دکتر حيدر حسين نژاد  

کشور ما دومين دارنده بزرگ ذخائر طبيعي جهان مثل نفت وگاز در مجموع هست. آيا وضعيت مصرف و توليد انواع حامل هاي انرژي مثل گاز، برق، بنزين و گازوئيل در شرايط خوبي هست؟ سالهاست که از کاهش توليد و کاهش بهره وري در کل زنجيره توليد نفت وگاز در پتروپالايشگاه ها بدليل عقب ماندگي از علم روز اين صنايع صحبت مي‌شود و از طرفي ديگر با يک ولنگاري در مصرف که عجيب وغريب است مواجه هستيم بطوري که اگر شبانه روز مراکز توليد اين حامل هاي انرژي کار کنند باز هم کفاف اين مصرف را نمي‌دهد. سال گذشته حدود 300 ميليون متر مکعب کمبود گاز براي تامين حتي مصرف داخلي خانگي و تجاري داشتيم ومصرف صنايع مادر از جمله الومينيوم، فولادف سيمان، فرش و ساير صنايع را کاهش و زمانبندي کرديم. يعني اکثر صنايع با کاهش 30 درصدي در بخش توليد مواجه شدند. آنهم در شرايطي که سال بنام جهش توليد با مشارکت مردم نامگذاري شده است. مصرف روزانه گاز فقط در بخش خانگي در ايران سال گذشته از 800 ميليون متر مکعب فراتر رفت. براي اينکه بدانيم اين عدد چقدر ارزش دلاري دارد کافيست اين عدد را در قيمت جهاني گاز ضرب کنيم، عدد بدست آمده ميزان پولي هست که به زحمت توليد گاز کرديم انتقال داديم ودود کرديم در خانه ها بسمت آسمان بدون هيچ ارزش افزوده و اورده اي .آيا مصرف ما در بخش خانگي درست و بجا هست و با بهره وري همراهي دارد؟ آيا بخاري هاي ما، موتور خانه هاي ما استاندارد روز جهاني را دارند؟ آيا ساختمان هاي ما پيوست هاي بهره وري انرژي استاندارد روز دنيا را پاس ميکنند؟ آيا فرهنگ مصرف مردم در مورد گاز، برق، آب درست ومنطقي هست؟ ميانگين مصرف آب، برق، گاز، بنزين و گازوئيل با تفاوت هاي اندکي در ايران با ميانگين مصرف جهاني يعني از کشور‌هاي فقير تا غني بعضا تا 5 برابر مي‌رسد اين عدد طي دهها سال گذشته برقرار بوده است. آيا سيستم حکمراني کشور به اين رويداد ناترازي انرژي در همه حوزه ها را از دهها سال قبل پيش بيني کرده بود؟ آيا در کشور ما حقيقتا چيزي بنام تفکر سيستمي و چارچوب سازماني مشخص وجود داشته است که اين مشکلات وبحران ها را ببيند؟ بيان مسئله کند راه حل ارائه دهد اجرا کند و پايش و نظارت بر اجرا تا حصول نتيجه داشته باشد؟

سال آينده ما از کمبود 18 هزار مگاوات برق در تابستان امسال به کمبود حداقل 24 هزار مگاوات در روز خواهيم رسيد امسال هم قطعا در زمستان از کمبود 300 ميليون متر مکعب گاز در روز به قريب 400 و بلکه بيشتر در روز خواهيم رسيد. يعني قطعي وکاهش برق وگاز تحويلي به صنايع در زمستان و تابستان پيش رو به عددهاي بزرگتري خواهد رسيد کما اينکه طي سالهاي گذشته تا به حال رسيده ايم. سوال هاي مهمي وجود دارد که چرا کشور ما در همين حوزه خاص انرژي با چنين مشکلاتي روبرو شده است آنهم بقدري که دولت ها انگار هيچ عزمي تواني براي ارائه يک برنامه با بيان مسئله محور وحل آنها ندارند. اقدامات دولت در همين 16 سال اخير براي بوجود نيامدن چنين مشکلاتي در حوزه انرژي چه بوده است؟ چرا خودروسازان ما که بهتره بگوييم مونتاژ کار وارداتي نتوانستند خود را با تکنولوژي روز دنيا در توليدات مطابقت و همراهي بدهند؟ چرا بايد خودرو روز دنيا حتي خودروهاي کشنده با جريان الکتريکي باشد آنوقت پرايد ما با مصرف 12 ليتر در 100 کيلومتر!؟

پاسخ اين سوالات کاملا واضح و مبرهن است ، مديريت اقتصادي در کشور ما دولتي بوده است. تقريبا 80 درصد اقتصاد کشور دولتي است. يک دولت مثال بزنيم در دنيا که همه کاره اقتصاد هست و پيشرفت هم کرده است؟

بخش خصوصي ما سهمش از اقتصاد ايران چقدره؟ آيا طي ساليان گذشته به بخش خصوصي براي واگذاري اقتصاد و توليد و عمران همتي وجود داشت و يا حتي دارد؟ آيا آنهايي هم که واگذار شد به خصوصي واقعي واگذار شد؟ اقتصاد دولتي واضح است که پر از رانت و فساد و تبعيض و بي عدالتي هست. نمونه کاملا شفاف آن فوتبال هست. 100 ميليارد يک بازيکن مي‌خرند که ارزش آن بازيکن حقيقتا 10 ميليارد هم نيست و باشگاه ها که بهتر است نام باشگاه را به آنها اطلاق نکنيم چون هيچ زيرساختي ندارند سهم خود را هم از اين خريد بازيکن بر ميدارند‌. تيم هاي ليگ برتري با اين پول پاشي هاي زياد حتي يک زمين فوتبال آبرومند در سطح آسيا ندارند که بازي هاي خود را در آن انجام دهند آيا 100 ميليارد ندارند که براي زمين هزينه کنند؟ در بحران آب و کشاورزي سنتي همين مشکلات هست در آلودگي هوا و زيان ميليارد دلاري مرگ و مير ناشي از آن و نيز آسيب هاي فراوان مالي وغير مالي حوادث رانندگي در کشور هم به همين گونه است. دفع زباله ها که طلاي کثيف جهان‌ ناميده ميشود هم به همين درد بي برنامگي مبتلا هست. پول هست، بودجه هست، مديريت نيست. برنامه ريزي نيست، آينده نگري نيست. در يک کلام خرد وعقلانيت نيست. چقدر شاعران بزرگ پارسي گوي داريم که هر يک به تنهايي فخر عالم عرفان وکلام وسخن هستند که از خرد ودانايي گفتند اما کيلومترها از اين سخنان فاصله داريم.

متخصص بيهوشي درد ومراقبتهاي ويژه