■  بامسووليت سردبير

پنج شنبه روز ولادت فرخنده امام علي (ع)  است که نام روز پدر بر آن نهاده اند. ولادت شخصيتي که با نگاهي به نوشته ها و خطابه هاي ايشان، انسان متحير مي ماند که او چگونه انساني است. شخصيتي اساطيري است يا تاريخي. آيا چنين انساني واقعا بر روي زمين گام نهاده است؟ علي(ع) و درک دقيق و حساب شده اش از حکمراني آنگاه که بر مصدر حکومت نشسته است و نگاهي همه جانبه به حکمراني مي اندازد، نامه آن امام (ع) به مالک اشتر چارچوبي دقيق و حساب شده از نوع نگاه آن امام به انسانهاست. امام در اين نامه تقريبا تمام آن موارد اساسي و بنياديني را که حتي بشر امروز بايد به آنها دقيقا توجه داشته باشد، برشمرده است. رضايت رعايا، بي طرفي حاکم، رعايت جانب انصاف و احتمال سوءاستفاده از دين خدا و .... امام (ع) به مالک اشتر هشدار مي دهد: دين در دست بدکاران اسير است. از روي هوا و هوس در آن عمل مي کنند و آن را وسيله طلب دنيا قرار داده اند و بدين گونه خطر استفاده ابزاري از دين خدا را به ما انسانها در طول تاريخ انذار مي دهند و يا در جاي ديگري امر به پوشاندن عيوب رعايا مي کند و ميفرمايد: به دنبال آشکار کردن عيبهاي رعايا نباش. نگاه  امام (ع) به همه پديده ها منظومه اي است و هر چيز را در جاي خويش مي بيند و مي فرمايد: بدان، که رعيت را صنف هايي است که کارشان جز به يکديگر اصلاح نشود و از يکديگر بي نياز نباشند. صنفي از ايشان لشکرهاي خداي اند و صنفي، دبيران خاص يا عام و صنفي، قاضيان عدالت گسترند و صنفي، کارگزاران اند که بايد در کار خود انصاف و مدارا را به کار دارند و صنفي جزيه دهندگان و خراج گزارانند، چه ذمي و چه مسلمان و صنفي بازرگانان اند و صنعتگران و صنفي فرودين که حاجتمندان و مستمندان باشند و.....  بدين گونه نگاه جامع يک حاکم را براي اداره امور يادآوري مي نمايد که لايه هاي مردم به هم پيوسته اند و نمي توان بخش هايي را بدون درک لايه هاي ديگر به سامان رساند. 

يا در اين تذکر که همان نگاه منظومه اي در آن متجلي است: در کار خراج نيکو نظر کن، به گونه اي که به صلاح خراجگزاران باشد. زيرا صلاح کار خراج و خراجگزاران، صلاح کار ديگران است و ديگران حالشان نيکو نشود، مگر به نيکو شدن حال خراجگزاران. زيرا همه مردم روزي خوار خراج و خراجگزارانند. و يا اين توصيه خردمندانه در برخورد با دشمنان را بخوانيد که مي فرمايند: اگر دشمنت تو را به صلح فراخواند، از آن روي برمتاب که خشنودي خداي در آن نهفته است. صلح سبب بر آسودن سپاهيانت شود و تو را از غم و رنج برهاند و کشورت را امنيت بخشد. ولي، پس از پيمان صلح، اما دشمن را مراقب باش و نيک برحذر باش. زيرا دشمن، چه بسا نزديکي کند تا تو را به غفلت فرو گيرد. پس دورانديشي را از دست منه و حسن ظن را به يک سو نه و اگر ميان خود و دشمنت پيمان دوستي بستي و امانش دادي به عهد خويش وفا کن و اماني را که داده اي، نيک، رعايت نماي. و يا توصيه آن امام به انصاف و مدارا و دهها مساله اي که بازخواني آن لازمه امروز جامعه ايران است. اين مجال امکان بيشتر گفتن از آن امام(ع) نيست، پس روز پدر را شادباش مي گوييم و اميدواريم پدران اين آب و خاک شرمنده فرزندانشان نباشند.