بازگشت زندگی به خلیج


تیتر اول |

علیرضا صدرایی_ خلیج گرگان به همراه تالاب میانکاله در سال۱۳۵۴ توسط کنوانسیون رامسر به عنوان نخستین تالاب بین المللی جهان ثبت شد، اینک چند سالی است، در معرض خشکی است و طرح های بسیاری  برای احیای این مجموعه ارزشمند محیط زیستی  پیشنهاد شده است، اما مهم ترین طرحی که به مرحله اجرا در آمده است، لایروبی کانال آشوراده است. کانال آشوراده یکی از سه کانال اصلی متصل به دریای خزر است که در حال حاضر درگیر رسوباتی شده که در طی سال ها آسیب های فراوانی به آن وارد کرده است. در این راستا برای ارتباط بهتر بین خلیج گرگان و دریای خزر، لایروبی این کانال در دستور کار مسوولان امر قرار گرفته است. هر چند  عده ای در آغاز کار لایروبی در تیرماه سال گذشته معتقد بودند لایروبی چاره کار نیست و خارج کردن لای از کف کانال می تواند اکوسیستم طبیعی و پوشش گیاهی منطقه را از بین برده و از طرف دیگر این حجم از لای ممکن است تبدیل به کانون ریزگرد شود. اما استاندار گلستان در همان زمان پاسخ داده بود که لایروبی تنها اولین دخالت است و در گام های بعدی بقیه امورات  مانند انباشت گل و لای هم رتق و فتق می شود. این کارشناسان  معتقد بوده و هستند که مشکل اصلی خلیج عقب رفتن آب دریاست و در صورت لایروبی، حتی امکان خشک شدن خلیج گرگان نیز وجود دارد و صرف هزینه ای بالغ بر 1000 میلیارد تومان برای احیای خلیج بی فایده خواهد بود.

استاندار گلستان در پاسخ به این سوال که با وجود خشک شدن خلیج در سال های آینده ضرورت لایروبی و صرف هزینه های گزاف برای نجات خلیج گرگان چیست، گفته بود: موضوع علاج بخشی خلیج گرگان، یک موضوع ملی بوده و از سال ها پیش با تشکیل کارگروه تخصصی بنادر و سواحل کشور این موضوع بررسی و به تصویب رسید.  وی گفته بود: در این راستا پس از تشکیل کمیته علاج بخشی، به موازات آن کمیته استانی شکل گرفت و در آن جا مقرر شد این موضوع به طور علمی مورد بررسی قرار گیرد. استاندار گلستان تاکید کرده بود: بر اساس این طرح، مطالعاتی که در سال 1397 و تحت نظارت معاونت محیط زیست دریایی و تالاب های وقت سازمان حفاظت محیط زیست کشور بوده، شکل گرفت و به استناد بند الف ماده یک همان صورت جلسه، مقرر شد که لایروبی در ناحیه شرقی خلیج گرگان انجام شود. زنگانه همچنین تصریح کرده بود: متاسفانه در آن زمان به دلیل عدم تامین منابع و موارد مطرح شده در حوزه محیط زیستی، پروژه متوقف و پس از سال ها با توجه به پیگیری های متعدد از سوی ستاد تالاب ها مجدداً مطالعه این موضوع در دستور کار قرار گرفت. وی گفته بود: طی قراردادی که با پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی بسته شد، مقرر شد مطالعات جدید صورت گرفته و پس از این مطالعات اقدامات لازم طی یک برنامه پنج ساله در راستای علاج بخشی خلیج گرگان انجام شود. استاندار گلستان تصریح کرده بود: این برنامه چندین مدخل داشته و لایروبی یکی از مدخل های آن است. در  همین  راستا اما در هفتم خردادماه ۱۴۰۱هم نشستی تیم مطالعاتی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی با اصحاب رسانه برگزار کرده بودند.  این تیم معتقدند لایروبی که یکی از ۲۴ مدخل برای نجات و احیای خلیج گرگان است، اثرگذار خواهد بود. به گزارش گلشن مهر، معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی نیز  در این نشست گفته بود: کاهش تراز، افزایش فعالیت های انسانی و تغییر اقلیم، سه موضوع اصلی است که خلیج گرگان هم اکنون با آن روبرو است. حمید علیزاده لاهیجانی با بیان اینکه در یک دهه اخیر شاهد کاهش تراز آب در این خلیج بودیم و این تراز هم اکنون به 1.7 رسیده، اظهار کرد: از سال 1996رژیم باد در دریای خزر تغییر کرده است که این موضوع باعث کاهش سطح آب خلیج شده است. وی از اهمیت مسئله تبخیر در تراز آب خلیج سخن گفت: در سال 2014 دبی خلیج گرگان 212 کیلومتر مکعب بوده که این عدد در سال 2105 به 182 کیلومتر مکعب رسید و طی سال های 2016 الی 2019 دبی آب خلیج گرگان به 261 کیلومتر مکعب رسید. علیزاده در رابطه با مسئله تغییر اقلیم که اثر مستقیمی بر کیفیت آب دارد، گفت: تغییر اقلیم شامل تغییر رژیم بارش، دما و تبادل آب بر کیفیت آب اثر گذاشته و این مساله موجب شده تا مسوولان احیا این پهنه آبی را در دستور کار خود قرار دهند. مجری مطالعاتی خلیج گرگان همچنین اظهار کرد: در این راستا پروژه هایی با سه اولویت و 24 مدخل تعریف شده که لایروبی کانال ها یکی از مدخل ها است. اما روز چهارشنبه گذشته بالاخره کار لایروبی به پایان رسید و آب به خلیج گرگان رسید، بر اساس آنچه ایرنا منتشر کرده است با توجه به زمان بر بودن رسیدن آب به خلیج، بهره‌برداری کامل از فاز نخست احیاء خلیج گرگان با حضور رییس جمهور در سفر دور دوم به گلستان انجام خواهد شد.