سمفونی استرآباد در سرای فرهنگ و رسانه نواخته شد
یادداشت |
سیدحسن حسینی نژاد- در دومین نشست دورهمی فرهنگی که با هدف معرفی کتاب و نویسنده رمان «سمفونی استرآباد» به قلم سید محمد میرموسوی برگزار شد؛ برخی از صاحبنظران حاضر در برنامه، باور داشتند که مؤلف با هنر داستان، توانسته این بخش از تاریخمان در دیار استرآباد را بهگونهای ارزشمند قلمی کند. دومین نشست دورهمی فرهنگی به همت سرای فرهنگ و رسانه گلستان و همکاری موسسه فرهنگی میرداماد، با هدف معرفی کتاب و نویسنده رمان «سمفونی استرآباد» به قلم سیدمحمد میرموسوی، با حضور جمعی از اهالی قلم و دوستداران فرهنگ و ادب در شامگاه دوشنبه سوم بهمنماه برگزار شد. در ابتدای نشست، پس از پخش کلیپی با موضوع مجلس شورای ملی از مشروطه تا انقلاب اسلامی، احمد خواجه نژاد، نویسنده و مدیر موسسه فرهنگی میرداماد گرگان و مدیر انتشارات بنام و مؤلف آثاری چون بچههای نصرآباد، غبار صحرا، ستارگان خاک، نیم ساعت تا شهادت، ظهر آدینه، یاد ایام و نسل ماندگار، گفت: رمان «سمفونی استرآباد» به قلم سیدمحمد میرموسوی در سال جاری و به شمارگان 500 نسخه در 550 صفحه رقعی توسط انتشارات بنام، روانه بازار نشر شده است. وی سپس به معرفی اجمالی نویسنده پرداخت و افزود: سیدمحمد میرموسوی متولد سال 1344 در روستای کُلاجان سادات از توابع بخش مرکزی گرگان است که تا به امروز 19 کتاب را با عناوینی چون آقاجان سرهنگ، پرچینهای بلند، سحری خوان، سرخباد، چمدان سفر، کلاجان، سایههای بهار، پادشاه سبدباف، هفتبیجار، پیش خودمان بماند و سوز و ساز را قلمی و منتشر کرده است. احمدخواجه نژاد در ادامه درباره هدف از برپایی دورهمی های فرهنگی به همت سرای فرهنگ و رسانه گلستان، گفت: در این دورهمی ها، مقررشده است که هر بار یک اثر یا یک اثرآفرین فرهنگی زاده و پرورشیافته در دیار گرگان زمین را معرفی نماییم. وی با تأکید بر اینکه هدف ما از برپایی این دورهمی ها، نقد و تحلیل آثار نیست، بلکه صرفاً به دنبال معرفی عام یک اثر فرهنگی یا یک اثر آفرین فرهنگی هستیم، ادامه داد: صاحبان قلم و اندیشه بسیاری در این دیار زیست میکنند که متأسفانه به خاطر وجود خلأ حمایتی و رسانهای خصوصاً در رسانه ملی، آنگونه که شایسته است در میان عامه مردم معرفی نشده اند. خواجه نژاد افزود: در سرای فرهنگ و رسانه گلستان بنا داریم دست کم در هفته اول هر ماه بدون تکلف و تشریفات و با حداقل هزینه، این سرمایههای قلمی یا تولیدات فرهنگی را در حد توان و به نحو احسن معرفی نماییم که بیشک برای ادامه راه، ضرورت همافزایی دوستداران فرهنگ و ادب برای اطلاعرسانی ضروری است. وی سپس ضمن قدردانی از تلاش و دقت نظر نویسنده رمان و تلاش مجدانه او در خلق داستانی دلنشین با بهرهمندی از منابع تاریخی و قلمی موجود درباره نهضت مشروطه در منطقه، گفت: جهان و ادبیات تاریخ برای خوانندگان عام، خشک و رسمی است؛ اما به همت سید محمد میرموسوی، بخش مشروطه کهن دیار استرآباد در قالب رمانی دلنشین به مخاطب عرضه شده است که در عین دارا بودن ویژگیهای ادبی متعدد، خواننده را با این بخش از تاریخ منطقه آشنا میکند. خواجه نژاد ادامه داد: مؤلف به منابع مختلف رجوع کرده و با اشراف و تأسی از این منابع که در پایان کتابش از آنها نام برده، اثری را خلق نموده که حتی مخاطب عام را با خود همراه میکند. وی سپس به پیشینه دیار استرآباد (شهر قدیم گرگان) و مشروطه خوانی و مخالفانش در منطقه اشاره کرد و گفت: هدف قرار دادن موضوع مشروطه در رمان و دیار استرآباد به عنوان زیست بومی که در آن دغدغه مشروطه بوده است از نکات بارز اثر است. خواجه نژاد در ادامه با اشاره به مصادیقی از دل رمان از جمله نقل قولهایی از کتاب مخابرات استرآباد (گزارشهای حسین قلی خان مقصودلو)، گفت: مؤلف در جای صحیح و هنرمندانه از این گزارشها در رمانش بهره برده و ما در گوشه و کنار این رمان بعضاً شاهد استنادات تاریخی هستیم. همچنین در سراسر رمان با اسامی واقعی مشروطه خواهان و مخالفانش، اسامی