■ احسان مکتبي

آغازين روزهاي ارديبهشت ماه جلالي که به تعبير استاد سخن  حضرت سعدي بلبلان بر منابر درختان مي خوانند روزهايي است که هر خواننده و بيننده ي دانايي را به ياد نوشته ها و آثار گرانقدر استاد سخن مصلح الدين سعدي شيراز  مي اندازد، تلفيق با شکوه فرم و معنا در کلام او آنقدر عميق و قدرتمند است که سحر سخن را مي توان با تمام جان لمس کرد. طيبات خوش رنگش که باغ رياحين است و عالم همانند آن کم ديده يا نديده است، ايجاز و نکته داني استوار که با ماه آسمان برابري مي نمايد و چنان که استاد سخن خود اقرار دارد

با روي تو ماه آسمان را

امکان برابري نديدم

نهايت اعجاز را در کلام بکار مي برد و يا هنگامي که مي خواهد حاکمي را نصيحت کند به بهترين زبان ممکن تيغ  از نيام بر مي کشد که:

بر آن باش تا هر چه نيت کني

نظر در صلاح رعيت کني

بدو نيک مردم چو مي بگذرند

همان به که نامت به نيکي برند

و آنگاه هشدار مي دهد:

  رياست به دست کساني خطاست

  که از دستشان دستها بر دعاست

 اين همان سعدي است که هنگامه نثرچه محشري از ايجاز بر چا مي کند، وقتي که در جدال با مدعي مي فرمايد: ابر آذارند و نمي بارند و چشمه ي آفتابند و بر کس نمي تابند بر مرکب استطاعت سوارانند و نمي رانند قدمي بهر خدا ننهند و درمي بي من و اذي ندهند، مالي به مشقت فراهم آرند و به خست نگه دارند و به حسرت بگذارند و.....اوج فصاحت و بلاغت در...

 کلام را به نمايش مي گذارد که تا زبان فارسي بر بام جهان هست مانندي نخواهد داشت.

 در آن سو بوستان سترگش که جهان مطلوب خود را به مخاطبان يادآوري مي کند يک جهان با محوريت انسان خردمند، جهاني عاري از خشونت و مملو از تسامح و مدارا و مي فرمايد:

محال است اگر تيغ بر سر خورم

که دندان به پاي سگ اندر برم

   و در کنار آن به ما يادآوري مي کند که ارزش انسان بودن به خدمت او به ديگران است و مي فرمايد:

اگر نفع کس در نهاد تو نيست

چنين جوهر و سنگ خارا يکيست

  او ادب و اخلاق را فضيلت مي داند و دادگستري و عدالت را ارزش و مي فرمايد:

از آن بهره ورتر در آفاق نيست 

که در ملکراني به انصاف زيست

ديگر گلستان بزرگش که تلفيقي از اخلاق و ادب و قدرت کلام است و حکايتهايي که هر يک راه زندگي را به انسانها مي آموزاند نشانگر بي بديلي استاد سخن حضرت سعدي است. و در نهايت آنسان که خود مقر است

 هرکس به زمان خويشتن بود

من سعدي آخرالزمانم

اميد که ايرانيان خردمند سعدي را بر چشم گذارند و کلامش را آويزه گوش کنند و نام او را بزرگ دارند که اگر فارسي زباني باشد و سعدي نخوانده باشد بي گمان در خسارتي عميق زندگي گذرانده است. 

صاحب امتياز