غلامرضا خارکوهي

امام خميني از کودکي در خانواده اي رشد و نمو يافت که همواره نام امام حسين(ع) در زندگي شان مي درخشيد و در مراسم و مجالس سيدالشهدا شرکت مي کردند و خود حتي باني اينگونه مجالس عزاداري بودند. بطوري که اين رويه تا آخرين روزهاي حيات امام خميني تداوم داشت و روضه خوان او در اواخر عمرش پيرمرد مخلصي همچون حاج آقا کوسلي بود که روضه هاي امام حسين(ع) را کوتاه و گويا و مستند و بدور از تحريفات و خارج از پيرايه هاي دروغين در حسينيه جماران مي خواند و اشک امام و مردم را در مي آورد. بطوري که لذت اين روضه ها در دهه شصت براي بنده و بسياري از همسالانم که آن را از تلويزيون مي ديديم هنوز در روح و جانمان ماندگار است. امام خميني به عنوان يک عالم و مرجع بزرگ اسلامي، و هم به عنوان يک رهبر محبوب مردمي در طول سال هاي حياتش همواره توجه خاصي به قيام کربلا داشت. او علاوه بر برپايي سنت عزاداري اباعبدالله، بارها در کتاب ها، سخنراني ها و پيام هاي خود به تشريح فلسفه واقعي قيام امام حسين(ع) پرداخته و مردم را به زنده نگه داشتن اين سنت مذهبي و شيعي تشويق و ترغيب مي‌کرد. او حتي قيام خود را عليه رژيم پهلوي بر اساس آموزه هاي حسيني آغاز کرد و استمرار بخشيد. لذا قيام امام حسين(ع) مبناي انديشه هاي انقلابي امام خميني بود. مخصوصا مقاومت 8 ساله دوران دفاع مقدس ملت ايران منبعث از مقاومت عاشورا بود. به همين جهت او انقلاب اسلامي را پرتوي از قيام عاشورا مي دانست. امام خميني اعتقاد و ارادت ويژه اي به اهل بيت پيامبر(ص) بخصوص امام حسين(ع) داشت، بطوري که بيش از صد بار نام امام حسين(ع) و مشتقاتش در آثار امام خميني تکرار شده، مخصوصا در کتاب هاي صحيفه امام، شرح چهل حديث، استفتائات، ولايت فقيه، آداب الصلوات، تقريرات فلسفه و کتاب البيع. از نظر امام خميني قيام کربلا با آنکه با عده بسيار کمي انجام شد و همه آنها مظلومانه به شهادت رسيدند، اما توانستند امپراتوري بزرگ يزيد را شکست داده و فرو بپاشند. لذا مجالس عزاي امام حسين(ع) موجب زنده نگه داشتن اين قيام در ميان مردم و ترويج فداکاري‌هاي او موجب مقاومت ملت در برابر حاکمان ستمگر مي شود.  از نظر امام خميني قيام امام حسين(ع) قيامي با اعتقادات محکم به مکتب اسلام و براي مبارزه با ظلم و ستم يزيد بود تا بساط حاکميت يزيد ستمگر را برچيند و دين اسلام را از شرّ نااهلان نجات داده و خود حکومت اسلامي واقعي را تأسيس کرده و آموزه‌هاي راستين قرآن و پيامبر و اميرالمومنين را محقق نمايد. البته امام خميني معتقد است بالاترين مصيبتى كه بر اسلام وارد شده، مصيبت سلب حكومت از حضرت علي(ع) بوده و عزاى او از عزاى كربلا بالاتر است. چون اعظمِ مصيبت‌ها اين مصيبت است و مخالفان با سلب حکومت از امام علي، نگذاشتند که مردم اسلام ناب محمدي را بفهمند. بر اساس انديشه امام خميني، سال‌ها بعد، حضرت امام حسن مجتبي(ع) بر ضد معاويه قيام كرد. در صورتى كه آن وقت همه با آن معاويه بيعت كرده بودند و او را سلطان حساب مى‏كردند با اين وجود امام حسن تا آنجا که توانست عليه معاويه قيام كرد. اما يك دسته علاف نگذاشتند امام كارش را انجام بدهد، لذا او با شرايطي با معاويه صلح كرد و با اين صلح، معاويه را مفتضح نمود. آن قدرى كه امام حسن، معاويه را مفتضح كرد، همان قدر سيدالشهدا يزيد را مفتضح كرد.  