عليرضا صدرايي- گلستان فرش بهارستان ايران است، با گل هاي رنگارنگ و زيبايش که هر چهار فصل به شمايلي دلفريب در مي آيد، گاه گرم است ، گاه خنک، گاه پاييز هزار رنگ و گاه زمهرير لرزان زمستان، رنگ و نماي قالي ترکمنش، شيهه اسب هاي ترکمن صحرا، بخشي هاي صحرا از يک سو تا پايکوبي هاي خاص اقوام سيستاني و بلوچش در جشن ها و عروسي ها و ساز و آواز سرناي آنها که هر جنبده اي را به طرب وا مي دارد، يا نواهاي سنتي کتول که از تاريخي دور با ما هم کلام مي شود، اما در اين مقام سخن از موسيقي کتول است، موسيقي علي‌آباد کتول بدون شک  يکي از پوياترين و قديمي‌ترين ميراث‌هاي موسيقي فولکلور ايران است که همچنان نفس مي‌کشد و زندگي مي‌بخشد. و با ريشه‌هاي عميق در فرهنگ مردم علي‌آباد، قصه‌هاي عاشقي و دلدادگي را به زيبايي روايت مي‌کند؛ آوازهايي که گاه به ماجراهاي اجتماعي،عرفاني، و مذهبي نيز مي‌پردازند. گرچه اين هنر قديمي، همچون سرنا نوازي، به‌مرور زمان رنگ‌باخته است، اما قطعات حماسي سرداري، سواري و کشتي‌گيري همچنان جان تازه‌اي به مراسم‌ها و جشن‌هاي محلي مي‌دهند. موسيقي کتولي نه‌تنها به منطقه علي‌آباد بلکه به‌عنوان يک سبک موسيقي شناخته مي‌شود، سبکي که گاه ريشه در زندگي کشاورزي و حتي چراندن گاوها داشته است. موسيقي علي آباد از سه بخش اصلي تشکيل شده: مقام هرايي که مقام‌ها کشيده‌تر و سنگين‌تر است و به‌عنوان مقدمه و پيش‌درآمد آهنگ کتول استفاده مي‌شود؛ مقام راست که کوتاه‌تر و سريع‌تر اجرا مي‌شود و پس از مقام هرايي و مقدمه ادا مي‌شود؛ و مقام کله کش‌ها که در اوج نواخته مي‌شود و کشيده‌تر و سنگين‌تر است و شنونده را با خود به فرازهاي احساسي مي‌برد. علي‌آبادکتول با موسيقي خاص خود، بخشي از هويت فرهنگي گلستان را به نمايش مي‌گذارد. يکي از نام‌هاي برجسته اين عرصه، عيسي فيوج، آخرين نقال شمال کشور است که مقام‌هاي اول جشنواره‌هاي مختلف را از آن خودکرده و ميراث منظومه خواني کتولي را زنده نگه‌داشته است.  استاد عيسي فيوج  سال 1292، شهر فاضل آباد از توابع علي آباد کتول ديده به جهان گشود. وي استاد کمانچه بود. پدرش از مشهورترين نقالان و نوازندگان و خوانندگان محلي علي آباد بود و در تمامي مجالس شادي و شب نشيني هاي خوانين وقت و مردم شهرش به عنوان قصه گو و نقال شماره يک، مشارکت داشت. وي از قدرت خارق العاده اي برخوردار بود، چنانکه زماني به دستور خوانين کتول در ميان آتش گداخته زغال، حدود نيم ساعت به نواختن کمانچه و خوانِش نقل حضرت موسي (ع) و کوه طور و حضرت ابراهيم (ع) به زبان شعر پرداخت، برخي به خاطر همين رخداد او را ساحر لقب دادند. عيسي فيوج از کودکي به همراه پدرش در بيشتر نقالي ها و قصه خواني ها حاضر بود. بدين ترتيب در نواختن کمانچه که ساز اصلي اش بود مهارت يافت. در دوران جواني نيز در اکثر جشن ها و مجالس عروسي و شب نشيني هاي منطقه شرکت داشت و به نقل و قصه خواني و شاد کردن دل هاي مردم مشغول بود علاوه بر عيسي فيوج، علي اصغر اصلاني كتولي، قربانعلي اصلاني كتولي، سيد احمد حسيني و حضور هوشنگ جاويد صاحب نظر در موسيقي محلي نيز به اين کيفيت در علي آباد کتول افزوده است حالا خبر رسيده است که شوراي اسلامي  علي آباد کتول و شهرداري اين شهر در کاري ارزشمند  به دنبال ارتقاي بيشتر و توجه بيشتر به اين سنت تاريخي فرهنگي  کتول هستند...

عباس فرهادي فعال فرهنگي و هنري کتولي در يادداشتي براي گلشن مهر به شرح ماجرا پرداخته است که با هم مي خوانيم :  عصرِ شنبه، اولين نشستِ کارگاهيِ جشنواره‌ي موسيقيِ مقاميِ کتولي( سروانگ5) براي اعلانِ فراخوانِ اين رويدادِ بزرگ به همراهِ رونماييِ کتاب فرهنگنامه‌ي موسيقيِ کتولي در هتلِ کانيار برگزار شد که به عنوان خبرِ تر و تازه‌ي تحليلي با سليقه‌ي اين قلم مي‌توان به آن اينطور پرداخت که:

1-بعد از چندين جلسه‌ي مشترکِ شوراي اسلاميِ شهر و شهرداري با گروه‌هاي مختلف از فعالان و هنرمندان موسيقي و نيز تشکيلِ کارگروهِ فني و ...، حالا جلسه‌‌اي عمومي‌تر از گروه‌هاي مختلفي - که هرکدام تاثيرات موثر و مثبتي در کميت و کيفيتِ اين جشنواره مي‌توانند بگذارند - بسيار هوشمندانه و موفق برگزار شد و البته استقبالِ چشمگيرِ پيشکسوتان، فرهيختگان و نخبگانِ اين عرصه هم اين دورهمي را به يک همايشِ بزرگِ موسيقي تبديل کرد.

