در سال 1891 بازگشایی شد. در حال حاضر، 6994 دانشجوی کارشناسی، 9128 دانشجوی تحصیلات تکمیلی و 2153  عضو هیأت علمی دارد که نسبت دانشجو به استاد 4 به 1 است.

■ دانشگاه استنفورد و اقتصاد

استنفورد جزء دانشگاه هایی  است که از اواخر دهه 18 میلادی به موضوع کارآفرینی توجه جدی داشته است. ترومن (Truman)  استاد مهندسی برق در استنفورد، دو تن از دانش آموخته های دوره کارشناسی مهندسی برق به نام های پاکارد (Packard) و هیولیت (Hewlett) را تشویق کرد که با تأسیس شرکت، دستاوردهای پایان نامه کارشناسی ارشد خود را، که مربوط به نوسان سنج صوتی بود، تجاری سازی و به بازار عرضه کنند. آنها شرکت (HP: Hewlett-Packard Company) را در حیاط خانه پدری پاکارد در پالوآلتو در نزدیکی دانشگاه استنفورد پایه گذاری کردند و با تولید و فروش عمده دستگاه نوسان سنج صوتی به شرکت والت دیسنی، اولین شرکتی شدند که از استنفورد بیرون آمد و دره سیلیکون را شکل دادند. HP مراحل رشد خود را تا تبدیل به شرکتی بزرگ طی کرد و الگو و مدلی برای کارآفرینی را از دل پژوهش های دانشگاهی اعتبار بخشید. پس از آن شرکت های متعدد دیگری دستاوردهای پژوهشی در دانشگاه استنفورد را تجاری سازی و به بازار عرضه کردند که از جمله آنها می توان به مؤسسات و شرکت های گوگل، نایک، اسنپ چت، یاهو، اینستاگرام که توسط دانش آموخته های دانشگاه استنفورد و هاروارد تأسیس شده ودر آمد سالانه آنها 2 تریلیون دلار یعنی معادل 10 اقتصاد بزرگ جهان است.

■ دانشگاه هاروارد (University of Harvard)

دانشگاه هاروارد در سال 1638 به صورت خصوصی در ایالت ماساچوست آمریکا تأسیس شده است. این دانشگاه در حال حاضر بر اساس اطلاعات وبگاه دانشگاه، بیش از 13000 کارمند، 2400 عضو هیأت علمی و بیش از 21000 نفر دانشجو دارد. ساختار دانشگاه از 11 واحد اصلی شامل 10 دانشکده است و مؤسسه رادکلیف برای تحصیلات تکمیلی با اهداف مشترک آموزشی و تحقیقات ایجاد شده است .چشم انداز این دانشگاه بر اساس افراد تعریف شده است نه ساختمان ها. سنت ها، هدایا و جذب استعدادها به عنوان مهم­ترین چشم­انداز دانشگاه هاروارد در قرن 21 است.

■ اقتصاد و دانشگاه هارواد

کمک های مالی یکی از منابع با اهمیت اختصاصی و دائمی بودجه است که مأموریت آموزشی و پژوهشی دانشگاه را حفظ می کند. درآمد بیش از 13000 صندوق انفرادی به عنوان یک نهاد سرمایه گذاری معرفی شده است، بازپرداخت کمک های مالی، برنامه های کمک مالی پیشرو، اکتشافات پیشگامانه در تحقیقات علمی و صدها تن از استادان را در رشته های مختلف دانشگاهی فعال کرده است. از سال 1974 دارایی های هاروارد توسط یک شرکت غیرانتفاعی که متعلق و تابعه دانشگاه هاروارد است به صورت هیأت مدیره ای مدیریت می شود. مأموریت این شرکت سرمایه گذاری برای حمایت از اهداف آموزشی و پژوهشی است. اساس درآمد دانشگاه از طریق نوآوری در رشته های مختلف توسط دانشجویان، استادان و کارکنان حاصل شده است. گزارش مالی سال 2017 این دانشگاه نشان می دهد که درآمد کسب شده نسبت به سال 2016 مبلغ 222 میلیون دلار افزایش داشته است. همچنین، باتوجه به مصارف و منابع، درآمد مازاد عملیاتی 114 میلیون دلار گزارش شده است. مجموع درآمد در سال 2017 مبلغ 5 میلیارد دلار بوده که از طریق تحقیقات و آموزش حاصل شده است. تراز دارایی ها نسبت به سال 2016 میزان 4 درصد (7/1 میلیارد) افزایش یافته و به 44 میلیارد دلار رسیده است.  این دانشگاه در گزارش مالی سال 2017 ، منابع درآمدی ذیل را به عنوان منابع مالی ذکر کرده است:

