محمدحسین صفری

انرژی، تبدیل به یکی از پدیده ها و موضوعات مهم در سراسر جهان شده است. تخریب برخی منابع طبیعی از جمله گونه های دریایی، زمینی و افزایش بی رویه ی جمعیت و سرعت ساخت و ساز و شیوع پدیده های گلخانه ای که پیامد آن اتلاف انرژی و آلودگی های گسترده ی زیست محیطی است. با رشد روزافزون جمعیت و پایان پذیری سوخت های فسیلی، نیاز به انرژی تجدیدپذیر سبب شده است تا دانش پژوهان و سرمایه گذاران در حوزه ی انرژی، برای بهره گیری از منابع تجدیدپذیر، مهارت هایی را کسب نمایند. دانشمندان معتقدند، انرژی های تجدیدپذیر و پاک با توجه به محدود بودن سوخت های فسیلی و آلودگی محیط زیستی، نمی توانند به اولین گزینه برای تولید انرژی تبدیل شوند. کشور ما نیز به دلیل موقعیت جغرافیایی، ظرفیت های متعددی در حوزه انرژی تجدیدپذیر دارد. بهره گیری از انرژی های پاک از جمله انرژی خورشیدی، انرژی باد، انرژی زمین گرمایشی، انرژی زیست توده و انرژی برق آبی می تواند باعث کاهش وابستگی به منابع فسیلی و گازهای گلخانه ای که تاثیر بسیار مشهودی بر گرمایش جهانی دارند، گردد. مصرف سوخت های فسیلی همچون نفت و گاز به عنوان منابع انرژی غالب در کشورها باعث به وجود آمدن خسارات جبران ناپذیری برای بشریت و زمین شده است. با افزایش جمعیت، افزایش تقاضا برای انرژی، مسئله ای است که دولت ها به دنبال یافتن راه هایی برای پاسخگویی موثر به آن هستند. انرژی های تجدیدپذیر، جایگزین مناسب برای سوخت های فسیلی بوده زیرا قابل دسترس تر و کم هزینه تر از سایر سوخت ها بوده و می توانند مشکلات زیست محیطی را تا حد زیادی از بین ببرند. اکنون دنیا در حال گذار انرژی است و اگر به کشورهای توسعه یافته نگاه کنیم، برای ۱۰ الی ۱۵ سال آینده خود برنامه‌ریزی کرده تا از سوخت‌های فسیلی به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر حرکت کنند. کشورهای در حال توسعه‌ای مانند ایران نیز مانند کشورهای توسعه یافته به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر می‌رود، اما ممکن است این مسئله نسبت به تکنولوژی و منابع مالی با تأخیر انجام شود و حدود ۲۰ الی ۳۰ سال زمان ببرد. رفتار کشورهای صنعتی پیشرفته مانند آمریکا به شکلی است که صادرات سوخت فسیلی و فعالیت‌های نفت و گاز را در مراحل آخر می‌بینند و تلاش می کنند تا ۱۰ الی ۱۵ سال دیگر، تحولی در صنایع فسیلی خود ایجاد نمایند. کشورهایی مانند عربستان که مدیریت نفت و گاز آن در منطقه ی خاورمیانه است، با الگو گرفتن از کشورهای غربی در مسیر پیشرفت قرار دارند و اکنون اگر به عملکرد آن‌ها در این حوزه دقت کنیم، روشن است که فعالیت این کشورها در حوزه انرژی تجدیدپذیر با گذشته قابل مقایسه نیست، زیرا سرمایه‌گذاری‌هایی که در حوزه ی انرژی خورشیدی و هیدروژن انجام می‌دهند، قابل توجه است. با توجه به شرایط کنونی جهان و منطقه، ایران نیز باید بر روی سیاست‌های خود و چشم اندازی که در این حوزه از منظر قانونی و همکاری ترسیم کرده است، یک تجدید نظر اساسی انجام دهد. وقتی در رابطه با مرحله ی گذار انرژی از سوخت‌های فسیلی به تجدیدپذیرها و فناوری‌های جدید می نویسیم یا صحبت می‌کنیم، بحث فناوری نیز مطرح است. تردیدی نیست بسیاری از کشورهای منطقه و خاورمیانه، منابع نفتی خود را به عنوان موتور محرک انرژی‌های پاک قرار داده‌اند. موضوع انرژی تجدیدپذیر، فرابخشی بوده و آینده ی کشور را تأمین می‌کند. از نظر ژئوپولتیک نیز فعالیت‌های پیرامون حوزه ی انرژی، آینده ایران را رقم خواهد زد به همین دلیل نیاز است که نگاهی جامع به این مساله ی حیاتی داشته باشیم.