مهران قجري- سويا يکي از مهم ترين دانه هاي روغني و از محصولات مهم استان گلستان است. کشاورزان زيادي در فصل کشت زمين هاي خود را اختصاص به کاشت اين محصول مي دهند. روغن استخراج شده از دانه‌هاي سويا يکي از مهم‌ترين انواع روغنها است. اين روغن حاوي اسيد لينولئيک بسيار بالايي است و به همين دليل از آن نمي‌توان براي تهيه روغن سرخ کردني استفاده کرد. سويا بيش از ساير دانه‌ها به پروتئين حيواني شباهت دارد. ميزان پروتئين دانه سويا بسيار بيشتر از ساير دانه‌هاي روغني است.  ميزان پروتئين سويا30–50 درصد، کلزا18–25 درصد، آفتابگردان 15– 25 درصد، گلرنگ 15–25 درصد، کنجد 19–25 درصد، بادام زميني 25–35 درصد مي‌باشد. و اما  قيمت گذاري نامناسب براي سويا در سال هاي گذشته موجب کاهش سطح زيرکشت اين محصول بود، پس از مدتي با افزايش قيمت شرايط کمي تغيير کرد اما باز هم مشکلات ديگري گريبانگير کشاورزان سوياکار شد، مشکل جديدي به نام بذر نامرغوب.  وجود بذور نامرغوب و همچنين سموم نامناسب باعث شد تا محصولات کشاورزان سوياکار راندمان مناسب را نداشته باشد. نامناسب بودن بذرهاي توليد شده در کشور و وارد کردن سموم نامناسب تا حد زيادي موجب نارضايتي کشاورزان شد تا جايي که با کاهش کشت دانه هاي روغني در استان روبرو شديم.  بذر براي کشاورزي عنصري مهم است يعني اگر تمام امکانات مهيا باشد اما بذر مناسب نباشد زحمات کشاورز نتيجه اي نخواهد داد. در سنوات گذشته بذوري در اختيار کشاورزان قرار گرفت که پس از رسيدن به مرحله برداشت، کشاورزان متوجه عقيم بودن دانه ها شدند.

کيفيت بذر بسيار مهم است

کيفيت بذر تاثير مستقيم روي موفقيت توليد و سهم قابل ملاحظه اي در افزايش محصول دهي گياه زراعي دارد. بذور سويا با کيفيت پايين، استقرار و تراکم بوته ها در مزرعه را به مخاطره مي اندازد.

آيا کنترل کيفيت بذر به درستي انجام شده است؟

براي توليد بذر با کيفيت بالا بايد برنامه کنترل کيفيت خوب بذر را اجرا کرد. عدم اجراي اين برنامه مي تواند منجر به توليد بذور نامرغوب شود.  کيفيت بذر سويا تحت تاثير چندين عامل در مرحله توليد در مزرعه و قبل از برداشت و يا در طي برداشت، خشک کردن، فرآوري، انبارداري، حمل و نقل و کاشت مي باشد. اين عوامل دماهاي خيلي بالا در طي رسيدن محصول، نوسانات رطوبت از جمله خشکي، هوا ديدگي، کمبود عناصر غذايي، خسارت حشرات، حمل و نقل، روش هاي غلط خشک و انبار کردن در بر مي گيرد. چند نوع عامل بيماريزا نيز بر کيفيت بذر سويا تاثير نامطلوب مي گذارد.

بذر چگونه مي ميرد؟

عمل و اثر متقابل همه اين عوامل فيزيولوژيکي، فيزيکي و خسارت حشره و بيماري سهم زيادي در زوال پذيري بذر سويا دارند. زوال بذر يک فرايند طبيعي است که شامل اثر متقابل تغييرات فيزيکي، بيوشيمي، فيزيولوژيکي، سلولي هر بذر مي باشد. اين تغييرات بنيه و قدرت زيستي بذر را کاهش مي دهند و بتدريج موجب مرگ بذر مي شوند. سيستم گواهي بذر تامين کننده استانداردهاي کيفيت بذر مربوط به منشاء بذر، خلوص فيزيکي و ژنتيکي بذر و کيفيت هاي  فيزيولوژيکي و بهداشتي است.

درچند روز گذشته شماري از کشاورزان استان با انتقاد از نامرغوب بودن بذر سوياي توزيع شده خواستار رسيدگي مسوولان به اين مشکل شدند.  اين کشاورزان معتقدند که بذور توزيعي در اين منطقه نارس بوده و در داخل کيسه هاي بذر، بذور نرسيده سبز رنگ به وفور وجود دارد. يا اينکه گلايه دارند که ميزان سنگ در کيسه هاي بذور به طور قابل توجهي بالاست و به طور کلي نامرغوبي بذر از ظاهرش کاملا پيداست. و اما مسوولان جهاد کشاورزي معتقدند: بذرهاي توزيع شده در استان مورد تاييد مرکز اصلاح و تحقيقات بذور کشاورزي است. استاندار گلستان چند روز پيش در جلسه‌اي با حضور مهاجر، معاون امور زراعت وزير جهاد کشاورزي در گرگان، بر برخورد قانوني با خاطيان توزيع بذر نامرغوب سويا در استان تاکيد کرد و به تيم بازرسي استانداري دستور داد اين موضوع را با جديت پيگيري و گروه ويژه‌اي همه جوانب موضوع را به طور دقيق بررسي و گزارش مکتوب ارائه کنند. دکتر زنگانه تاکيد کرد با مقصران احتمالي برخورد قانوني خواهد شد. تا لحظه تنظيم اين گزارش هنوز اين گروه ويژه گزارشي از ماموريت محوله ارايه نداده اند، با توجه به اينکه زمان کشت اين دانه روغني تا پايان خردادماه است تا دير نشده فکري عاجل کنيد.