با مسوولیت سردبیر

بیستم دی ماه سالروز شهادت میرزا تقی خان امیر کبیر در 1230 قمری است. فریدون آدمیت پژوهشگر برجسته مشروطه، میرزا تقی خان را یکی از مصلحان تاریخ ایران بر می شمارد و معتقد است ایرانیان تا رسیدن به  انقلاب مشروطه چند جهش تاریخی داشته اند، "دوره ی عباس میرزا  شاهزاده قجری به عنوان  آغاز اصلاحات  ایرانی  پس از شکست ایران از روسیه تزاری است و در مرحله بعد اصلاحات همه جانبه یا میرزا تقی خانی که قهرمان آن میرزا تقی خان امیر کبیر است و در گام بعدی تلاش برای اصلاح مربوط به  عصر میرزا حسین خان سپهسالار  است، البته او علاوه بر این سه تن، میرزا قائم مقام فراهانی را نیز به عنوان خدمتگزار مصلح ایران به خاطر دارد. نکته مشترک در میان این چهار تن آن بوده است که  همه آنها به دنبال چرایی عقب ماندگی ایران بوده اند. گفت و گوی عباس میرزا با ژوبر فرستاده دربار فرانسه به ایران اکنون در دسترس است. عباس میرزا از این اروپایی دلیل پیروزی ها و بهروزی های غربیان را می پرسد و می گوید: آیا آفتابی که از سر ما میگذرد، نمی خواهد برکاتش را به ما بسپرد و تواناییش را  تنها به شما هدیه می کند؟ آیا خاک سرزمین شما صاحب قوت بیشتری است؟ راستی دلیل شکست های ما و پیروزی های همیشگی شما چیست؟  اگر چه عمر عباس میرزا کوتاه بود  و شاید نتوانست پاسخ خود را دریابد  اما آن سه دیگر به یک جواب مشترک رسیده بودند و بر آن اساس نیز عمل کردند و جالب آنکه هر سه نیز اعتبار و جان خود را بر سر آن نهادند. اما آن خواست تاریخی این سه مصلح چه بوده است؟ بر اساس اسناد مشخص تاریخی که در دسترس است، آنها فقدان حکومت قانون را بزرگترین مساله ایران می دانستند و در این باره معتقد بودند باید قدرت پادشاه محدود و تعریف شده باشد تا آنجا که میرزا تقی خان بدنبال قانون اساسی بود و میرزا حسین خان سپهسالار نیز در بیست و هشت ماه  صدر اعظمی خود در دربار ناصرالدین شاه توانست قانونی اساسی فراهم کند تا امورات را نظم و نسق بیشتری دهد. به هر حال امروز  سالروز شهادت یکی از مصلحان تاریخ ایران  است. یادش گرامی و امید که جامعه ایرانی بتواند آرزوی آن بزرگان را در رسیدن به حکومت قانون جامه عمل بپوشاند.