مهران قجری - زیست شعاری در ایران امروز مساله ای رایج و عادی است و در همه ابعاد زندگی ما نمود دارد، اینکه در برهه ای از زمان اصرار بر تولید محصولات در داخل کشور به هر قیمت باید اتفاق می افتاد و این تلاش بی تدبیر ما و نسل آینده، ما را به چنان وضعیتی دچار کرد که هم منابع طبیعی و پایه را به شدت از دست دادیم، هم تخریب محیط زیست را موجب شدیم و  در نتیجه سلامت انسان ها را امروز در معرض خطر و آسیب می بینیم و در ادامه توجه و پافشاری بر خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی، ما را به جایی رساند که اهمیت توجه به پایداری کشاورزی و استمرار تولید همراه با حفظ منابع طبیعی را از یاد بردیم و این مساله ای نیست که بتوان نادیده گرفت. امروز منابع آبی در بدترین شرایط  خود قرار دارد، خشکسالی حاکم بر کشور همه چیز را تحت الشعاع قرار داده  است. استان گلستان که سهم قابل ملاحظه ای در تولیدات کشاورزی دارد، سالهای متوالی است که دچار کاهش تولید در محصولات به خصوص استراتژیک است. کشاورزان انگیزه تولید را از دست داده اند زیرا فشار بیش از حد به سفره آب زیرزمینی وارد شده است. کم شدن و خشک شدن آب بسیاری از قنات ها در استان یکی از عواقب برداشت های بی رویه است که در سالهای قبل اتفاق افتاده است و همچنان در حال وقوع است. پیشروی آب شور در چاه های آب شیرین یکی دیگر از عواقب برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی است که در مناطقی از شمال گنبدکاووس و در شمال جغرافیایی گرگان اتفاق افتاده است. تبدیل شدن چاه های آرتزین به چاه های معمولی و خشک شدن چشمه های آب شیرین در بسیاری از مناطق جنوبی استان با برداشت بیش از حد از منابع آب زیرزمینی رخ داده است. نتیجه این اتفاقات عبارت است از  غیر اقتصادی شدن کشاورزی، خالی شدن مخازن آب زیرزمینی، نابود شدن مزارع و روستاها، شکستن لایه یا قشر نفوذ ناپذیر زمین و هدر رفتن آب زیرزمینی، نشست کردن زمین ناشی از متراکم شدن آبرفت به علت کاهش سطح آب زیرزمینی و خسارات ناشی از آن که لطمات فراوانی به زمین های کشاورزی، ساختمان های مسکونی و جاده ها و ... وارد کرده و خواهد کرد، همه اینها از عوارض تخلیه بیش از حد سفره های آب زیرزمینی است که در جای جای استان در حال مشاهده است. قطعا اگر مدیریت مصرف به درستی به آگاهی مردم و به ویژه کشاورزان می رسید، اینگونه دچار عواقب غیرقابل جبران برداشت های بی رویه از منابع آب زیرزمینی نمی شدیم. با این وجود، اینکه اساسا کشاورزی در استان گلستان می تواند توسعه یابد، مساله ای است که نیاز به موشکافی و واکاوی دارد. به نظر می رسد با توجه به شرایط اسفناک منابع آبی، در سالهای پیش رو حتی برای تامین آب شرب هم مشکل جدی خواهیم داشت، کما اینکه هم اکنون هم داریم و نزدیک به ۱۰۰ روستا در استان با تانکر آبرسانی می شود و از سوی دیگر وضعیت خاک هم در استان خوب نیست.  فقدان بارندگی کافی و در نتیجه کمبود ماده آلی خاک باعث پایدار نبودن ساختمان خاک و فرسایش‌پذیری آن شده است و ما را به فکر وا میدارد که آیا توسعه کشاورزی در استان امکان پذیر است؟ یا آنکه بگوییم  کشاورزی درگلستان دیگر نه عقلانی است نه به مصلحت، زیرا دیگر امکان آن وجود ندارد.

تحریر محل نزاع: این نوشته می تواند محل بحث و نزاع باشد، بنابراین انتظار از صاحبان تخصص و اندیشه است که به آن بپردازند. گلشن مهر آمادگی انتشار مطالب نویسندگان گرامی را در نقد یا تبیین این نوشته دارد.