■  درآمدهای حاصل از موقوفات

■   درآمدهای حاصل از شهریه ها و تحقیقات دانشجویان

■  حامیان مالی

■  هدایا

■  سایر منابع

در حال حاضر، 45 درصد از منابع این دانشگاه از طریق هدایای اهدا کنندگان سخاوتمند تأمین می شود و سایر منابع مالی از طریق فعالیت های نوآورانه اعضای هیأت علمی و کارکنان دانشگاه و سود حاصل از سرمایه گذاری این دانشگاه منابع درآمدی خود را از طریق ارتباط با بنیادها، شرکت ها و همچنین مؤسساتی نظیر مؤسسه ملی بهداشت و وزارت دفاع تقویت و تأمین می کند. همچنین راهبرد اداره دانشگاه از طریق سرمایه گذاری در صنایع و دریافت سود سهام متحول شده است.دانشگاه هاروارد با استفاده از توانمندی هیأت علمی و روابط با صنایع و مؤسسات بخش خصوصی و دولتی با تأکید بر آموزش نوین و الکترونیکی، نقش کلیدی در منابع درآمدی و تأثیر آن در اقتصاد را داشته است.

■ بحث و نتیجه گیری

امروزه دانشگاه های نسل چهارم  علاوه بر انجام رسالت و وظایف نسل های گذشته، مسئولیت برآورده سازی نیازها و خواسته های مبتنی بر جامعه را بر عهده دارند. نتایج حاصل از مطالعه دانشگاه های کمبریج، هاروارد و استنفورد نشان می دهد که در گام اول داشتن نظام آموزشی پایدار (در همه ابعاد دانشجو، هیأت علمی و کارکنان) و سپس جدیدترین روش های تحقیق و پژوهش (شیوه های عملیاتی) مدنظر است که توسط شرکت های مالی در هر دانشگاه حمایت می شوند. این شرکت ها وظایف تولید، خدمات و بازاریابی داخلی و خارجی و قراردادها را بر عهده دارند. عملکرد هر سه دانشگاه و سایر دانشگاه های در این سطح همچون ام آی تی و اکسفورد در سطح بین المللی بوده و دانشجویان پس از اتمام تحصیل به دلیل توانمند شدن و فراهم بودن شرایط برای تبدیل آموزش ها به عمل مستقیماً جذب بازار کار در بخش های مرتبط می شوند. انتقال و استفاده از آموزش و پرورش در دانشگاه ها از رویکرد وظیفه مداری به مسئولیت پذیری تغییر پیدا کرده است. مسئولیت دانشگاه ها تأثیرگذاری در اقتصاد از طریق برآوردسازی خواسته و انتظارات جامعه است. دانشجویان به عنوان یکی از سرمایه هایی هستند که در فراگیری انتقال و آموزش و پژوهش نقش محوری بر عهده دارند. دانشگاه های نسل چهارم  مدرن نیاز به تمرکز بر بهره برداری از نتایج نوآوری همراه با کیفیت بالا دارند. تعهد دانشگاه برای حفاظت از آینده بسیار مهم است. نوآوری و تحقیق مسئولانه مهم ترین نقش دانشگاه های نسل چهارم را تشکیل می دهند. ایجاد بنگاه های کسب وکار جدید از طریق اختراعات دانشگاه ها و انتقال دانش به مؤسسات و شرکت ها از جمله راهکارهای تعاملی و ارتباط با صنعت است. از طرفی دیگر، فرهنگ سازی از طریق تغییر نگرش های اداره کنندگان کشور و دانشگاه و همچنین خواسته و انتظارات از دانشگاه وظیفه و مسئولیت پذیری را در مراکز آموزش عالی تقویت و با انگیزه می سازد. جامعه و اقتصاد در حال گذار از تولید کمّی به تولید با کیفیت هستند.  در این تغییر پارادایم، جامعه پویا، بهترین شانس برای شکل دادن به آینده را از طریق دانشگاه ها دارد. دانشگاه ها می توانند مبنای درآمد خود را گسترش دهند. علاوه بر این می توانند به توسعه اقتصاد محلی کمک کنند، می توانند با فعالیت هایی مانند مشاوره، پشتیبانی و بهبود وضعیت را فراهم کند. حمایت از نوآوری و اختراعات به منظور حل مشکلات اقتصادی و اجتماعی از ویژگی های دانشگاه های نسل چهارم است. در نهایت اینکه تجزیه و تحلیل صحیح محیط اقتصادی اجتماعی، فرهنگ سازی و فرآیند جذب و به کارگیری متناسب اعضای جامعه دانشگاهی به صورت عام از طریق رهبران دانشگاه ها نقش تأثیرگذار بر بالفعل کردن توانایی های بالقوه دانشگاه دارد.

 علوم کشاورزی  و منابع گرگان

■ عضو هیات علمی دانشگاه