در گفت و گوي گلشن مهر با رئيس هيات مديره‌ي شرکت بيتامين بررسي شد: گرفتاري هاي صنعت مرغ گلستان
تیتر اول |
مهران موذني -اشاره - ميثاق هلاکويي رئيس هيات مديره‌ي شرکت بيتامين است. او در رشته‌هاي حسابداري و مديريت تا مقطع کارشناسي ارشد ادامه تحصيل داده است و از سال 1385 در حوزه‌هاي مختلف صنعت طيور فعاليت مي‌کند. هلاکويي حدود 12 سال در يک شرکت دام و طيور به عنوان کارشناس مالي، رئيس حسابداري و سپس مدير مالي و در سال 1393 حدود سه سال، مدير عامل کشتارگاه صنعتي طيور گلستان بوده است، وي در سال 1397 به همراه دکتر يحيي‌پور شرکت بيتامين را با هدف ايجاد زنجيره‌ي يکپارچه‌ي توليد گوشت مرغ تاسيس کرده اند، لازم به ذکر است کارخانه‌ي خوراک آماده‌ي طيور بيتامين در شهرک صنعتي راميان و کشتارگاه صنعتي طيورمان در شهرستان علي‌آباد کتول واقع شده است، همچنين به طور پراکنده چندين مزرعه‌ي پرورش مرغ‌‌هاي گوشتي در سطح استان در حال تلاش در جهت توليد است. در کنار اينها فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي بيتامين مارکت نيز با هدف عرضه‌ي مستقيم محصولات زنجيره اي به دست مصرف‌کننده مشغول به کار هستند. بيتامين همچنين در تلاش است که امسال مجوز مرغ مادر را اخذ کرده و جوجه‌ي يک‌روزه را نيز وارد زنجيره نمايد. به جهت تاثيرگذاري صنعت مرغ و طيور بر اقتصاد گلستان با ايشان گفت و گويي انجام داده ايم که مي خوانيد.
جناب هلاکويي در سال‌هاي گذشته صنعت طيور با چالش‌هاي جدي‌اي روبهرو شد. از جمله کمبود نهاده‌ها، قيمت‌گذاري دستوري و وجود سامانه‌هاي متعدد. چنين مواردي تا چه ميزان اين صنعت را با مشکل مواجه کرده است؟
صنعت طيور چه از لحاظ تعداد نيروي انساني و چه از نظر گردش مالي، صنعت بزرگي است و دولت دخل و تصرف زيادي در آن دارد. در چنين مواردي، برخي مولفه‌ها بر اساس عرضه و تقاضا تنظيم نمي‌شود. چالش‌هاي مذکور به علت عدم توازن بين عرضه است. به طوري که هر سال در يکي از بخش‌هاي جوجه‌ريزي يا نهاده‌ها يا گوشت مرغ به صورت کمبود، نمود پيدا مي‌کند. گاهي نيز علاوه بر وجود کمبودها، در قسمت‌هايي با مازاد زيادي نيز روبهرو مي‌شويم. دخالت‌هاي دولت در برخي موارد سبب از بين رفتن توازن و عدم جوجه‌ريزي مرغدار مي‌شود. در نهايت کار به جايي ختم مي‌شود که مرغدار جوجه‌هاي يک‌روزه را به شکل‌هاي مختلفي معدوم کند. اتفاقاتي که در چند سال اخير براي اين صعنت افتاده، تماما از اين دست است. همچنين بايد توجه داشت که 70 الي 80 درصد مواد مورد نياز اين صنعت وارداتي است که متاسفانه يا خوشبختانه، دولت به آن‌ها ارز ترجيحي اختصاص مي‌دهد.
ارز ترجيحي در طرح موسوم به جراحي اقتصادي از صنعت طيور حذف نشد؟
ارز ترجيحي در آن برهه‌ي زماني حذف شد. اما به سرعت اثرش را از دست داد. ادامه‌ي مسير نيز بايد به همان شکل طي مي‌شود. ولي دولت سياست درستي را در اين مسئله اخذ نکرد. هرچند که دولت ارز ترجيحي را به ارز آزاد نزديک کرد، اما بعد از 2 ماه، نرخ ارز آزاد چنان بالا رفت که مجددا اختلافش با ارز ترجيحي زياد شد.
