در گفت‌وگو با ايبنا عنوان شد؛ شاملو تلاش کرد با قالب سپيد به کلمات اصالت دهد


گفت وگو |

                        نويسنده، پژوهشگر و روزنامه نگار و فعال فرهنگي گلستاني معتقد است؛ احمد شاملو تلاش کرد با قالب سپيد اصالت را به کلمه بدهد و زبان شعر فارسي را همگام بازمان به‌پيش ببرد. به گزارش خبرگزاري کتاب ايران (ايبنا)، در تقويم فرهنگي کشورمان 21 آذرماه مصادف با زادروز احمد شاملو متخلص به الف. بامداد، نويسنده، روزنامه‌نگار، مترجم، پژوهشگر و فرهنگ‌نويس معاصر کشورمان است که نامش با نوآوري در شعر معاصر فارسي و شعر سپيد گره‌خورده و تا به امروز هر کجا حرف و مکتوبه‌اي در خصوص سپيد سرايي به ميان مي‌آيد، نام و ياد و آثارش ذکر و زنده مي‌شود. به بهانه سالروز تولد اين شاعر فقيد که از او آثار متعددي به يادگار مانده، با احسان مکتبي، نويسنده، پژوهشگر و روزنامه‌نگار گلستاني به گفت‌وگو نشستيم و او درباره جايگاه احمد شاملو و ضرورت توجه به وي و نيز ارتباط شاملو با زيست‌بوم گرگان مطالبي خواندني را عنوان کرد که در ادامه از نظر مخاطبان مي‌گذرد.

 

تأثير شاملو بر شعر فارسي

احسان مکتبي، با اشاره به اينکه براي بخشي از شهروندان نام شاملو بافرهنگ کوچه‌اش آشناست، براي کودکان و نوجوانان نام شاملو با شعر معروف «پريا» مترادف است و براي بسياري نام شاملو تداعي‌کننده شعر بدون وزن عروضي است، گفت: اما مهم‌ترين تأثير او جداي از همه اين تلاش‌ها بر شعر فارسي و قالب نيمايي بوده است. وي افزود: شاملو تلاش کرد با قالب سپيد اصالت را به کلمه بدهد و زبان شعر فارسي را همگام با زمان به‌پيش ببرد، اگرچه او در ابتدا آن‌چنان‌که خود معترف است به اميد شعر، نثر مي‌نوشت اما درنهايت به زبان خاص خود در شعر دست پيدا کرد. مکتبي ادامه داد: شاملو از نسل شاعران و نويسندگان دهه 40 شمسي ايران است. دهه چهل دوره‌اي است که‌موج عظيمي براي توليد آثار هنري در ايران به راه افتاده بود. در ميان شاعران اين دوره بايد از اخوان ثالث، سهراب سپهري، سياوش کسرايي، فروغ فرخزاد، سيمين بهبهاني، فريدون توللي، حميدي شيرازي، هوشنگ ابتهاج و… در ميان نويسندگان محمود دولت‌آبادي، م به آذين، صادق هدايت و… را نام برد.

 

افزوده شدن به غناي ادب فارسي

وي ادامه داد: اين اسامي تنها بخشي از اين موج بزرگ توليد هنري هستند و ادامه همين نسل از شاعران و نويسندگان است که مي‌توانيم در محمدعلي بهمني، حسين منزوي نيز نشانه بگيريم. جالب آن است که در اين دوره هر يک از شاعران و يا نويسندگان توانسته بودند به زبان خاص خود دست يابند و بر غناي ادب فارسي بيفزايند. مکتبي خاطرنشان کرد: بر اين اساس بايد زمينه را براي ظهور و بروز همه استعدادهاي هنري فارغ از نگرش‌هاي تنگ‌نظرانه فراهم کرد، هنرمندان مرکز ثقل فرهنگ هستند و آن‌ها هستند که مي‌توانند با تلاش و توليد ادبيات فاخر هويت فرهنگي و اجتماعي يک ملت را ارتقا دهند؛ زيرا سياستمداران، مديران و… مي‌آيند و مي‌روند و آنچه مي‌ماند آثار هنري است.

 

کجاي اين جهان هستيم

احسان مکتبي افزود: از احمد شاملو «فرهنگ کوچه» و «شعر سپيد» ماند و از دولت‌آبادي «کليدر» و «جاي خالي سلوچ» و … مي‌ماند و از اخوان «زمستان» و «ارغنون» و از هدايت… باري براي يک‌بار هم که شده بينديشيم از ما چه مي‌ماند تا بدانيم کجاي اين جهان ايستاده‌ايم و اگر بتوانيم براي اين سؤال بنيادين پاسخي درخور در وجودمان پيدا کنيم بسياري از مشکلات سر به نشيب خواهد گذاشت.

مکتبي سپس با اشاره به اينکه احمد شاملو به‌واسطه حضور خويشاوندانش و برخي مسائل فرهنگي و هنري مراوده‌اي با مردم گرگان و دشت داشته است، گفت: در حدود يک دهه پيش در روزنامه گلشن مهر، پرويز کريمي همشهري خوبمان (متولد اول بهمن‌ماه 1318) مطالبي قابل‌توجه درباره احمد شاملو مطرح کرده است.

شاملو و دختران دشت و آلاچيقهاي ترکمن

وي با اشاره به اينکه پرويز کريمي از شاعران نامدار و معاصر و از پيشگامان غزل نوي ايران است و اشعارش در نشريات مطرحي چون «خوشه» به سردبيري احمد شاملو به چاپ رسيده است، گفت: در آن مصاحبه که در آرشيو حقيقي و مجازي نشريه گلشن مهر نيز در دسترس است، پرويز کريمي در کنار بيان نحوه آشنايي و ارتباطش از دوران جواني با شاملو و نيز ارتباطات خويشاوندي شاملو در گرگان و سفرهايش به اين منطقه، مطالبي خواندني درباره حضور شاملو همراه با يک گروه فيلم‌برداري و سرکشي از آلاچيق‌هاي ترکمن و به تماشا نشستن دختران قاليباف ترکمن مطرح کرده است که خواندنش براي اهل شعر و ذوق و نيز پژوهشگران به گمانم دل‌نشين باشد. به گزارش ايبنا، احسان مکتبي، متولد 1348 در گرگان، نويسنده، پژوهشگر، فعال فرهنگي و روزنامه‌نگار، دانش‌آموخته علوم سياسي در مقطع دکترا و ليسانس زبان و ادبيات فارسي است. وي صاحب‌امتياز روزنامه گلشن مهر در گلستان است و تاکنون يادداشت‌ها، مقالات و آثار متعددي را به رشته تحرير درآورده که از آن جمله مي‌توان به کتاب‌هاي «اندوه پنهان‏: بررسي شعر اميري فيروزکوهي»، «اعتراف: يادداشت‌هاي يک روزنامه‌نگار» و نيز «دين و دولت در مکتب قرارداد اجتماعي» اشاره کرد.