اماکنی از منطقه که امروزه دیگر از آن چیزی باقی نمانده روبهرو هستیم که نویسنده، هنرمندانه آنها را در کنار آداب و سنن منطقه، در این اثر بازگو و به نوعی احیا کرده است. وی سپس به وجود تصویرسازیهای متعدد و بیان واقعیتهای دوره قاجار و دخالت بیگانگان در اثر اشاره کرد و افزود: احیا بسیاری از واژهها و اصطلاحات محلی، معرفی فرهنگ بومی شامل غذا و پوشاک و مواردی از این دست، در اثر به چشم میخورد. حتی مؤلف در رمانش از کُلاجان سادات، زادگاهش هم یاد کرده و عرض ارادتی نشان داده به گونهای که انگار کلاجان بخشی از تاریخ مشروطه و مشروطه خوانی کهن دیار استرآباد بوده است. در ادامه برنامه دورهمی فرهنگی، سید محمد میرموسوی، نویسنده رمان سمفونی استرآباد، گفت: فرار محمدعلی شاه و مشروطه، 2 نقطه از تاریخ بود که نظر من را برای خلق اثر جلب کرد و احساس کردم در قالب رمان به سراغش بروم. وی با اشاره به اینکه اگر هر ماجرایی در قالب هنر عرضه نشود، ممکن است در گذر تاریخ فراموش شود و ماندگار نشود، افزود: در این اثر قرار و بنا نداشتم تمام تاریخ و وقایع آن را بگویم؛ بلکه مُراد من خلق اثری داستانی با بهرهمندی از کنشها و واکنشها و اوج و فرودها با تکیه بر کنکاشها و مطالعات شخصی تاریخ مشروطه منطقه در قالب ادبی رمان بود؛ کما اینکه هماکنون در حال قلمزدن اثری داستانی با نگاهی به ماجرای اشغال استرآباد به دست شوروی هستم. در ادامه عبدالناصر مهیمنی، فعال فرهنگی و رسانهای و فرهنگی بازنشسته، گفت: با سیدمحمد میرموسوی، نخستین بار در حدود سال 1365 شمسی و زمانی که در رادیو گرگان مسئولیت داشتم، آشنا شدم و از همان زمان شاهد پرکاری قلمش و نوشتن مطالبی درباره روستای زادگاهش و منطقه بودهام. وی به پشتکار و جدیت نویسنده سمفونی استرآباد و استمرار در قلم زدن و انتشار آثار قابل توجه اش توسط ناشران گوناگونی همچون سروش، سوره مهر، نیستان و قدیانی و روزنه اشاره کرد و گفت: ما در این اثر به جد با یک سمفونی قوی از بیان احساسات، اسامی متعدد از آدمها، مکانها، آداب و عادتها و ظرفیتهای منطقه مواجه هستیم که حتی برای نسل جوان ناآشنا به تمام این ویژگی ها، خواندنی است. مهیمنی ادامه داد: معتقدم در این منطقه، ناگفتههای فرهنگی زیادی داریم و باور دارم اگر به صاحب قلمی چون سیدمحمد میرموسوی توجه شود، میتواند آن را در قالب داستان برای نسل کنونی بازگو کرده و کمکی برای ماندگاریاش برای آیندگان کند. در ادامه رحمتالله رجایی، نویسنده، پژوهشگر، فرهنگی بازنشسته و فعال فرهنگی و رسانهای و مؤلف کتابهایی چون آتش همچنان بدون دود، آموزشوپرورش نوین گرگان، استعمار در دیار سبز، پرچمدار نوگرایی در استرآباد، پس از اشاره به وقایع مشروطه به عنوان یکی از بُرهههای تاریخی کشورمان، گفت: با نگاهی به منابع مختلف تاریخی در گوشه و کنار کشورمان، رویدادهای مشروطهخواهی و مخالفتهایی در برابر آن را شاهدیم که سیدمحمد میرموسوی با هنر داستان توانسته این بخش از تاریخمان در دیار استرآباد را به گونهای ارزشمند قلمی کند که معتقدم به ماندگاری و شناخت جریان مشروطه کمک میکند. وی به برخی از آثار قلمی منطقه که به تاریخ مشروطه نگاهی داشتهاند اشاره کرد و افزود: سمفونی استرآباد از دل اسناد تاریخی آمده است و با قلمی روان و در کنار ذکر اسامی شخصیتهای واقعی و ارجاعهای تاریخی، شخصیتهایی تخیلی چون عطار را برای پیشبرد داستانی جذاب، خلق کرده است و به گونهای اینها درهمتنیده میشوند که وقتی کتاب را میخوانیم کاملاً خود را در عمق ماجرا حس میکنیم. رجایی سپس به برخی دیگر از آثار نویسنده که ماحصل تجربههای زیسته و تاریخی نویسنده است، اشاره کرد و گفت: امیدوارم میرموسوی همچنان با قوت مضاعف به قلمزدن درباره تاریخ و فرهنگ منطقه در قالب داستانهای خواندنی خود ادامه دهد.
در بخش پایانی نشست دورهمی، پس از چند پرسش و پاسخ کوتاه بین حاضران و نویسنده، بهرسم ادب و یادبود، تندیسی به سید محمد میرموسوی از سوی سرای فرهنگ و رسانه گلستان اهدا شد.