دولت نتوانست اين کسري را تامين کند و آن را تحت عنوان کسري بودجه قرار داد و سبب يک اثر تورمي بر اقتصاد کشور شد. پس از 1 سال، ارز ترجيحي تعلق‌گرفته 2 برابر شد. ارزي که امروز دولت براي واردکننده در نظر مي‌گيرد، نصف قيمت ارز آزاد است. از همين رو، دولت خودش را براي دخل و تصرف در قيمت‌گذاري محق مي‌داند. در اين ميان، اختلاف به وجود آمده، براي توليدکننده مشکل‌ساز مي‌شود. همچنين مسائلي مانند قاچاق کالا را هم به وجود مي‌آورد. اگر همان زمان سياست درستي براي تغييرات همگام ارز ترجيحي با ارز آزاد اخذ مي‌شد تا اختلاف قيمت، اثرش را به صورت تدريجي در اين صعنت بگذارد، مشکلات کم‌تري براي توليدکنندگان پيش مي‌آمد. به نظر من تجربه‌ي افزايش قيمت بنزين، باعث عقب‌نشيني دولت در جراحي اقتصادي شد تا سايه‌ي ارز ترجيحي در اين صنعت بماند. بايد در نظر داشت که در نهايت، اين توليدکننده‌ها هستند که از اين دست‌اندازي‌ها آسيب مي‌بينند.
اخيرا قيمت مرغ زنده و به طبع آن گوشت مرغ دچار کاهش قيمت شده. به طوري که قيمت مرغ زنده به کم‌تر از50 هزار تومان رسيده. اين وضعيت چه مشکلاتي را براي توليدکنندگان ايجاد کرده است؟
در قانون تجارت، مبحثي مبني بر انحلال شرکتي که زيان انباشته‌ي ساليانه‌‌ي آن به 30 درصد سرمايه‌اش برسد، وجود دارد. اين يک قانون است. قيمت پايين گوشت مرغ، زيان مرغدار را در بر مي‌گيرد و اگر مرغدار در طول سال ضرر هنگفتي را متحمل شود، طبيعتا دچار ورشکستگي سريعي خواهد شد. کما اينکه اگر در کوتاه مدت يک دوره ضرر کند، جوجه‌ريزي را انجام نخواهد داد. در اين صورت معدوم‌سازي يا صادرات مازاد توليد جوجه‌هاي يک‌روزه مطرح خواهد شد. اين در حالي است که توليد آن‌ها با ارز ترجيحي انجام شده. طبيعتا اثر کوتاه‌مدت کاهش قيمت‌ها، عدم جوجه‌ريزي و اثر بلندمدتش، ورشکستگي توليدکنندگان است که اثرات تورمي آن در ساليان آينده مشاهده خواهد شد. در حال حاضر، جبران زيان انباشته و کاهش نقدينگي زنجيره‌ها به سادگي ممکن نيست. بانک‌ها سياست‌هاي انقباضي پيش گرفته‌اند و با سخت‌گيري‌هاي زيادي تسهيلات پرداخته مي‌کنند.