2-اگرچه چند سالي‌ست - که حتي رجال سياسي و اداري هم برعکس دهه‌ي 60 و 70 و حتي تا حدودي 80 خورشيدي - با اهالي فرهنگ و هنر همراه و همدل هستند، اما حالا به شکلِ چشمگيرتري در کنار فرهنگ و هنر قرار دارند و شروعِ اين روند از ثبت ملي موسيقي کتولي در حدّ محسوس‌تري ديده مي‌شود که البته آنچه‌ را روزگاري در حد رويا و آرزو بود، امشب خوشبختانه به واقعيت مي‌شد ديد، شهرداري و شوراي محترمِ شهرِ علي آبادکتول در همايش امشب با گزارش‌هايي که ارائه دادند، درواقع چنان خاطر جمعي از حال و آينده‌اي خوش را نويد دادند که اين قلم بر اين عقيده است: اين رسم خوب طوري نهادينه خواهد شد، حتي اگر بعدها مثلاً گروه‌هاي ديگري با هر سليقه و تفکري در راس امور شهرستان قرار بگيرند، نقش اهالي فرهنگ و هنر را برجسته و جدي خواهند گرفت.

3-سخنراني‌هاي کوتاه و بلندِ پر اهميتي ارائه شدکه گزارشِ دکتر ابوذر اسفندياري‌پور( شهردار علي‌آبادِ کتول) خيالِ همگان را راحت کرد که عصري طلايي براي فرهنگ و هنرِ منطقه کليد خورده  است که ديگر متوقف نخواهد شد و حالا وقت آن رسيده که اهاليِ اين عرصه با دست و بالِ بازتري به فعاليتِ قلم و قدم بپردازند و البته از خبرِ مهمانِ گرامي، دکتر فرشيد مصدق( طراحِ مرکزِ فرهنگيِ هنر و نيز پيشکسوتِ عرصه‌ي تئاتر و ...) مبني بر طراحيِ سالنِ خانه‌ي موسيقي و تئاترِ شهرداري با ظرفيتِ 495نفر در شهرستان نمي‌توان گذشت، چون با وجود اينهمه قابليت در منطقه‌ي ما هيچ سالن مناسبي وجود ندارد که انگار به لطفِ شهرداري و شوراي شهر مي‌خواهد اتفاق بيفتد.

اما رضا ايماني( فيلمساز، پيشکسوت فرهنگي_هنري و از مديران پيشکسوت صدا و سيما) به شيوه‌ي مناسب و فروتنانه نسبت به جمعِ خنياگران در پايينِ سِن و دور از تربيون به معرفي قابليت‌هاي منطقه و خنياگران پرداخت که درواقع حرف دل جمع را زد.

چهره‌ي نازنينِ عرصه‌ي پژوهش و ادبيات کتولي، آقاي اسماعيل مزيدي هم با علم و ذوقِ ادبي به جمعِ حاضر، شور و حال خاصي بخشيد که البته به اصرار و خواهشِ جمعي براي خواندن شعرِ کتولي به پشت تريبون برگشت و مورد تشويق همگان قرار گرفت.

4-يکي از نکاتِ جالب و جديد در اين جشنواره، موضوعِ اشعار و ترانه‌هاي محليِ خنياگران است که لزومِ کامل و به‌روز شدنِ آنها سال‌هاست به چشم مي‌آيد که در اين جشنواره با دعوت از برخي شاعران و پژوهشگرانِ ادبيات و شعرِ کتولي و نيز بخشي مربوط به اين قسمت در جشنواره به اين موضوع نيز پرداخته شد که استاد اسماعيل مزيدي هم در صحبت‌هاي خوبشان اشاره‌هاي مهمي کردند.

5-معرفي و رونمايي کتاب فرهنگنامه‌ي موسيقي کتولي با توضيحات مختصر مولف، آقاي محمدرضا برزگر(پژوهشگر، خنياگر و سرپرست گروه موسيقي مقامي و آييني کتولي) که با حمايت مادي و معنوي شهرداري و شوراي شهر اخيراً به چاپ رسيده  است هم حسن ختام همايش بود و هم اوج همدلي و اتحاد همگان در حمايت از فرهنگ و هنر.

خلاصه اينکه همه‌ي جوانب و نشانه‌ها خبر از سروانگِ پنجي با کيفيت و کميت بالا مثل نخستين جشنواره‌ي موسيقي کتولي (بهمن 1382) مي‌دهد که اميدواريم همينطور که تا اينجاي کار به خوبي پيش رفته تا انتها با همدلي رجال اداري و فعالان فرهنگي و هنرمندان موسيقي پيش برود و يادگاري از همگان براي توسعه‌ي منطقه و ترويج فرهنگ و هنر اصيل منطقه بخصوص انتقال به نسل نو به جا بماند.