مانه خیوه لی:

لطیف ایزدی: مانه خیوه لی متولد 1367  فرزند رحیم خیوه لی ، هنرمند جوان آق قلایی، نوازنده چیره دست کمانچه و دوتار که سالها تحت تعلیم پدرش بود و در واقع شاگرد و ادامه دهنده راه و آرمان اوست در باره مرحوم خلیفه رحیم خیوه لی گفت : پدرم از 7 سالگی به من دوتار را آموزش داد. البته سه – چهار ساله بودم که مرا با خودش به کنسرت موسیقی که در جشن های عروسی اجرا میکرد، می برد. من با موسیقی بزرگ و بالیده شدم.پدرم قیجاق هم می نواخت ولی در دوتار و خوانندگی استاد به تمام معنا بود. کمانچه را که ترکمنها به آن " قیجاق " می گویند اول بار از پدرم آموختم و بعد در نزد خلیفه " عیدجان در باره " کامل نمودم. مانه خیوه لی افزود: عیدجان درباره هنرمند ماهری بود که 9 سال همراه پدرم در جشن های عروسی ترکمن صحرا کمانچه می نواخت. آن زمان ها عروسی زیاد بود و کانسرت باخشی رونق داشت. عیدجان در خانه ما می ماند و هر ماه یی دو بار به منزلش می رفت. بیاد دارم پدرم وقتی شباهنگام پس از اجرای موسیقی در عروسی ها که دو الی سه ساعت طول می کشید به منزل می آمد باز در خانه هم تا پاسی از شب دوتار می نواخت. گویی نوای دوتار جان و وجودش را آرامش میداد. عشق و علاقه خاصی به هنرموسیقی داشت که قابل وصف و بیان نیست. از ته دل و از عمق جان دنیای موسیقی را دوست میداشت. فرزند رحیم خیوه لی اظهار داشت: پدرم برای رشد و اعتلای هنرموسیقی بسیار کوشید. میخواست در جامعه حزن و اندوه کم شود و با ساز و آواز به ایل خود شادی ونشاط می بخشید. تلاش میکرد ترانه های جدیدی را به دوستداران موسیقی تقدیم کند. سازهای نو خلق میکرد و یا بر سازهای قدیم ترانه های تازه تنظیم میکرد. اشعارشاعران را بصورت ترانه در می اورد. تمام همتش این بود که به مردم خدمت کند. حال فقیران و مستمندان را مراعات میکرد. مادیات برایش زیاد مهم نبود. بلکه هنربرایش مهم و ارجح بود. مانه خیوه لی تصریح کرد: دوردی استا سوقی شاعر معروف ترکمن و برادر زاده خلیفه ستار سوقی گوینده مخصوص پدرم بود. 7 – 8 سال تمام در کنار پدرم به اجرای برنامه پرداخت. پدرم اشعاردوردی استا را بصورت ترانه اجرا کرد. دوردی استا هم در خانه ما زیاد می ماند. این هم نشینی ها باعث شد که پدرم به شعر ترکمنی علاقه بیشتری پیدا کند. بطوریکه بعدها خودش شعر می سرود. برخی اوقات دوتایی با هم شعرمشترک می سرودند. پدرم همیشه میگفت که در شعرو ادبیات استادم دوردی استا سوقی است. قافیه و قواعد شعر را از او یاد گرفت. پدرم  ذوق و قریحه شعری داشت . به زبان ترکمنی مسلط بود و واژه هایش را خوب میدانست. نوشته ها و دفتر اشعارپدرم در خانه هست که برای ما چون گنجینه محسوب میشود. وی  افزود: پدرم دیوان مختومقلی، زهره طاهر ، شاه صنم قریب، کمینه، مسکن قلیچ  را مطالعه میکرد. از شاعران معاصر هم آثار ستار سوقی، دردی استا سوقی ، عیدی اونق و دیگران را با دقت و علاقه می خواند. به جشنواره خارجی نرفت ولی در جشنواره های داخلی مثل اصفهان، فارس ، مشهد ، لرستان و . . . خضور فعالانه داشت حتی چندین بارمقام آورد. مانه گفت : توصیه پدرم این بود که موسیقی سنتی ترکمنی را حفظ کنیم و به نسل آینده برسانیم. دوتار در خون ما ترکمنهاست آن را یاد بگیرید و محافظت کنید. خوب یاد بگیرید و به دیگران هم بیاموزید. شاگردانی همچون رحیم آتا ، امین قره بلاغ ، سراج باشقره و . . . را در دنیای موسیقی تربیت کرد. در خانه به آواز خوانندگان بزرگ چون سخی جبار ، اورازگلدی الیاسف و مانه قرایف گوش می داد. به همین خاطر نام سه فرزندش را همنام آنها گذاشت. پدرم به من می  گفت مانه اگر می خواهی بخوانی بخوان ولی اجرایت از من بهتر باشه والا نخوان و نوازندگی را ادامه بده. فرزند رحیم خیوه لی افزود: پدرم 7 – 8 سال شاگرد دردی طریک بود. برای یادگیری از روستای خیوه لی تا آق قبر می رفت. در هنر هم اخلاص داشت و هم استعداد. یکی از دوستان نزدیک پدرم ش اهل روستای بدراق بود که به او بابام می گفتیم. همیشه در عروسی ها همراهش بود. پدرم برای ترکمن صحرا زیاد زحمت کشید قدردانش باشیم. از مشتاقان موسیقی ترکمنی و همه ی دوستدارانش میخواهم که نام پدرم را زنده نگه بدارند و برای شادی روحش دعا کنند.