امام حسين (ع) و واقعه کربلا در شعر شاعران کهن سرزمين گرگان تشريح شد
یادداشت |
علي بايزيدي، شاعر و پژوهشگر گرگاني با اشاره به اينکه سرزمين گرگان در حوزه شعر فارسي يکي از قديمي‌ترين مناطق شاعر پرور ايران به‌حساب مي‌آيد، گفت: از قرن نهم هجري يعني پيش از تسلط صفويان بر ايران شاعراني چون هلالي جغتايي استرآبادي و نظام‌الدين استرآبادي در مورد امام شهدا شعر سروده‌اند. به گزارش خبرگزاري کتاب ايران در گرگان، علي بايزيدي، شاعر و پژوهشگر گرگاني شامگاه چهارشنبه و هم‌زمان با برپايي دومين شب از چهاردهمين سال برپايي تکيه هنرمندان استان گلستان در مدرسه تاريخي تقوي هاي گرگان، گفت: اساس و مبناي تمامي نوحه‌خواني‌ها و مداحي‌ها، بر پايه شعر و سروده‌هاي شاعران و مداحان است. حداقل در 5 سده اخير؛ يعني از زمان برپايي حکومت شيعه‌مذهب صفويه در ايران و تغيير فضا و محتواي عزاداري‌ها، اين مسئله به‌خوبي پيدا و نمايان است. بايزيدي ادامه داد: البته اين بدين معني نيست که ما پيش از صفويه در اين خصوص شعر و چکامه و سروده‌اي نداريم اما رنگ و بو و مؤلفه‌هاي سوگواري در اين پانصدوچند سال به‌طور کامل پايه و اساس شعر به خودش گرفته و خب تأثير و اثرگذاري شعر نسبت به نثر چه در خصوص شادي و جشن چه در خصوص عزاداري و سوگواري مسلماً بيشتر است.
برخي نقل‌قول‌ها در هيچ منبعي ديده نمي‌شود
وي افزود: نکته ديگر اينکه تأثير شعر در حوزه عزاداري تا بدان‌ها پيش رفته که متأسفانه برخي از روايات و منقولات تاريخي در مورد واقعه عاشورا و کربلا را تحت تأثير قرار داده و حتي دخل و تصرف کرده و ما نقل‌قول‌هايي را مي‌شنويم که در هيچ‌يک از منابع متقدم تاريخي و به‌اصطلاح مقاتل مشهور قرون اوليه اسلامي، ديده نمي‌شود. بايزيدي ادامه داد: مثلاً عبارت «هل من ناصر ينصرني» از امام حسين (ع) يا «ان کان دين محمد لم يستقم الا بقتلي فيا سيوف خزيني» و يا «ان الحياة عقيدة و الجهاد» همه اين‌ها از دل شعر شاعراني چون محب الهويزي اهوازي و احمد شوقي مصري از شاعران تقريباً معاصر بيرون آمده است.
شعر در گلستان 1200 سال قدمت دارد
وي در ادامه درباره شعر در سرزمين گرگان (جرجان) و امام حسين (ع) و واقعه کربلا در شعر شاعرانش گفت: سرزمين گرگان در حوزه شعر فارسي يکي از قديمي‌ترين مناطق شاعر پرور ايران به‌حساب مي‌آيد. ابوسليک گرگاني يا جرجاني از نخستين شاعران پارسي سراي ايران، متعلق به سده سوم هجري و دوره يعقوب ليث صفاري است. بايزيدي ادامه داد: پس تاريخ شعر سرايي در گلستان 1200 سال قدمت دارد و ازآنجايي‌که در قرون اوليه اسلامي، گستره گرايش به اهل سنت بيشتر از تشيع است، ما شاعران کمتري در حوزه مورد بحثمان داريم؛ اما خوشبختانه چند تن از شاعران قديمي اين سرزمين ازجمله ابوالحسن علي بن احمد جرجاني متخلص به جوهري، حکيم لامعي گرگاني و علي بن زيد فصيحي استرآبادي ازجمله شاعران عربي زبان اما شيعه‌مذهب منطقه ما هستند که در رثاي امام حسين و واقعه کربلا اشعاري را سروده‌اند.
برادراني که براي امام حسين (ع) سرودند
وي افزود: خصوصاً جوهري جرجاني، شاعر دربار آل‌بويه و از شاعران نزديک و محبوب صاحب بن عباد وزير مشهور آل‌بويه که 2 قصيده بلند و مشهور در مورد امام حسين (ع) و قيام کربلا دارد که در مقتل خوارزمي و لهوف سيد بن طاووس ذکرشده است. شاعر و پژوهشگر گرگاني گفت: از قرن نهم هجري يعني پيش از تسلط صفويان بر ايران شاعراني چون هلالي جغتايي استرآبادي و نظام‌الدين استرآبادي در مورد امام شهدا شعر سروده‌اند. وي افزود: نظام‌الدين استرآبادي از قصيده‌سرايان بزرگ سده‌هاي نهم و دهم، شعر بلندي درباره امام حسين (ع) دارد. يک نکته جالب هم اينکه نظام‌الدين، دو برادر شاعر ديگر هم داشت، بهنام‌هاي طايري استرآبادي و مهدي استرآبادي که در تاريخ ادبيات فارسي بي‌نظير است؛ يعني ما در شهرهاي ديگر ايران، سه برادر شاعر نداشتيم. همچنين سلطان محمد صدقي استرآبادي و فهمي استرآبادي هم از شاعران قرن دهم هستند که هردو در مورد امام حسين شعر سروده‌اند. بايزيدي در پايان گفت: البته ناگفته نماند که اغلب شاعران شيعه، در مدح امام علي (ع)، امام رضا (ع)، امام مهدي (عج) هم اشعار بسياري دارند اما خب در مورد امام حسين (ع) که موضوع مورد بحث ما و البته تطبيق تاريخي با اين ايام دارد، ما صحبت مي‌کنيم و من به همين خاطر اشاره‌اي به آن مسائل نکردم. به گزارش ايبنا، علي بايزيدي، نويسنده، شاعر و پژوهشگر گرگاني، صاحب‌امتياز و مديرمسئول فصلنامه فرهنگي، هنري، ادبي و تاريخي استارباد، عضو هيئت تحريريه دانش‌نامه گلستان و دانشجوي دکتري مديريت بازرگاني و راهبردي است. از وي افزون بر سيصد عنوان مقاله، مطلب و جستار مختلف و متعدد فرهنگي- تاريخي و نيز اشعاري در نشريات ملي و استاني منتشرشده و نيز کتاب‌هايي با عناويني چون «پارس‌نگار؛ روزشمار رخدادهاي تاريخي استان فارس»، «قصه‌هاي مادربزرگ؛ حکايت‌هاي عاميانه مردم گرگان»، مجموعه شعر «دفتر اول: نقل آخر!»، قابوس‌بن‌وشمگير، ميرسيد شريف جرجاني، ميرفندرسکي از مجموعه مفاخر و مشاهير گلستان، روانه بازار نشر شده است.