قدر مراتع گلستان را بدانیم


تیتر اول |

نوروزعلی حسن عباسی _ ترکمن صحرا منطقه نسبتاَ وسیعی در شمال استان گلستان که تا مرز مشترک جمهوری ترکمنستان ادامه دارد و از غرب به سواحل شرقی دریای خزر و از شرق با خراسان شمالی هم مرز است. ساکنین آن از اقوام ترکمن هستند شاید به همین دلیل ترکمن صحرا نام گرفته است که برخی از آنها به حرفه دامداری در مراتع منطقه در نیمه شرقی از مراوه تپه تا شمال گنبد و داشلی برون، دشت آق تقه نازلی و کرند ساکن  مشغول هستند ولی بر اساس پژوهش ها  بیشتر آنها به کشاورزی در نیمه غربی ترکمن صحرا اشتغال دارند که دامپروری حرفه دوم آنهاست. اراضی منطقه از ۳ تیپ کوهستانی در شمال و شرق، تپه ماهورها بادرفتی ( لسی ) در جنوب شرقی و جلگه های آبرفتی حائل بین دو تیب فوق بویژه در نیمه غربی نوار گنبد داشلی برون تا سواحل دریای خزر جهت شیب اراضی نیز از جنوب به شمال و از شرق به غرب است. دمای هوا از جنوب به سمت شمال افزایش و در عوض میزان بارندگی کاهش حاصل می کند. مراتع منطقه مراوه تپه چراگاه مشترک عشایر کرد شمال خراسان با دامهای خود از منطقه کوهستانی و مراتع ییلاقی راز و جرگلان گلولم و رسانی و از ۳ طریق به منطقه کوچ کرده و به عنوان مراتع قشلاقی از آن بهره برداری میکنند و سالیان طولانی است که در کمال صلح و صفا با عشایر دامدار محلی (دامداران ترکمن ) بهره برداران اصلی این مراتع را تشکیل می دهند. مراتع منطقه مراوه تپه در گذشته بسیار غنی از انواع علفهای چند ساله گراس ( گندمیان ( و لگوم ) حبوبات ) بوده زمین لخت به ندرت دیده می شد و علفها تا زیر شکم اسبها ارتفاع داشتند. جالب است بدانید که کردهای شمال خراسان در اصل ساکن بخش کرد نشین آذربایجان غربی بودند که به دستور شاه عباس صفوی( ۹۵۸شمسی ) برای جلوگیری از هرج و مرج و نا آرامی شمال خراسان که توسط حمله ازبکها و ترکمن های آسیای میانه به تحریک دولت وقت شوروی بروز می کرد به این مناطق کوچ داده شده اند و چون شغل آنها دامداری بود و مرزداران شوروی هم مانع چرای دام آنها در مراتع مرزی شوروی می شدند، مجبور شده اند در پائیز و زمستان هر سال به مراتع قشلاقی ترکمن صحرا ( مراتع منطقه مراوه )که در آن زمان سکنه بسیار محدودی داشت کوچ می کنند. لازم به یاد آوری است که اکراد شمال خراسان به مراتع قشلاقی دیگری مانند مراتع منطقه سرخس خراسان رضوی و یا خارتوران شاهرود گرمه و جاجرم و دشت کالپوش سمنان نیز رفت وآمد دارند به این خاطر باید قدر مراتع ارزشمند گلستان بیشتر شناخته شود وبه اهمیت آنها در چرخه زیست توجه بیشتری گردد . 

 

 عضو بازنشسته هیات علمی دانشگاه