تسهيلات در نظر گرفته شده براي صنعت طيور تا چه اندازه تاثيرگذار است؟
ارقام تسهيلات تکليفي آنچنان به درد اين صنعت نمي‌خورد. به طور مثال، يک زنجيره براي 10 ميليارد تومان تسهيلات تکليفي بايد 1 سال دوندگي کند تا مصوبه‌ي آن را از جهاد اخذ کند و به بانک‌ها بياورد، بلکه به مرحله‌ي اجرا برسد. تسهيلات بعدي منابع داخلي بانک‌هاست. اما در حال حاضر، بانک‌ها سياست‌هاي انقباضي شديدي پيش گرفته‌اند. به طوري که به سادگي تسهيلات پرداخت نمي‌کنند. پيش‌تر شرط معدل طوري بود که ما مي‌توانستيم 10 برابر معدل حساب تسهيلات دريافت کنيم. سال گذشته اين عدد را به 5 رساندند. امسال به 2 الي 3 رسيده. يعني به عبارتي توليدکننده اگر 10 ميليارد تومان تسهيلات بخواهد، بايد به مدت 6 ماه 5 ميليارد تومان در حسابش داشته باشد. در شرايط بازار تورمي امروز ما، هيچ توليدکننده‌اي دست به اين کار نخواهد زد. اين مسئله مي‌تواند به 2 حالت ختم شود. اول اينکه سرمايه‌ي مردم با نرخ‌هايي بهتر از بانک‌ها به سمت توليدکنندگان سوق پيدا کند. در اين صورت، منابع بانک‌ها کاهش پيدا خواهد کرد. دوم اينکه توليدکنندگان توسط شرکت‌هاي بزرگ عموما خصولتي بلعيده شوند. در استان گلستان مجموعه‌هايي وجود دارد که در ظاهر خصوصي و در باطن خصولتي هستند. اين مجموعه‌ها منابع نامحدودي دارند. اما داراي تخصص خاصي نيستند. بلعيده شدن توليدکنندگان سبب عدم بهره‌وري در کل سيستم پرورش مرغ گوشتي مي‌شود و در نهايت، آسيب شديدي به کشور وارد خواهد کرد.
يکي از مشکلات ديگر توليدکنندگان عدم تامين نقدينگي است.
با سياستهايي که بانک‌ها پيش گرفته‌اند، توليد کنندگان دچار چالش شده‌اند. زنجيره‌ي بيتامين تا چه حدي با اين چالش روبهرو بوده؟
زنجيره‌ي بيتامين جدا از اقتصاد کشور نيست. ما در سال‌هاي گذشته سرعت رشد خوبي داشتيم. علت آن هم ورود سرمايه‌هاي داخلي و بانکي (بيروني) بوده. ثمره‌ي اين رشد هم ايجاد اشتغال براي 800 الي 900 نفر در مدت 5 سال بود. اما از خرداد 1402 تا امروز، سرمايه‌گذاري‌اي انجام نشده. وقتي سرمايه‌گذاري اتفاق نيفتاد، اشتغال‌زايي و سودآوري هم اتفاق نخواهد افتاد. در حال حاضر، مجموعه‌ي بيتامين با توجه به شرايط نقدينگي بازار، سياست حفظ و استفاده از دارايي‌هاي موجود را پيش گرفته و سياست‌هاي سرمايه‌گذاري‌اش که سال‌هاي پيش دنبال مي‌کرد را با طمانينه ادامه مي‌دهد. ما با تواني که از گذشته در مجموعه وجود داشت، شرايط را طوري مديريت کرديم که توليدمان دچار مشکل نشود. همچنين دريافت تسهيلات از بانک‌ها متوقف شده و حتي دريافت آن نيز مقرون به صرفه نيست. چرا که هم نرخ‌ها بالاست و هم در صورت سرمايه‌گذاري در عرصه‌هاي ديگر، آورده‌ي بيش‌تري خواهيم داشت.
سال 1403 به عنوان سال جهش توليد با مشارکت مردمي نام‌گذاري شده. صنعت طيور براي عمليات کردن اين شعار چه ميزان ظرفيت دارد؟
صنعت طيور در کل کشور پراکنده است و حجم نقدينگي و گردش مالي آن بسيار بالاست. به طوري که بعد از صنعت نفت، بيش‌ترين سهم را جريان نقدينگي کل کشور دارد. همچنين اشتغال‌زايي زيادي نيز انجام مي‌دهد. به طوري که در استان گلستان که جزو استان‌هاي محروم کشور است، حدود 20 تا 30 هزار شغل ايجاد کرده. اين صنعت مي‌تواند سهم بسيار پررنگي در تحقق شعار سال داشته باشد. دانش و زيرساخت‌هاي اين عرصه به اندازه‌ي کافي در کشور وجود دارد. طوري که توليد بيش‌تر تا 2 برابر ميزان کنوني ممکن است. اگر مديريت بهتري صورت بگيرد و بتوانيم بخش صادرات گوشت مرغ را به عنوان حلقه‌ي بيرون‌رفتي براي کاهش قيمت مرغ در نظر بگيريم، اين صنعت در کوتاه‌مدت شکوفا خواهد شد.