درس بگيريم


تیتر اول |

مهران موذني- محمد اسماعيل اسدي، پژوهشگر بين‌المللي کشاورزي پايدار، در بزرگداشت روز جهاني خاک بر لزوم توجه به تجارب جهاني تأکيد کرد و گفت: من معتقدم که بايد از تجارب جهاني درس بگيريم. يعني نيازي نيست راهي که دنيا قبلاً رفته را طي کنيم. از سال 1930 تا 1940 در گرد و غبار زيادي در ايالات مياني آمريکا به وجود آمد. با واکاوي اين فاجعه متوجه شدند که خشکسالي اين ايالات در نتيجه از بين رفتن اراضي مرتعي و پوشش گياهي به وجود آمده است. به طوري که هيچ پوششي براي خاک نماند و گرد و غبار آن را به سادگي بلند کرد. فيلم‌هاي زيادي در اين باره ساخته شد که «خوشه‌هاي خشم» معروف‌ترين آن‌هاست. معضلي که پارسال در استانمان مشاهده کرديم مشابه همين اتفاق بود که در نتيجه برخي عوامل داخلي و خارجي به وجود آمده بود.در کشور آمريکا با اجرا کردن قوانين حفاظت از خاک به کشاورزي بي‌خاک‌ورزي روي آوردند. به طوري که ايالات متحده امروز 44 ميليون هکتار از اراضي‌اش را به همين صورت کشت مي‌کند. يعني ديگر زمين را شخم نمي‌زنند. بلکه با يک شکاف باريک بذر را مي‌کارند و پوشش گياهي را حفظ مي‌کنند. وي در ادامه گفت: با مرثيه‌خواني مشکلي حل نمي‌شود. بايد به دنبال راهکار بود تا شعارها تبديل به شعور و رفتار شود. اين قبيل همايش‌ها بايد دستاورد داشته باشند. مطالبي که در اين مراسم‌ها بيان مي‌شود، بايد در مزارع پياده گردد. خاک ما به مراقبت نياز دارد. چرا که بقاي ما به آن گره خورده است. تنها راه چاره استفاده از ظرفيت زيستي خاک و افزايش کربن آلي آن است که موجب پايداري در ساختار خاک مي‌شود. اسدي، کشاورزي حفاظتي را راه حل بسياري از مشکلات کنوني دانست و عنوان کرد: کشاورزي حفاظتي يکي از راهکارها براي حفظ خاک است. کشاورزي حفاظتي بسته کاملي است که شامل عدم دست‌کاري خاک، نگهداري پوشش خاک و تناوب زراعي مي‌شود. کشاورزي حفاظتي به معناي پياده‌سازي اين 3 مورد است. در حال حاضر، حدود 25 ميليون هکتار از اراضي کشاورزي جهان به اين صورت کشت مي‌شود. وي درباره چگونگي ترويج کشاورزي حفاظتي بين کشاورزان گفت: يک مشاور مطمئن مي‌تواند کمک بزرگي براي کشاورزان ما باشد. البته نه مشاوري که به زبان دانشگاهي صحبت کند. مشاورين بايد بتوانند به زبان کشاورزان صحبت کنند تا اعتماد آن‌ها جلب شود. نگاه آمرانه کاري را پيش نخواهد برد. اسدي ادامه داد: در حال حاضر مواردي از قبيل سيلاب‌ها، خشکسالي، تخريب منابع طبيعي و تغيير اقليم چالش‌هايي جهاني به حساب مي‌آيند. اما کشور ما به علت ضعف‌هاي زيرساختي‌اش آسيب‌پذيرتر است. ميانگين بارش 50 ساله ما نشان مي‌دهد که با آهنگ کاهشي 0.78 ميلي‌متر در سال روبه‌رو هستيم. اين به معناي وقوع تغييرات اقليمي است. سازگاري و افزايش تاب‌آوري دو راهبردي هستند که در مقابله با چالش‌ها کارآمدي دارند. وي افزود: امروزه مي‌گويند خاک يک موجود زنده است. در نظر داشته باشيد که موجود زنده متولد مي‌شود و دوران کودکي، بلوغ و جواني دارد. خاک نيز همه اين خصوصيات را دارد. تنفس، جذب اکسيژن و دفع اکسيد کربن از ديگر ويژگي‌هاي يک موجود زنده است که خاک نيز آن‌ها را داراست. تغيير با زمان، شادابي، خستگي، حرکت، فرسودگي، مرگ، توليد گرما، نياز به مهر و محبت و مراقبت همه از همين قبيل صفات هستند. خاک نيز مي‌تواند مثل انسان سالم يا ناسالم باشد. استفاده از مواد شيميايي و سمي يا آتش زدن خاک، آن را از چرخه کارکردش خارج خواهد کرد. به طوري که ديگر سالم نخواهد بود. اسدي درباره جايگاه و اهميت خاک اظهار داشت: هفتصد سال پيش استاد سخن، سعدي شيرازي گفته است: «بني‌آدم سرشت از خاک دارد/ اگر خاکي نباشد، آدمي نيست». امروزه مي‌دانيم که 95 درصد غذاي ما از خاک تأمين مي‌شود. در ادبيات ما شاعران بسياري درباره خاک سروده‌اند که نشان مي‌دهد ما از گذشته به ارزش آن واقف بوده‌ايم. گفتني است که اين همايش با شعرخواني اعضاي تحريريه صفحه کودک و نوجوان گلشن مهر نيز همراه بود.