■ با مسووليت سردبير

ميرزا حسين ناييني در تنبيه الامه که از نظر آيه اله طالقاني مي توان آن را کتاب حکومت در اسلام ناميد در حوزه هاي مختلفي از حکمراني طرح بحث کرده است و کوشيده است ديدگاههاي فقهي علماي آن روزگار خصوصا آخوند خراساني و ملا عبداله مازندراني را تبيين نمايد. ايشان در اين کتاب ارزشمند استبداد را با شرک به خداوند متعال برابر ميداند و جايگاه مجلس شورا را از آنجا که محل خرد جمعي مومنان است در اندازه اي ارزشمند و پر اهميت ميداند که مي تواند در عصر غيبت مسووليت اداره جامعه مسلمانان را بر عهده بگيرد زيرا برخاسته از عقول مجرب انسانهاست و خرد جمعي مي تواند تصميمات درستتر و دقيقتري بگيرد، توجه به اينکه اين کتاب ارزشمند در بيش از صد سال پيش نوشته شده است و در آن تلاش شده بود ضمن حفظ رعايت جايگاه مردم، حکومت را وادار به رعايت قانون و دور شدن از استبداد و در نهايت ارتقاي جامعه ايراني نمايد به ما يادآوري مي کند که بايد حکمراني بر اساس رضايت و خواست شهروندان سامان يابد. نکته ديگري که آيه اله ناييني درباره حکمراني وحاکمان در اين کتاب آورده است توجه به اين مساله مهم است که حکومت در دست حاکمان به مثابه امانت است و آنها مالک شهروندان نيستند و نمي توانند آزادي حق انتخاب شهروندان  را از آنها سلب نمايند. جالب آن است که جان لاک متفکر مغرب زمين نيز حکومت را تنها به مثابه امانت در دست حاکمان ميداند و معتقد است هرگاه شهروندان از دولتي روي برگردانند بايد امانت قدرت به شهروندان برگردانده شود. نگاهي به آثار فقيهان و علماي برجسته در عصر مشروطه به ما مي آموزد که علماي کبار ثلاثه در اين عصر با درک اقتضايات زمان همواره به دنبال برنامه اي بر خاسته از شرع براي امت اسلامي بودند تا آنها بتوانند در پناه زندگي اقتصادي سالم و سامان يافته، دين دارتر و مومن تر باشند، بديهي است هنگامي که چرخ هاي اقتصاد يک جامعه دچار اشکال مي شود ديگر نبايد از آن جامعه انتظار اخلاق و ايمان داشت.