حسين دوست محمدي

سرانجام شوراي نگهبان نتيجه بررسي صلاحيت نامزدهاي انتخابات رياست جمهوري را به صورت رسمي به وزارت کشور ابلاغ کرد که طي آن 6 تن از داوطلبان از جمله پزشکيان، پورمحمدي، جليلي، زاکاني، قاضي زاده هاشمي و قاليباف تأييد صلاحيت شده اند. اما درباره انتخابات پيش رو با حضور اين 6 نامزد بايد گفت احياناً قصد  آن است پيامي به جامعه مخابره کند که موارد احتمالي از اين قرارند:

- آنها  که بنا داشتند با کاربست فرضيه خالص سازي و يکدست سازي بدنه بوروکراسي تغييري مثبت در مديريت جامعه، دولت و شرايط بين المللي کشور ايجاد کنند به اين نتيجه رسيده اند که اين فرضيه از اساس غلط بوده و نتايج آن هم در عرصه داخلي هم در عرصه خارجي فاجعه بار بوده است لذا به صورت چراغ خاموش قصد بازگشت به ساختار طبيعي نظام جمهوري اسلامي يعني ساختار ترکيبيِ همگامي اسلاميت و جمهوريت را دارد.

- آنها  در انتخابات رياست جمهوري سال 1396 به رأي مردم تمکين نکرد و در ارتباط با جامعه مدني رويکردي را در پيش گرفت که روز به روز بر شکاف ملت/ دولت افزود و معضلات اقتصادي، فرهنگي، اجتماعي، سياسي و امنيتي در عرصه داخلي و خارجي بغرنج تر شد. اين شرايط هزينه هاي سنگيني را بر بدنه اين هسته و فشار مضاعفي را بر اتاق فکر آن وارد آورده است لذا بنا دارد با برگزاري انتخاباتي نسبي و مديريت شده از سنگيني اين بار بکاهد تا راهبردي جايگزين طراحي کند.

- آنها به اين باور رسيده اند که طيفهاي رنگارنگ جناح اصولگرا به لحاظ نظري، عملي و بدنه تشکيلاتي و اجرايي بسيار ضعيف هستند و معمولاً براي جبران اين نقيصه هزينه هايي را بر حاکميت تحميل مي کنند. حاکميت بر اساس تجربه زيسته دريافته است که اين جريانها نه توان مديريت جامعه را دارند و نه توان هم افزايي و همگرايي با يکديگر را لذا بنا دارد با برگزاري انتخابات 8 تيرماه چينش تک قطبي را به کناري نهاده و دوباره به صحنه دوقطبيِ درونزاي اصلاح طلب/ اصولگرا باز گردد.

- نتيجه تأييد صلاحيت 5 نامزد اصولگرا در برابر يک نامزد اصلاح طلب اين است که آراء اصولگرايان متفرق اما آراء اصلاح طلبان متمرکز مي شود با اين شرايط ممکن است حتي در مرحله اول تکليف انتخابات روشن شود هرچند برخي پيشاپيش انتخابات را بين نامزد اصلاح طلب و يکي از نامزدهاي اصولگرا به مرحله دوم احاله مي دهند.

- سبد رأي 5 نامزد اصولگرا يکسان نيست اما مجموع آراء اصولگرايان تقريباً عدد ثابتي را نشان مي دهد. بررسي نتايج انتخابات دوره هاي قبل نيز بيانگر اين واقعيت است که سبد رأي اصلاح طلبان تقريباً دو برابر اصولگرايان وزن دارد اما با توجه به ريزش بخش قابل توجهي از طرفداران جريان اصلاحات در سالهاي اخير گويا دو مرحله اي شدن انتخابات چندان دور از دسترس نيست و اين البته براي مديران صحنه انتخابات مطلوب است. در صورت دو مرحله اي شدن انتخابات ماجراي سال 1384 دوباره تکرار مي شود و نامزد اصولگرا برنده رقابت خواهد بود. در اين صورت انتخاباتي پرشور اما مديريت شده با نتايجي دلخواه اصولگرايان پيش روي ما قرار خواهد داشت.

- اگرچه بسياري از تحليلگران دوقطبي شدن انتخابات بين نامزد اصلاح طلب و يکي از نامزدهاي اصولگرا را دور از دسترس نمي دانند اما به نظر مي رسد اين دوقطبي صوري است و دوقطبي اصلي انتخابات در خارج از صحنه رسميِ طراحي شده و در زير پوست جامعه در حال رقم خوردن است و آن دو قطبي بين تحريم/ مشارکت است. در اين صحنه تنها بازيگر قشر خاکستري جامعه است. شواهد حاکي از آن است که در 6 سال گذشته روند مشارکت مردم در انتخابات نزولي بوده است يعني قشر خاکستري پاي کار نيامده است. از سويي سنگيني وزن سبد رأي اين قشر که کمتر از سبد رأي اصولگرايان نيست معمولاً به سبد اصلاح طلبان اضافه مي شود نه اصولگرايان لذا حضور و عدم حضور قشر خاکستري در دور اول سرنوشت انتخابات را رقم خواهد زد. تجربه ثابت کرده است اين طيف تصميم نهايي خود را شب قبل از برگزاري انتخابات خواهد گرفت لذا بايد تا آن زمان منتظر ماند.

پژوهشگر و دانشجوي دکتراي علوم سياسي