علاوه بر اين، امام خميني تفسير هوشمندانه‌اي از عبارت معروف «كلُّ يومٍ عاشورا و كلُّ ارضٍ كربلا» دارد. او در يکي از سخنراني‌هايش چنين  تصريح مي کند که برخي اين عبارت بزرگ را اشتباه ‏فهميده اند و خيال مى‏كنند اين يعنى هر روز بايد گريه كرد! لكن محتوايش غير از اين است. منظور از آن اين است که بدانيم كربلا چه كرد، ارض كربلا در روز عاشورا چه نقشى را بازى كرد؟ همه زمين ها بايد آن طور باشند. نقش كربلا اين بود كه سيدالشهدا با چند نفر معدود آمدند به كربلا و ايستادند در مقابل ظلم يزيد و دولت جبار او. در مقابل امپراتور زمان ايستادند و فداكارى كردند و كشته شدند، لكن ظلم را قبول نكردند، و شكست دادند يزيد را . همه جا بايد اين طور باشد. هر روز هم بايد اين طور باشد. همه‏ روز، بايد ملت ما اين معنا را به ياد داشته باشد كه امروز روز عاشوراست و ما بايد در مقابل ظلم بايستيم؛ و همين جا هم كربلاست و بايد نقش كربلا را ما پياده كنيم، انحصار به يك زمين خاص نداشته ؛ و انحصار به يك افراد خاصي ندارد. قضيه كربلا منحصر به يك جمعيت هفتاد و چند نفرى و يك زمين كربلا نبوده؛ همه زمين ها بايد اين نقشه را اجرا كنند و همه روزها، غفلت نكنند، تكليف همگانى مقابله با ستم‏ است. ملت ها بايد غفلت نكنند از اينكه هميشه بايد مقابل ظلم بايستند. اين در حالي است که گاهي دشمنان يا حتي افراد ناآگاه داخل کشور، جوانان را نسبت به مجالس گريه و عزاداري امام حسين(ع) بدبين مي کنند. اما در پاسخ به اين افرد امام خميني بر استمرار اين مجالس تاکيد نموده که اينها شعائر مذهبى و سياسي ماست و بايد حفظ شود. اين افراد نمى‏دانند که روضه‏خوانى براي امام حسين(ع) عواطف مردم را چنان تهييج مى‏كند كه براى همه چيز حاضرند. چون وقتى مردم ديدند سيدالشهدا جوان هايش را در راه خدا داد و آن طور قطعه قطعه شدند، حس شهادت طلبي براى مردم به آساني درک مى‏شود و جوانانشان را براي دفاع از اسلام تقديم راه خدا مي کنند. شکي نيست که ذکر مصائب عاشورا موجب بيداري و ظلم ستيزي جامعه مي شود، و امام خميني معتقد است، دشمنان مى‏بينند كه مجالس روضه، ذكر مصائب مظلوم و ذكر جنايات ظالم، در هر عصرى مظلومان را مقابل ظالمان و طاغوت ها قرار مى‏دهد. لذا اينهايى كه تزريق مى‏كنند به شما «ملت گريه»، «ملت گريه»، اينها خيانت مى‏كنند. چون ارباب‌هايشان از اين گريه‏ها مى‏ترسند. گريه بر امام حسين جنبه سياسى و جنبه اجتماعى دارد. پيغمبر هم فرمود أنَا مِنْ حُسَينٍ   يعنى ديانت را امام حسين نگه مى‏دارد، و فداكارى او ديانت اسلام را نگه داشته است، لذا ما هم بايد نگهش بداريم. لازم به ذکر است که خوشبختانه در سال‌هاي اخير آثار خوبي در اين زمينه به چاپ رسيده است، مخصوصا «کتاب قيام عاشورا در کلام و پيام امام خميني» به حجم 120 صفحه که توسط مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام تدوين شده و تاکنون پانزده بار جمعاً در شمارگان بيش از چهل هزار نسخه منتشر شده و بهترين مرجع براي آشنايي نسل جوان، پژوهشگران، دانشگاهيان، هيأت‌ها، مداحان و خطيبان با ديدگاه‌هاي عاشورايي امام خميني مي‌باشد. اميد است همه اقشار جامعه با مطالعه اينگونه منابع موثق، آشنايي بهتر و بيشتري درباره قيام کربلا کسب نمايند.

تاريخ نگار