نشا در آبي که نيست


تیتر اول |

مهران قجري - بر اساس تقويم کشت گلستان و مبتني بر اعلام رسمي سازمان هاي متولي کشاورزي گلستان امسال هم کشت شالي در گلستان آغاز شده است، اين مطلب را ايرنا - که در اين شماره روزنامه منتشر شده است - با تيتر انتقادي آغاز کشت شالي در گلستان کم آب  اعلام کرده است.  واقعيت اين است که کشاورزي، بنيان زندگي در گلستان است. بايد با دقت به همه زواياي آن توجه کرد، نمي توان به يکباره حکم ممنوعيت کشت شالي داد و باز نمي توان فلان سبک از کشاورزي را به کشاورزان قبولاند به همين خاطر است که مديران بدون راهبرد و برنامه هاي دراز مدت توان تدبير را از کف مي دهند. کشت شالي و يا محصولاتي که آب زيادي از جان زمين مي گيرند در واقع محصول سالها ناکار آمدي مديريت در بخش کشاورزي گلستان است، مديران ابن الوقت و ناتواني که به هر دليل ميز برايشان در اولويت بوده است و نخواسته اند با واقعيتها آنگونه که هست برخورد کنند و همواره در پرسش ها در پاسخ به سوالات درباره آنچه  که هست، به آنچه بايد باشد پاسخ مي دهند و خود را از مسووليت بري مي کنند، اما مساله هم چنان باقي است. شايد با وجود بارش هاي ماه هاي گذشته برخي تصور کنند که شرايط آبي بهبود يافته است، اما ارزيابي کارشناسانه حاکي از اين است که وضعيت منابع آبي در کشور و استان تا شرايط عادي بسيار فاصله دارد. توسعه کشاورزي، کاشت محصولات پر آب بر، برداشت بيش از حد از چاه‌هاي غير مجاز، افزايش دما و ... موجب شده است  سطح آب سفره هاي زير زميني  بيش از پيش کاهش يابد، به طوري که امروز با بحران آبي شديدي دست و پنجه نرم مي کنيم. خشکسالي و کمبود آب هاي زيرزميني همچنان دامنگير ماست و بارش ها نتوانسته است خشکسالي هاي متوالي بيش از يک دهه را جبران کند. با اين وجود حتي برخي از مسوولان هم بحران آبي را باور ندارند و همچنان اصرار بر ادامه روند گذشته دارند. چه در بحث کشاورزي و کشت شالي و محصولات پر آب که رمق اراضي استان را گرفته است و چه در موارد ديگر. اما بپذيريم اگر فشار بر منابع آب هاي زيرزميني را کمتر نکنيم، چالش کمبود منابع آب در استان را نمي توانيم مديريت کنيم. عدم رعايت الگوي صحيح مصرف در سه حوزه کشاورزي، صنعت و شرب، شرايط  کم آبي را تشديد خواهد کرد. و اما چه کنيم؟ به نظر مي آيد بايد با به‌کارگيري سيستم هاي آبياري نوين، رعايت الگوي کشت و کاهش کاشت محصولات آب‌بر، استفاده از فناوري نوين بذر و نهال و توسعه کشت‌هاي گلخانه‌اي در بخش کشاورزي  مي توانيم به فرايند اصلاح مدد رسانيم. مديريت ذخيره و رهاسازي مناسب آب  در مخازن پشت سدها و مديريت سيلاب‌ها، مي‌تواند در بهبود شرايط و مديريت آب  در استان سودمند باشد. تشکيل کارگروه  هماهنگي و مقابله با خشکسالي در استان براي اتخاذ سياست‌ها و اقدامات لازم و نظارت بر امور مربوط به مديريت مصرف آب ضروري است.  مديريت در حوزه آب بسيار حساس، جدي و حياتي است و بايد براي  آن برنامه اي دراز مدت داشت و برنامه ريزي و مديريت راهبردي ضرورتي است که بايد به آن توجه کرد و الا کشاورزي که وقتي گندم را تحويل مي دهد تا سال بعد بايد منتظر دريافت پولش باشد را نمي توان  مقصر دانست که چرا شاليکاري مي کند. او آخرين حلقه چرخه اي است که بايد اصلاح شود.